Peiriannau ffacs yn costio dros £550,000 i GIG Cymru

  • Cyhoeddwyd
Peiriant Ffacs

Mae mwy na 1,000 o beiriannau ffacs yn parhau i gael eu defnyddio mewn ysbytai a meddygfeydd ar draws Cymru er bod y dechnoleg yn "eithriadol o hen".

Mae o leiaf 1,063 o beiriannau ffacs ar draws byrddau iechyd Cymru gyda dros £550,000 wedi ei wario ar adnoddau ers 2015.

Mae'r bwrdd iechyd mwyaf - Betsi Cadwaladr - yn berchen ar rhwng 450 a 500.

Mae gan Fwrdd Iechyd Aneurin Bevan 17 peiriant o'r fath.

Yn ôl Llywodraeth Cymru mae disgwyl i ddefnydd y peiriannau "barhau i ddirywio" wrth i dechnoleg ddatblygu.

Er hyn mae Bwrdd Iechyd Abertawe Bro Morgannwg wedi prynu 176 o beiriannau ers 2015.

'Eithriadol o hen'

Mae 260 yn parhau yng Nghwm Taf a 34 ym Mhowys. Yn ôl Hywel Dda roedd 76 o beiriannau wedi cael eu defnyddio rhwng 2016 a 2017.

Mae disgwyl i'r nifer fod yn uwch gan nad yw Bwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a'r Fro yn storio data.

Yn ôl Abertawe Bro Morgannwg roedd "cannoedd o beiriannau ffacs hanesyddol yn parhau i gael eu defnyddio".

Dywedodd Bwrdd Iechyd Betsi Cadwaladr yng ngogledd Cymru fod y defnydd o beiriannau ffacs yn cael ei leihau a bod "dirywiad sylweddol wedi ei weld yng ngwariant adnoddau i'r peiriannau gyda'r nifer wedi gostwng o £28,251 yn 2015 i £391 yn 2018".

Dywedodd Cadeirydd Gymdeithas Feddygol Prydain Cyngor Cymru, Dr David Bayley "bod peirannau ffacs ddim yn gwneud unrhyw beth nad yw e-byst yn gallu ei wneud, a hynny yn gyflymach ac yn fwy diogel".

"Am bob math o resymau, mae'r dechnoleg yn hen - mae angen amser i gael gwared arnynt," meddai Dr Bailey, sy'n feddyg teulu yng Nghaerffili.

"Rwy'n tybio y byddai doctoriaid ifanc y dyfodol yn syfrdanu wrth weld y fath beiriannau.

Gwariant

Er mai Bwrdd Iechyd Betsi Cadwaladr sydd â'r nifer fwyaf o beiriannau nid nhw sydd a'r gwariant uchaf:

  • Betsi Cadwaladr - £32,690,

  • Caerdydd a'r Fro - £31,978.87

  • Abertawe Bro Morgannwg - £43,040.66

  • Powys - £8,925.99

  • Aneurin Bevan - £18,232.06

  • Hywel Dda - £76,458.92

  • Cwm Taf - £340,381.19

Dywedodd Bwrdd Iechyd Cwm Taf y byddai'n symud o beirannau tebyg i dechnoleg fwy "effeithlon" sydd â'r gallu i gopïo, argraffu a sganio.

Yn ôl y bwrdd iechyd nid yw'r ffigwr yn hollol gywir gan ei fod yn cynnwys costau adnoddau argraffu yn ogystal â ffacs.

Dros y ffin, nid oes gan fyrddau iechyd Lloegr yr hawl i brynu peiriannau ffacs rhagor.

Yn ôl Llywodraeth Cymru maen nhw'n "parhau i geisio cynyddu gwybodaeth drwy dechnoleg ddigidol ac felly'n disgwyl gweld y dirywiad yn y peiriannau'n parhau".