Canran is o geisiadau gan bobl o'r UE i aros yng Nghymru

Mae canran y ceisiadau statws preswylydd sefydlog yn is yng Nghymru nag yn Lloegr

Mae canran dinasyddion yr Undeb Ewropeaidd sy'n ceisio i aros yn y Deyrnas Unedig ar ôl Brexit yn is yng Nghymru nag yng ngweddill y DU.

Yn ôl y ffigyrau diweddaraf tua 63% o ddinasyddion yr UE sydd wedi gwneud cais i aros yma, o'i gymharu â 84% yn Lloegr.

Yn ôl Gweinidog Brexit Cymru, Jeremy Miles, mae hi'n "ymddangos bod cyfran uchel o bobl yn cael statws preswylydd cyn-sefydlog, yn hytrach na statws preswylydd sefydlog".

Dywed y Swyddfa Gartref fod y broses yn un rhad ac am ddim ac yn hawdd i'w deall, a bod gan bobl tan ddiwedd Mehefin 2021 i wneud cais.

Symudodd Romain Sacré, 30, i Gymru o Ffrainc yn 2013 ac mae wedi astudio a gweithio yma ers hynny.

Fe briododd â Chymraes y llynedd ac mae eisiau magu teulu yma.

Mae Romain Sacré yn byw yng 2013 ac wedi priodi â Chymraes yn ddiweddar

Mae'n dweud iddo gael statws cyn-sefydlog mewn ymateb i'w gais i aros, er ei fod wedi byw yng Nghymru yn hirach na'r pum mlynedd angenrheidiol i fod yn gymwys am statws preswylydd sefydlog.

"Mae'n wirioneddol ingol," meddai. "Mae yna fwlch posib yn fy hanes i ym Mhrydain pan rydw i wedi bod yn byw yma drwy'r cyfnod, yn astudio, gweithio, talu fy nhrethi."

Treuliodd Evija Upeniece, 52 oed ac o Latfia, wyth mis yn ceisio ac ail-ymgeisio am statws sefydlog cyn llwyddo yn gynharach ym mis Ionawr.

Mae Evija Upeniece yn rhedeg caffi yn Aberdaugleddau

Mae'n byw yng Nghymru ers 2005 ac yn rhedeg caffi yn Aberdaugleddau gyda'i chymar, Mark.

Statws cyn-sefydlog gafodd hi yn y lle cyntaf, cyn i Mark ei helpu i apelio yn erbyn y dyfarniad - proses y mae e'n ei ddisgrifio'n un "dorcalonnus".

Dywedodd Ms Upeniece: "Rydych chi wastad yn poeni a fydd y ddogfen yma'n ddigonol… fydden nhw'n gofyn am fwy wedyn. Mae yna ansicrwydd parhaus a dyna sy'n achosi'r straen."

Mae'r elusen Settled, sy'n helpu dinasyddion yr UE yn y DU i geisio am statws sefydlog, wedi erfyn ar bobl sydd wedi cael statws cyn-sefydlog, ond yn teimlo eu bod yn gymwys i gael statws sefydlog, i apelio gan ddarparu mwy o ddogfennau.

Maen nhw'n dweud bod statws cyn-sefydlog â nifer o gyfyngiadau, gan gynnwys methu gadael y DU am fwy na chwe mis.

Yn ôl Hillary Brown mae yna ofnau y bydd yna awyrgylch gelyniaethus tuag at ddinasyddion yr UE

Gall dinasyddion o'r UE sydd â statws cyn-sefydlog aros yn y DU am bum mlynedd, ac yna gofyn am statws sefydlog os oes modd profi eu bod wedi byw yn y DU yn gyson.

Yn ôl cyfreithiwr mewnfudo, mae'n aml yn frwydr i gyflwyno tystiolaeth sy'n dderbyniol i'r Swyddfa Gartref wrth helpu pobl o'r UE i geisio am statws sefydlog.

Yn ôl Hillary Brown, mae cynrychiolwyr cyfreithiol yn ofni y bydd yna awyrgylch gelyniaethus tuag at ddinasyddion yr UE, fel yn achos mewnfudwyr Windrush.

Dywedodd bod llawer o'u cleientiaid wedi gwneud gwaith tymhorol ar ôl cyrraedd y DU, neu'n gweithio ar gyflogau rhy isel i dalu treth ac yswiriant cenedlaethol.

Mae eraill, ar ôl dod i'r DU i ymuno â phartneriaid, heb gael gwaith, addysg na budd-daliadau fel bod "dim dogfennau i ddangos yr hyn fuon nhw'n ei wneud ac felly maen nhw'n mynd i'w chael hi'n anodd iawn i brofi eu bod wedi bod yn y Deyrnas Unedig am ba bynnag gyfnod o amser".

Dywedodd llefarydd ar ran y Swyddfa Gartref: "Rydym am i ddinasyddion yr UE aros ac rydym yn falch fod dros 40,000 o geisiadau o Gymru ar gyfer statws preswylydd sefydlog.

"Does yna neb wedi derbyn statws cyn-sefydlog heb yn gyntaf cael y cyfle i gynnig tystiolaethu fod ganddynt dystiolaeth sy'n gymwys ar gyfer statws preswylydd sefydlog.

"Mae'r broses yn rhad ac am ddim, yn hawdd i'w ddeall ac mae digon o gefnogaeth ar gael, gan gynnwys llinell gymorth sydd ar gael saith diwrnod yr wythnos."

Wales Live, BBC One Wales, nos Fercher 29 Ionawr am 22:35 ac ar BBC iPlayer wedi hynny.