Capel 151 oed yn cael côd post am y tro cyntaf

Mae capel yng Ngwynedd wedi cael cydnabyddiaeth ei fod yn bodoli yn swyddogol - a hynny 151 mlynedd ar ôl ei sefydlu.

Fel sawl capel ac eglwys arall, doedd gan Capel Siloh yn Chwilog, ger Pwllheli, ddim côd post swyddogol.

Daeth y broblem i'r amlwg pan geisiodd y capel annibynwyr osod llinell ffôn a chysylltiad rhyngrwyd er mwyn gallu darlledu oedfaon a chyfarfodydd yn ystod cyfyngiadau Covid-19.

Pan gysyllton nhw gyda chwmni BT, fe gawson nhw wybod nad oedd eu cyfeiriad yn bodoli ar y system ac y byddai'n rhaid cael côd post swyddogol cyn gwneud unrhyw archeb.

Y Post Brenhinol sy'n gyfrifol am weinyddu codau post yn swyddogol felly roedd angen gwneud cais drwyddyn nhw - proses a gymerodd rhai misoedd i'w chwblhau.

'Roedd rhaid cael blwch post'

Dywedodd gweinidog Capel Siloh, y Parchedig Aled Davies: "Roeddan ni wedi cychwyn darlledu oedfaon dros Zoom o'r tŷ ac yn edrych tu hwnt i hynny a gweld bod angen cario'r peth ymlaen.

"Ar ôl cael gwybod gan BT nad oedd 'na gôd post i ni, mi aethon ni at y Post Brenhinol. Fuodd rhaid i ni gael blwch postio wedi'i osod a thynnu ei lun i brofi bod o yno.

"Mi ddywedon nhw y byddai'n cymryd amser oherwydd bod o'n adeilad newydd.

"Ond mi dynnais lun y capel, efo 1869 yn glir ar ei flaen, gan ddweud ein bod wedi bod yn disgwyl ers 151 o flynyddoedd am ateb!

"Erbyn y diwrnod wedyn, roedd rhywun wedi ticio rhyw focs ac mae'r côd post yno erbyn hyn."

Fel sawl capel ac eglwys arall, doedd gan Capel Siloh yn Chwilog, ger Pwllheli, ddim côd post swyddogol

Mae'r pandemig wedi amlygu sefyllfaoedd fel hyn ac nid Capel Siloh ydy'r cyntaf i orfod delio gyda'r broblem.

"Heb os mae 'na gapeli ac eglwysi ar draws Cymru sydd yn yr un sefyllfa dwi'n siŵr, fel mae 'na ambell i adeilad cymunedol fel neuadd ac yn y blaen, sydd erioed wedi cofrestru, erioed wedi bod angen derbyn llythyron," ychwanegodd.

"Dyma'r trydydd tro i mi wneud dros y blynyddoedd diwetha'. 'Da ni wedi gosod y we yng nghapel Pencaenewydd ac yn y neuadd yn Chwilog hefyd drwy ddilyn yr un broses."

Cynnydd mewn ymholiadau tebyg

Mae BBC Cymru Fyw wedi gofyn i'r Post Brenhinol am sylw ar y mater ond does dim ymateb wedi bod hyd yma.

Dywedodd cangen fusnes BT eu bod "wedi gweld rhywfaint o gynnydd yn nifer yr ymholiadau gan eglwysi, capeli ac addoldai eraill yn edrych i gael cysylltiad band eang" a'u bod "wedi llwyddo i gynnig gwasanaeth i sawl adeilad drwy 'BT Local Business' yn ystod y cyfnod".

Fe ychwanegodd llefarydd eu bod yn "hapus i helpu unrhyw addoldy neu ganolfan debyg sy'n cael trafferth gyda'u cyfeiriad neu o ran lleoliad yr adeilad".

Mae'r capel yn trafod gyda'r ysgol leol i greu sioe Nadolig a'i chwarae dros Zoom

Yn y cyfamser, mae'r Parchedig Davies yn credu ei bod yn hollbwysig bod sefydliadau fel capeli yn gallu cael cysylltiad i'r we, yn enwedig yn sgil y pandemig.

Mae'r niferoedd sy'n rhan o oedfa Siloh wedi dyblu yn ystod y cyfnod am bod pobl yn ei gweld yn hwylus gallu ymuno o'u cartrefi.

"Mae'n ymrwymiad dod i'r capel, wedi gwisgo a theithio, mae'n fore cyfan efallai. Ond mae gan bobl hanner awr i neidio mewn ar Zoom," meddai.

"Roeddwn i'n poeni ar y cychwyn y gallai'r peth fod yn amhersonol, ond mae pobl wrth eu bodd yn cael codi llaw a dweud helo wrth ei gilydd ar y sgrin.

"Tra yn y capel roedd pobl yn tueddu i edrych yn syth o'u blaen a chadw rhyw ddistawrwydd rhyfedd, felly mae 'na ryw elfennau annisgwyl wedi codi o'r holl beth rhywsut."

Y bwriad rŵan ydy cysylltu gyda BT er mwyn gosod llinell ffôn a chysylltiad rhyngrwyd, gan obeithio bydd y cyfan wedi'i wneud yn yr wythnosau nesa'.