Nifer y cwynion i'r ombwdsmon yn yn uwch nag erioed

Cafodd Michelle Morris ei phenodi yn ombwdsmon ym mis Ebrill 2022

Mae adroddiad newydd gan Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru yn nodi bod mwy o gwynion y llynedd nag erioed o'r blaen.

Yn ystod 2021/22 fe dderbyniodd y swyddfa 2,726 o gwynion am wasanaethau cyhoeddus.

Mae hyn yn gynnydd o 45% o'i gymharu â'r flwyddyn flaenorol, a 22% yn uwch na'r nifer yn 2019/20.

Dywedodd yr ombwdsmon, Michelle Morris, bod ein gwasanaethau cyhoeddus yn "parhau i weithio dan bwysau sylweddol", a bod y swyddfa yn dal i "weithio gyda nhw i sicrhau y deuant yn gryfach ar ôl y pandemig".

• Nifer uchaf erioed o gwynion am gynghorwyr lleol

Prif gyfrifoldeb yr ombwdsmon yw ymchwilio i gwynion am wasanaethau cyhoeddus ac ymddygiad aelodau etholedig, a'r nod yw ysgogi gwelliannau mewn gwasanaethau cyhoeddus.

2021/22 oedd blwyddyn olaf Nick Bennett fel ombwdsmon, cyn i Ms Morris gael ei phenodi i'r rôl ym mis Ebrill 2022.

Fe dderbyniodd y swyddfa fwy o gwynion am fyrddau iechyd, tra bod cynnydd sylweddol mewn cwynion am awdurdodau lleol a chymdeithasau tai hefyd.

Cafodd 294 o gwynion eu gwneud am gynghorwyr lleol - roedd hyn yn llai na'r llynedd, ond 27% yn fwy o'i gymharu â'r flwyddyn cyn hynny.

Roedd bron i ddau draean o'r cwynion hynny yn ymwneud â chynghorwyr mewn cynghorau tref a chynghorau cymuned, ac roedd ychydig dros hanner yn ymwneud â'r modd yr oedd cynghorwyr yn hyrwyddo cydraddoldeb a pharch.

2021/22 oedd blwyddyn olaf Nick Bennett fel ombwdsmon - swydd y bu ynddi ers 2014

Daeth yr ombwdsmon i'r casgliad fod rhywbeth wedi mynd o'i le a phenderfynwyd ymyrryd mewn 18% o'r cwynion am wasanaethau cyhoeddus.

Yn bennaf, ymyrrodd yr ombwdsmon drwy gynnig datrysiad cynnar, i sicrhau cyfiawnder yn gyflym heb fod angen cynnal ymchwiliad llawn.

Cafodd saith adroddiad o ddiddordeb cyhoeddus eu cyhoeddi yn ystod y flwyddyn - y rhai hynny yn ymwneud â'r cwynion mwyaf difrifol am wasanaethau cyhoeddus.

'Dysgu gwersi'

Wrth ymateb i gynnwys yr adroddiad, dywedodd Michelle Morris: "Wrth i mi ddechrau fy swydd fel ombwdsmon, hoffwn dalu teyrnged i Nick Bennett, fy rhagflaenydd, ac i'r staff yn y swyddfa am eu gwaith caled wrth iddynt barhau i ddarparu gwasanaethau drwy'r hyn sydd heb os wedi bod y ddwy flynedd fwyaf heriol i'r sector cyhoeddus yng Nghymru.

"Mae ein gwasanaethau cyhoeddus yn parhau i weithio dan bwysau sylweddol.

"Maent wedi parhau i weithio gyda ni i sicrhau y gallwn ymdrin yn briodol â materion pan fyddant yn mynd o chwith a bod pob un ohonom yn dysgu gwersi o'r profiad hwnnw.

"Byddwn yn parhau i weithio gyda nhw i sicrhau y deuant yn gryfach ar ôl y pandemig a bod defnyddwyr gwasanaeth yn parhau i dderbyn iawndal pan fydd pethau'n mynd o chwith."