Benthyciadau o £24m i fyrddau iechyd yn 'anghynaliadwy'

Bu'n rhaid i bedwar bwrdd iechyd gael rhagor o arian

Mae Archwilydd Cyffredinol Cymru wedi rhybuddio bod y £24 miliwn a roddwyd i bedwar bwrdd iechyd lleol yn "anghynaliadwy".

Derbyniodd Byrddau Iechyd Aneurin Bevan, Cwm Taf, Caerdydd a'r Fro a Phowys gyfanswm o £24 miliwn o arian ychwanegol gan Lywodraeth Cymru ym mis Mai eleni.

Ond yn ôl yr archwilydd, Huw Vaughan Thomas, mae'r byrddau iechyd yn wynebu mwy o ddiffyg ariannol eleni yn sgil ymyrraeth Llywodraeth Cymru.

Mae'r llywodraeth wedi gwadu bod yr arian wedi achub croen y byrddau iechyd ac maen nhw wedi gorchymyn y byrddau i dalu'r arian yn ôl.

'Heriau ariannol'

Hefyd mae'r llywodraeth wedi dweud bod y byrddau yn wynebu ymchwiliad i'w cynlluniau cynilo.

Dywedodd Mr Thomas y byddai'r byrddau iechyd heb y benthyciadau wedi methu eu dyletswyddau cyfreithiol i beidio â gwneud colled.

Mae Bwrdd Iechyd Aneurin Bevan yn darogan y byddan nhw'n gwneud colled o £48 miliwn, gan gynnwys yr arian gafodd ei fenthyg gan Lywodraeth Cymru ym mis Mawrth.

Yn y cyfamser, mae Bwrdd Iechyd Cwm Taf yn wynebu colled o £28.4 miliwn a Bwrdd Iechyd Powys yn wynebu colled o £8.1 miliwn.

Mae Bwrdd Iechyd Caerdydd a'r Fro yn wynebu colled o £66.75 miliwn, heb gynnwys y £12 miliwn sy'n ddyledus i Lywodraeth Cymru.

"Bu'n rhaid i bob bwrdd iechyd yng Nghymru wynebu heriau ariannol arwyddocaol yn 2011-12 oherwydd mwy o bwysau ariannol," meddai Mr Thomas.

'Positif'

"Yn fy marn i, nid yw'r patrwm hanesyddol o Lywodraeth Cymru yn rhoi arian ychwanegol i fyrddau iechyd yn gynaliadwy.

"Er hynny, mae 'na arwyddion positif bod y Gwasanaeth Iechyd yng Nghymru yn barod i wneud y penderfyniadau anodd sydd eu hangen i ddarparu newidiadau tymor hir er bod hwn yn agenda heriol."

Ychwanegodd Mr Thomas y byddai'n cyhoeddi ei adroddiad, Cyllid Iechyd, fyddai'n asesiad manylach o sefyllfa ariannol y cyrff gwahanol a'r heriau ariannol mae'r Gwasanaeth Iechyd yn eu hwynebu.

Adolygiad

Dywedodd Llywodraeth y Cynulliad nad oedd yr arian ychwanegol yn "arian ar frys ar gyfer sefyllfa anodd".

"Cafodd y byrddau iechyd ganiatâd i gael 0.2% o ariannu'r flwyddyn nesaf fel bod modd rheoli cyllid tua diwedd y flwyddyn ariannol.

"Amod hyn oedd comisiynu adolygiad ariannol allanol."

Dywedodd fod mwy na 43% o gyllideb Llywodraeth Cymru'n cael ei fuddsoddi mewn iechyd a gwasanaethau cymdeithasol "er gwaetha toriadau mawr i'n cyllideb"