Nifer hunanladdiadau'n fwy na marwolaethau Afghanistan

Roedd Dan Collins yn 29 oed.

Mae rhaglen Panorama'n dweud bod nifer hunanladdiadau milwyr a chyn-filwyr o Brydain y llynedd yn fwy na marwolaethau milwyr yn Afghanistan.

Cafodd ymchwilwyr y rhaglen wybod bod 21 o filwyr a 29 o gyn-filwyr wedi lladd eu hunain yn 2012.

Yn Afghanistan yn yr un cyfnod bu farw 44 o filwyr.

Tra bod teuluoedd rhai o'r milwyr wedi honni nad oedd digon o gefnogaeth, mae'r Weinyddiaeth Amddiffyn wedi dweud bod pob hunanladdiad yn "drychineb".

Ffrwydrad

Un milwr laddodd ei hun oedd Is-Sarjant Dan Collins o Tiers Cross ger Hwlffordd, Sir Benfro, oedd wedi bod yn nhalaith Helmand yn Afghanistan yn haf 2009.

Roedd yn 29 oed ac roedd ei ffrind, Is-Gorporal Dane Elson, wedi ei ladd oherwydd ffrwydrad ychydig o lathenni i ffwrdd.

Dywedodd ei fam, Deana Collins, fod ei ymddygiad wedi newid.

"Dwi'n cofio'r alwad ffôn pan ddywedodd: 'Mae'r lle hwn yn uffern ar y ddaear ... dwi eise dianc'."

Ar ôl chwe mis daeth yr is-sarjant adref.

Dywedodd ei gariad Vicky Roach: "Yr hunllefe oedd y pethe mwya' ... roedd yn amlwg ei fod yn ailfyw popeth."

Ailafael

Ar ôl 10 mis o driniaeth dywedodd y Fyddin y gallai'r milwr ailafael yn ei ddyletswyddau'n fuan.

O fewn tri mis ceisiodd ladd ei hun ddwywaith.

"Roeddwn i eisie ei helpu ond ddim yn siwr beth i' 'neud," meddai ei gariad.

"Ond roeddwn i'n gorfod gofyn iddo fe adel."

Nos Galan gadawodd y milwr ei thŷ, gwisgo ei lifrai a gyrru i Fynyddoedd y Preseli.

Recordiodd fideo ffarwel ar ei ffôn cyn crogi ei hunan.

Roedd angladd anrhydedd milwrol llawn yn Eglwys y Santes Fair, Aberteifi.

Yn is

Cafwyd hyd i'r ffigwr o 21 (y milwyr laddodd eu hunain) oherwydd cais o dan y Ddeddf Rhyddid Gwybodaeth.

Dywedodd y weinyddiaeth fod cyfraddau hunanladdiad ac Anhwylder Straen Wedi Trawma'n is ymhlith milwyr na rhai nad oedd yn y lluoedd arfog.

Yn wahanol i Lywodraeth America, dyw Llywodraeth Prydain ddim yn cofnodi cyfradd hunanladdiad cyn-filwyr.

Ond daeth ymchwilwyr o hyd i'r wybodaeth ar ôl ysgrifennu at grwneriaid a chwilio am erthyglau papur newydd.