Gormod o bwdin...

Mae 14 Tachwedd yn Ddiwrnod Rhyngwladol Clefyd y Siwgwr. Ond sut beth yw delio o ddydd i ddydd gyda'r cyflwr? Ymhlith y rhai sydd wedi darganfod bod ganddo glefyd y siwgwr, neu diabetes, yw'r digrifwr Gary Slaymaker. Math 2 sydd ganddo a mae wedi defnyddio'r profiad fel sail i'w set gomedi newydd. Bu Cymru Fyw yn ei holi am y cyflwr a'r penderfyniad i'w wneud yn bwnc stand-yp.

Beth oedd yr ysgogaeth i ail-gydio mewn 'stand-up' gyda 'Siwgr Lwmp'?

Fues i'n trafod fy mhrofiadau gyda Type 2 rai blynyddoedd nôl yng gŵyl gomedi Machynlleth. Ar y pryd, rodd 'na ŵr a gwraig yn y gynulleidfa, a rodd hi'n cadw pwno fe bob tro o'n i'n gwneud rhyw bwynt am y symptomau o'dd gyda fi. Ar ddiwedd y set, ddethon nhw draw am air, gyda hi'n gweud bod hi'n siŵr bod y gŵr yn diodde o Type 2, ond yn gwrthod mynd i weld y doctor.

Blwyddyn yn ddiweddarach, fe gwrddes i'r pâr eto yn Mach, a chal gwbod bod e wedi mynd i weld y meddyg, cal gwbod bod e'n diodde o glefyd y siwgr, a bellach yn derbyn triniaeth. Yn fras, hwnna odd gwraidd yr holl beth. O'n i jyst yn teimlo bod e'n rhwyddach i bobol ddeall y broblem 'ma gyda bach o hiwmor, yn hytrach na chal darlith sych… neu waeth fyth, adroddiad fydde'n codi ofan y cythrel arnyn nhw.

Mae rhai pethau wedi gorfod newid yn neiet Gary, ond ddim cymaint â hynny

Pryd glywais di fod ti'n dioddef?

'Wy'n dachre'r set drwy weud, 'Ges i wbod bo 'da fi Type 2 Diabetes pedair mlynedd nôl, ar y 23ain o Ragfyr… ac yn swyddogol, 'dyw hwnna dal ddim yr anrheg Nadolig gwaetha wy 'di cal". Fydd rhaid i chi weld y sioe neu gwrando ar y rhaglenni ar Radio Cymru neu Radio Wales i glywed beth odd yr anrheg gwaetha'.

Ydy dy brofiadau personol gyda diabetes yn rhai positif neu negatif ar y cyfan?

Ar y cyfan, yn ddigon bositif... yn benna, achos 'nath y doctor weld bod 'na rywbeth o'i le yn weddol gynnar. Ar hyn o bryd, tabledi sy'n cadw pethe dan rheolaeth, ond wedyn 'wy'n byta llai, yfed llai, a 'wy mâs bob dydd ar y beic - wedyn ma hwn i gyd yn helpu.

Ond achos natur ac oriau'r gwaith 'wy'n neud, mae e'n anodd cadw regime cyson i fynd, ond 'wy'n neud fy ngorau. 'Wy yn ffindo, os 'wy 'di gwneud diwrnod hir o leisio a chynhyrchu sioe radio, er enghraifft, a heb gal amser i fyta'n iawn, 'wy'n teimlo'n sigledig o flinedig wedyn; ond 'wy 'di dysgu'n ngwers fynna erbyn hyn, hefyd.

"'Wy'm yn gweld ishe fe [alcohol] o gwbwl... yn enwedig y pennau tost boreol"

Sut mae wedi newid dy fywyd (os o gwbl)?

Wel, 'wy'n byta llai nag o ni, ac yn yfed lot llai. Wnes rhoi'r gorau i alcohol, yn ystod yr adeg paratoi'r sioeau am dair wythnos heb dwtshad dropyn, ac er mawr syndod (siom, falle), 'wnes i ddim gweld ishe fe o gwbwl... yn enwedig y pennau tost boreol. Fydden i yn gweud, 'dyw cwrw a diabetes ddim yn bartneriaid da, o brofiad personol.

Os rhai o dy ragfarnau am y clefyd wedi cael eu profi (neu eu gwrthbrofi)?

O'n i'n disgwyl newid anferth mewn bywyd, ond mae'n syndod cyn lleied sydd angen i ti wneud, yn enwedig o ran byta, i wella pethe. Llai o fwyd ar y plât, yn benna, ond heblaw 'ny, alli di fyta beth wyt ti moyn. Ma 'na lot o ofergoelion o gwmpas hefyd ynglŷn â byta bananas a grawnwin... ma ambell un yn barnu bod y ffrwythau ma'n ddrwg i bobol â chlefyd y siwgr. Nonsens llwyr.

Ma ffrwythau'n dda i chi beth bynnag; ond ma gormodedd o unrhyw beth yn galler bod yn ddrwg. Jyst mater o synnwyr cyffredin yw hi yn y bôn.

Pa fath o bethau fydd yn cymryd dy sylw yn y sioeau?

'Wy'n dachre drwy sôn am rai o'r symptomau i gadw mewn golwg os 'y chi'n meddwl bod 'da chi glefyd y siwgr, cyn mynd mlân i sôn am y rhesymau sy'n gyfrifol am yr afiechyd. O fynna, mae'n fater o drafod sorto mâs eich bywyd, gyda cwlffyn jiogel o synnwyr cyffredin.

Gary'n gadael y stiwdio ar ôl ei slot wythnosol ar rhaglen Eleri Siôn ar BBC Radio Wales

Pa mor bell yw'r ddelwedd 'Slaymaker' o'r Slaymaker go iawn erbyn hyn?

Fuodd 'na byth lot fawr o wahaniaeth rhwng Slaymaker y boi, a Slaymaker y cyflwynydd… heblaw am y ffaith bo' fi'n rhegi lot llai ar y radio a theledu.

O ran y 'stand-up', fi yw hwna, er gorau neu gwaetha. Ac wrth i fi fynd yn henach, 'wy'n sylweddoli bod yr elfen blin odd yn rhan o'r setiau cynnar wedi dod nôl, ac ehangu. Mae'n weddol amlwg mod i bellach yn grumpy old man, a 'wy'n trial adlewyrchu hynny yn y perfformiadau comedi, dyddie hyn.

Siwgwr Lwmp, BBC Radio Cymru, Nos Sadwrn, 14 Tachwedd, 17:30