Bagloriaeth Cymru'n 'rhy gymhleth' ac 'anodd ei deall'

Dangosodd yr ymchwil fod athrawon yn teimlo bod angen "addasu" a "symleiddio" y fagloriaeth

Mae Bagloriaeth Cymru'n rhy gymhleth ac mae nifer o ddisgyblion, athrawon a rhieni yn cael trafferth ei deall, yn ôl adroddiad newydd.

Daeth yr ymchwil i'r casgliad bod ei dyluniad yn "gymhleth" gydag agweddau'n cael eu "gor-hasesu".

Ond mae Cymwysterau Cymru, y corff sy'n rheoleiddio cymwysterau a wnaeth gomisiynu'r ddogfen, yn dweud bod y sgiliau sydd wrth wraidd y fagloriaeth yn berthnasol iawn i'r dyfodol ar gyfer astudiaethau pellach a chyflogaeth.

Er hynny maent yn argymell symleiddio strwythur y cymhwyster a gwella ymwybyddiaeth ohoni.

Wrth groesawu'r adroddiad, dywedodd yr ysgrifennydd addysg mai'r her yw "adeiladu ar y cryfderau, lleihau'r cymhlethdod ac atgyfnerthu statws y cymwysterau yma".

'Problem delwedd'

Cafodd y fagloriaeth ei chyflwyno gyntaf yn 2007, a chafodd fersiwn diwygiedig ei chyflwyno tair blynedd yn ôl pan ddywedodd Llywodraeth Cymru y dylai pob ysgol a choleg ei darparu.

Dywedodd Cymwysterau Cymru y byddai athrawon a myfyrwyr yn croesawu mwy o eglurder ynglŷn ag os oedd yn orfodol ai peidio.

Dywedodd Emyr George o Cymwysterau Cymru bod 'na "broblem delwedd efallai".

"Ond un o'r canfyddiadau ry'n ni wedi dod ar ei draws yn yr ymchwil yma yw bod y cymhwyster yn ei hunan yn reit anodd i'w egluro a'i ddisgrifio, mae hynny'n rhannol am fod ei ddyluniad e'n eitha cymhleth.

"Un o'r argymhellion ar gyfer y dyfodol, ymhen hir a hwyr, yw i ystyried p'un ai bod modd symleiddio fe rhywfaint i hwyluso'i darpariaeth e, ond hefyd ei 'neud yn haws i'w hyrwyddo fe a'i egluro fe i'r rhieni sydd ddim yn gyfarwydd ag e."

• Bagloriaeth: 'Rhai'n gadael addysg Gymraeg'

• Bagloriaeth Cymru am fod yn 'llymach'

Yn ôl undeb addysg UCAC, mae rhai ysgolion a cholegau'n defnyddio'r ffaith nad oes rhaid i bob disgybl astudio Bagloriaeth Cymru fel arf marchnata i ddenu myfyrwyr.

Beth yw Bagloriaeth Cymru?

Mae fersiynau o Fagloriaeth Cymru yn gallu cael eu hastudio gan bobl 14-16 oed neu gan fyfyrwyr chweched dosbarth, ac ers 2015 mae'r cymhwyster yn cael ei raddio.

Mae'r fagloriaeth yn fframwaith sy'n cynnwys nifer o gymwysterau ond y Tystysgrif Her Sgiliau sydd wrth ei gwraidd.

I gyflawni'r dystysgrif mae'n rhaid i fyfyrwyr gwblhau prosiect unigol a thair her arall sy'n profi mentergarwch a sgiliau perthnasol i'r gweithle, gwybodaeth am faterion byd eang a gweithgareddau cymunedol.

'Addasu a symleiddio'

Mae'r ymchwil i Cymwysterau Cymru gan Wavehill Social and Economic Research mewn partneriaeth â Sefydliad Addysg Coleg Prifysgol Llundain yn canfod bod y fagloriaeth yn arwain at "sgiliau hynod berthnasol" ac yn gysylltiedig ag "anghenion astudio a chyflogaeth".

Ond mae ei dyluniad yn "gymhleth" gydag agweddau'n cael eu "gor-hasesu".

Er bod athrawon yn gyffredinol gadarnhaol am y cymhwyster, roedd nifer yn teimlo bod angen ei "addasu a'i symleiddio er mwyn ei wneud yn fwy eglur ac yn fwy hylaw".

Mae'r adroddiad yn dweud bod rhai agweddau o'r cymhwyster yn cael eu "gor-hasesu"

Roedd nifer hefyd o'r farn ei fod yn "her" i esbonio'r cynnwys i "ddisgyblion, athrawon eraill a rhieni" gan gynnwys uwch reolwyr mewn ysgolion.

Mae Bagloriaeth Cymru ôl-16 yn gyfwerth â chymhwyster Lefel A ond mae prifysgolion wedi mabwysiadu polisïau gwahanol o ran ei dderbyn ar gyfer mynediad i gyrsiau.

Er nad oedd yr adolygiad yn ymdrin â'r mater hwn yn uniongyrchol, dywedodd Cymwysterau Cymru ei fod am "wella ymwybyddiaeth" ymysg prifysgolion a chyflogwyr.

Yn Ysgol Gyfun Gymraeg Llangynwyd roedd penderfyniad i gyflwyno'r cymhwyster "fel rhan o dyfiant yr ysgol" pan gafodd ei sefydlu yn 2008 medd y Prifathro, Meurig Jones.

Dywedodd bod y fagloriaeth yn "hanfodol bwysig" gan ei fod yn "rhoi hwb i'n disgyblion ni i allu cyrraedd y prifysgolion maen nhw'n ceisio amdano ond hefyd yn paratoi nhw at y byd gwaith".

Ond mae'n credu bod yna ddiffyg dealltwriaeth, ac mae'n dweud bod newid enw wedi "creu rhyw fath o ansicrwydd ymhlith ysgolion, rhieni a phlant eu hunain".

Ychwanegodd: "Felly dwi'n meddwl mae'n rhaid i ni gael rhywbeth cyson.

"Mae'n rhaid bod 'na gyfeiriad strategol yn dod o'r llywodraeth i ddweud wrth ysgolion a sefydliadau addysg bellach beth yw e, beth sydd angen neud a sut gallwn i symud ymlaen gyda hynny."

'Buddion y cymhwyster'

Dywedodd yr Ysgrifennydd Addysg Kirsty Williams ei bod yn croesawu'r adroddiad ac yn enwedig y gefnogaeth i'r cymhwyster ymhlith athrawon, cyflogwyr a myfyrwyr.

"Yr her nawr yw adeiladu ar y cryfderau, lleihau'r cymhlethdod ac atgyfnerthu statws y cymwysterau yma ymhlith dysgwyr, athrawon, prifysgolion a chyflogwyr.

"Mae hynny'n golygu gwella'r ffordd rydyn ni'n cyfathrebu ynglŷn â buddion y cymhwyster yma".

Dywedodd bod y fagloriaeth eleni'n rhan o fesuriadau perfformiad ysgolion ar gyfer cyfnod allweddol 4 (14-16 oed) a'i bod yn edrych ar fesurau posib yn ymwneud ag ariannu'r cymhwyster ar lefel ôl-16.