'Pobl yn anghyfforddus wrth drafod eu hiechyd meddwl'

Mae mwy na hanner pobl Cymru yn teimlo na fedran nhw siarad am broblemau iechyd meddwl

Mae dros hanner pobl Cymru yn teimlo'n anghyfforddus i drafod eu hiechyd meddwl gyda'u ffrindiau a'u teuluoedd, yn ôl gwaith ymchwil gan ymgyrch Amser i Newid Cymru (ANC) ar Ddiwrnod Amser i Siarad.

Ar yr un diwrnod cyhoeddodd Llywodraeth Cymru bod anghysondebau ar draws y wlad yn y modd y mae gofal a chymorth yn cael eu darparu i rai sy'n dioddef o broblemau iechyd meddwl.

Ymgyrch i roi diwedd ar y stigma ynglŷn â phroblemau iechyd meddwl yw ANC, ac yn ôl eu hadroddiad, roedd 61% yn anghyfforddus i drafod y broblem gyda ffrindiau neu deulu, a dim ond 7% oedd yn hapus i wneud hynny mewn sgyrsiau ar-lein.

Mae ANC yn annog pawb i ddefnyddio Diwrnod Amser i Siarad - ymgyrch ledled y wlad i annog pobl i siarad yn fwy agored am iechyd meddwl - fel cyfle i gael sgwrs gyda ffrindiau a theulu am y pwnc.

Mae'r grŵp yn dweud bod sgwrsio wyneb yn wyneb, dros y ffôn, neu ar gyfryngau cymdeithasol, yn gallu newid bywydau.

Sefydlwyd Diwrnod Amser i Siarad chwe blynedd yn ôl a bob blwyddyn mae'n gofyn i'r genedl gael sgwrs am iechyd meddwl er mwyn helpu i dorri'r stigma sy'n gysylltiedig â'r broblem.

Profiad dioddefwr

Mae Dinah, 22, o Ogledd Cymru, sydd ag AGO (Anhwylder Gorfodol Obsesiynol) a phryder, yn sôn am sut all ddechrau sgwrs o amgylch iechyd meddwl annog eraill i ofyn am gymorth a chefnogaeth:

"Mae sgyrsio yn f'atgoffa nad ydw i ar fy mhen fy hun a bod hi'n iawn i beidio â bod yn iawn.

Mae fy nghyflyrau iechyd meddwl wedi gwneud i mi deimlo'n unig yn y gorffennol, ond ers siarad â'm gymuned gefnogol, agos, sylweddolais fod fy nghyflyrau iechyd wedi creu'r person y rydw i heddiw, ac rwy'n gryfach oherwydd hynny.

Rwy'n credu fod Diwrnod Amser i Siarad yn sbardun i ddod â phobl at ei gilydd, ac rwy'n cefnogi'r ymdrechion yma i bennu'r stigma ynghylch iechyd meddwl."

Mae digwyddiadau arbennig yn cael eu cynnal mewn gwahanol leoliadau ar draws Cymru ddydd Iau mewn ysgolion a phrifysgolion, byrddau iechyd a busnesau, ac mae pobl yn cael eu hannog i ddefnyddio'r hashtag #TimetoTalk ac #AmseriSiarad wrth drafod materion iechyd meddwl ar-lein.

Dywedodd Karen Roberts, Rheolwr Rhaglen ANC: "Efallai y byddwn ni'n meddwl ein bod ni'n gwybod sut mae ein ffrindiau'n teimlo oherwydd ein bod wedi gweld eu diweddariad diwethaf ar gyfryngau cymdeithasol.

"Fodd bynnag, mewn byd lle mae llawer o bobl ond yn rhannu ein 'darnau gorau' ar-lein, rydym yn annog pawb i ddefnyddio Diwrnod Amser i Siarad fel cyfle i chwalu'r rhwystrau a chael sgyrsiau go iawn ac ystyrlon am eu hiechyd meddwl."

Cyhoeddwyd canlyniadau arolwg o Dimau Iechyd Meddwl Cymunedol Cymru gan yr Arolygiaeth Gofal Iechyd Cymru (AGIC) ac Arolygiaeth Gofal Cymru (AGC) ddydd Iau hefyd.

Mae'r adroddiad yn gwneud nifer o argymhellion mewn sawl maes, yn cynnwys:

• Diffyg eglurder o ran y ffordd y mae pobl yn cael gafael ar Dimau Iechyd Meddwl Cymunedol (TIMC), gyda'r angen i gryfhau cysylltiadau rhwng Meddygon Teulu a'r timau.

• Pryder ynghylch gallu pobl sy'n profi argyfwng iechyd meddwl i gael gafael ar gymorth brys

• Nifer o bobl ddim yn gwybod gyda phwy i gysylltu y tu allan i oriau

• Angen gwella systemau

• Pobl yn gorfod aros am 24 mis mewn rhai ardaloedd i gael gafael ar wasanaethau seicolegol neu therapiwtig.