Pryder am fuddsodiad ffilm a theledu Llywodraeth Cymru

Pinewood StudioGetty Images

Stiwidio Pinewood yng Nghaerdydd o'r awyr

Mae record buddsoddi Llywodraeth Cymru mewn ffilm a theledu yn "destun pryder mawr", yn ôl y gwrthbleidiau.

Mae gweinidogion wedi buddsoddi dros £15m trwy'r cynllun a arferai gael ei redeg gan Pinewood. Dim ond un o'r 15 prosiect sydd wedi adennill yr arian yn llawn.

Nid yw pob prosiect wedi'i ryddhau hyd yn oed, gyda cholledion o tua £9m.

Dywed Llywodraeth Cymru nad gwneud elw oedd "prif amcan" y gronfa.

Dywedodd llefarydd fod arian yn dal i ddod i mewn o "fwyafrif" y prosiectau a'i fod wedi rhoi hwb o £25m i economi Cymru.

Roedd y gronfa yn rhan o brosiect a sefydlwyd gyda Pinewood yn 2012 i roi hwb i'r sector creadigol yng Nghymru.

Roedd y stiwdio yn rheoli'r gronfa ac fe agorwyd stiwdio ar wahân ar safle ger Caerdydd.

Gadawodd Pinewood reolaeth y cynllun buddsoddi yn 2017, ac mae'n tynnu allan o'r stiwdio ym mis Mawrth.

Getty Images

Aelodau o gast Their Finest yn y premiere yn Efrog Newydd yn 2017

Mae ffigyrau a gyhoeddwyd trwy Bwyllgor Cyfrifon Cyhoeddus y cynulliad yn dangos, o'r buddsoddiadau a wnaed pan oedd Pinewood yn rheoli'r gronfa, mai dim ond un oedd wedi adennill yr arian a fuddsoddwyd erbyn mis Tachwedd diwethaf.

Dywedodd fod £15.1m wedi'i fuddsoddi trwy'r gyllideb, gan gynnwys £962,000 mewn grantiau.

Mae'n rhestru colled net i'r llywodraeth hyd yma o £9.6m, gyda £5.5m wedi'i adennill, er bod hynny ychydig dros £8.5m ar ôl tynnu grantiau.

Dywed Llywodraeth Cymru bellach fod £5.6m wedi'i adennill.

Rhai o'r ffilmiau sydd wedi derbyn buddsoddiad gan Lywodraeth Cymru

  • 'Take Down' (£3.14m) - colled o £2m

  • 'Their Finest' (£2.05m) - elw o £50,000

  • 'Show Dogs' (£1.5m) - dim colled/elw

  • 'Journey's End' (£850,000) - colled o £219,000

Buddsoddwyd £9.9m mewn prosiectau dan reolaeth Pinewood, gyda cholled net i fis Tachwedd 2019 o tua £4.4m.

Wrth ofyn am berfformiad Show Dogs - a wnaeth $39m yn rhyngwladol, yn ôl IMDBpro - dywedodd Llywodraeth Cymru: "Nid yw ffigyrau'r swyddfa docynnau yn cyfateb i elw ffilm - gan nad yw'n ystyried y gyfran a gedwir gan y theatrau, asiantau gwerthu ac eraill.

"O ran Show Dogs, mae'r swm a gasglwyd eto i gyrraedd ffigwr lle mae Llywodraeth Cymru wedi gweld unrhyw ad-daliad."

Parhaodd Llywodraeth Cymru i wneud buddsoddiadau o dan y gronfa ar ôl i Pinewood adael ei rheolaeth, gan gynnwys rhoi £350,000 i'r gyfres deledu Cymraeg, Bang.

'Pryderon difrifol'

Dywedodd llefarydd ar ran diwylliant y Ceidwadwyr Cymreig, David Melding: "Dylai'r diwydiannau creadigol yng Nghymru fod yn gandryll bod eu cyllid yn cael ei wario mor ddiofal.

"Er bod yn rhaid derbyn rhai 'methiannau' mewn unrhyw ddull arloesol o fuddsoddi, mae'r lefel hon o fethiant yn peri pryder mawr."

Dywedodd Helen Mary Jones, llefarydd ar yr economi dros Blaid Cymru: "Mae hyn yn codi pryderon difrifol am allu Llafur - neu anallu, i gyflawni prosiectau buddsoddi hanfodol yng Nghymru."

Dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth Cymru: "Cyflwynwyd cyllideb buddsoddi'r cyfryngau i dyfu a chefnogi'r sector cynhyrchu yng Nghymru, nid elw ar y cynhyrchiad ei hun oedd prif amcan y gronfa.

"Mae derbynebau ar gyllideb buddsoddi'r cyfryngau yn parhau i gael eu derbyn gan Lywodraeth Cymru a gyda rhai cynyrchiadau eto i'w rhyddhau, nid oes unrhyw elw wedi'i bennu eto.

"Disgwylir bod adennill cynyrchiadau yn broses a fydd yn parhau am nifer o flynyddoedd ar ôl y datganiad cychwynnol."

Gwrthododd Pinewood wneud sylw.

Straeon perthnasol