'Angen ehangu gofal plant am ddim i gau'r bwlch tlodi'
- Cyhoeddwyd
Fe allai rhoi gofal plant am ddim a helpu gyda chostau llety helpu cau'r "bwlch tlodi" mewn perfformiad disgyblion, yn ôl melin drafod.
Mae cyrhaeddiad disgyblion o gefndiroedd tlotach yn sylweddol yn waeth na disgyblion o gefndiroedd mwy breintiedig ar gyfartaledd.
Yn ôl Victoria Winckler o Sefydliad Bevan fe allai Llywodraeth Cymru wneud mwy i leddfu achosion y bwlch tlodi.
Dywedodd y llywodraeth eu bod yn gwneud "popeth o fewn ein gallu" i gau'r bwlch.
Y bwlch ddim yn cau
Mae asesiadau athrawon o blant tair i saith oed yn dangos gwahaniaeth mawr rhwng cyrhaeddiad plant o gefndiroedd tlotach a'r gweddill.
Gyda phlant sydd ddim yn derbyn prydau ysgol am ddim, mae 84% ohonynt yn cyrraedd neu'n gwneud yn well na'u targed.
Ond dim ond 64% o blant sydd yn gymwys am brydau ysgol am ddim sy'n cyrraedd eu targed.
Fis diwethaf dywedodd y prif archwilydd ysgolion nad yw'r bwlch cyrhaeddiad rhwng plant tlawd a rhai mwy breintiedig wedi cau yn y degawd diwethaf.
Dywedodd Ms Winckler wrth raglen BBC Politics Wales: "Does gan Lywodraeth Cymru ddim pŵer dros bopeth - dyw hi ddim yn rheoli'r system dreth na'r system fudd-daliadau, ond mae ganddo lawer o ddylanwad ar gostau.
"Costau llety a gofal plant yn enwedig, ac fe allai wneud lot i gefnogi teuluoedd a rhoi hwb i'w hincwm trwy'r ffyrdd hynny."
Mae rhieni sy'n gweithio yn gymwys am 30 awr o ofal plant am ddim i blant tair a phedair oed yng Nghymru.
Ond dywedodd Ms Winckler y dylai gweinidogion Cymru dorri ar nifer yr oriau a'i wneud ar gael i bob rhiant.
Dywedodd y byddai cynnig 15 awr yr wythnos o ofal plant i bob rhiant, os ydyn nhw'n gweithio ai peidio, yn "llawer mwy effeithiol yn cyrraedd teuluoedd ag incwm llai".
'Arbed £2,000 y flwyddyn
Ar gostau llety, dywedodd y gallai Llywodraeth Cymru wneud "llawer mwy" i leddfu'r problemau mae hi'n credu sy'n cael eu hachosi gan Lywodraeth y DU.
Dywedodd Llywodraeth Cymru eu bod yn gwneud popeth o fewn ei gallu i gau'r bwlch, "gan gynnwys helpu pobl gyda chostau gofal plant a sicrhau bod ganddyn nhw dŷ fforddiadwy i fyw ynddo".
Ychwanegodd llefarydd: "Mae polisïau Llywodraeth Cymru fel presgripsiynau am ddim, prydau ysgol am ddim, Lwfans Cynhaliaeth Addysg a chynnig gofal plant hael yn golygu bod nifer o deuluoedd yng Nghymru yn arbed dros £2,000 y flwyddyn."
Politics Wales, BBC One Wales am 10:00 ddydd Sul, 15 Mawrth.
Straeon perthnasol
- Cyhoeddwyd5 Ionawr 2020
- Cyhoeddwyd5 Ionawr 2020