'Plant yn cael eu dylanwadu gan ddeunydd eithafol'

Mae rhybudd y gall plant ddychwelyd i'r ysgol wedi cael eu radicaleiddio wedi iddynt weld mwy o ddeunydd eithafol ar y cyfryngau cymdeithasol yn ystod y cyfnod clo.

Bu cynnydd mewn sylwadau asgell dde eithafol yn y misoedd diwethaf, yn ôl yr addysgwr hiliaeth Nicky Nijjer.

Dywed yr heddlu fod perygl radicaleiddio wedi codi am fod plant a phobl ifanc yn treulio mwy o amser ar-lein, er bod llai o achosion wedi cael eu cyfeirio at unedau gwrth-derfysgaeth yn yr un cyfnod.

Dywed Llywodraeth Cymru eu bod yn benderfynol o rwystro radicaleiddio.

Sylwadau asgell dde eithafol

Mae'r BBC wedi gweld sylwadau ar wefannau asgell dde eithafol sy'n honni bod cysylltiad rhwng y mudiad gwrth-hiliaeth Black Lives Matter a grwpiau terfysgol.

Mae sylwadau eraill yn honni bod Mwslimiaid yn fwy tebygol o gael eu heffeithio gan Covid-19 am nad oeddynt yn dilyn canllawiau'r cyfnod clo. Roedd llawer hefyd yn gwthio sylwadau fod lledaeniad y feirws yn rhan o rhyw fath o gynllwyn gan China.

Mae Mr Nijjer, sy'n wreiddiol o Lundain, yn gweithio i brosiect Don't Hate, Educate, yn Abertawe.

Dywedodd y dylai athrawon fod yn effro i unrhyw agweddau eithafol ymhlith disgyblion, ac y dylent herio syniadau o'r fath pan fydd yr ysgolion yn ailagor ddydd Llun.

"Dydyn nhw [y plant] wedi cael dim byd ond llygredd," meddai.

"Mae'n rhaid i athrawon fod yn effro. Mae angen iddyn nhw fod ar eu gwyliadwraeth ac os ydyw'n mynd yn rhy ddifrifol mae angen galw am ymyrraeth."

Mae Don't Hate, Educate yn gobeithio herio camsyniadau a mythau am hil a chrefydd

Nod Don't Hate, Educate - a gafodd ei ddatblygu gan elusen Ethnic Minorities and Youth Support (Eyst) - yw herio unrhyw gamsyniadau a mythau ynglŷn â hil a chrefydd trwy gyflwyno plant a phobl ifanc i eraill o wahanol gefndiroedd i'w gilydd.

Mae'r prosiect yn annibynnol o'r ymgyrch gwrth-terfysgaeth, Prevent.

'Mwy o berygl radicaleiddio'

Dywedodd prif heddwas gwrth-derfysgaeth Cymru fod llai o achosion wedi cael eu cyfeirio at Prevent ers dechrau'r cyfnod clo ym mis Mawrth, yn bennaf oherwydd bod yr ysgolion wedi cau, ac am bod llai o wasanaethau gofal cymdeithasol ac iechyd meddwl ar gael.

"Er gwaetha'r gostyngiad mewn cyfeiriadau, rydym yn gwybod na fydd y bygythiad yn diflannu," meddai'r Uwch-arolygydd Jim Hall, pennaeth Uned Eithafiaeth a Gwrth-derfysgaeth Cymru (Wectu).

"Yn wir, mae'n debygol fod y perygl o radicaleiddio wedi cynyddu i nifer fechan o bobl fregus, gan y gallai'r pandemig fod wedi gyrru pobl ifanc i dreulio mwy o amser ar-lein a dwysáu unrhyw anghydfod, sy'n gwneud pobl yn fwy agored i gael eu radicaleiddio."

Dywedodd fod eithafwyr wedi addasu eu dulliau er mwyn creu anghydfod a drwgdybiaeth mewn cymunedau yn ystod y pandemig.

Dylai pobl fod yn wyliadwrus o unrhyw newidiadau mewn ymddygiad neu weithgaredd amheus ar-lein yn ôl prif heddwas gwrth-derfysgaeth Cymru

Galwodd ar bobl i fod yn wyliadwrus i newidiadau mewn ymddygiad neu weithgaredd amheus ar-lein.

Yn ôl ffigyrau a gyhoeddwyd gan y Swyddfa Gartref ym mis Chwefror, daeth 250 o bobl i sylw'r heddlu a chynghorau oherwydd pryderon am eithafiaeth.

Roedd tua hanner y rhai a gyfeiriwyd dan Prevent yn 20 oed neu iau, gyda chwarter ohonynt yn gysylltiedig ag eithafiaeth asgell dde, a thua 15% yn gysylltiedig ag eithafiaeth Islamaidd.

Ar y pryd, rhybuddiodd Estyn, y corff arolygu ysgolion, y gallai rhai ysgolion fethu cyfleon i fynd i'r afael ag eithafiaeth am nad oeddynt yn credu ei fod yn berthnasol.

Dywedodd llefarydd ar ran Estyn eu bod yn cydnabod fod perygl i fwy o blant gael eu radicaleiddio oherwydd y cyfnod clo, a galwodd ar athrawon i gofnodi ac adrodd ar pob achos o iaith hiliol a bwlio hiliol.

'Rhethreg allan o reolaeth'

Dywedodd Mr Nijjer, sy'n Fwslim, fod rhai rhannau o Gymru lle'r oedd ychydig o fewnfudwyr, yn fwy agored i syniadaeth asgell dde eithafol, a bod hiliaeth wedi gwaethygu yng Nghymru mewn blynyddoedd diweddar.

"Mae'r rhethreg asgell dde allan o reolaeth," meddai.

Dywedodd Llywodraeth Cymru eu bod wedi darparu adnoddau ar Hwb, y platfform dysgu ar-lein, gyda'r bwriad o helpu gofalwyr a rhieni i amddiffyn plant ar-lein yn ystod y cyfnod clo.

Ychwanegodd llefarydd: "Rydym wedi ariannu Uned Eithafiaeth a Gwrth Derfysgaeth Cymru a phartneriaid i rwystro radicaleiddio, a byddwn yn parhau i gydweithio i gefnogi ysgolion trwy helpu disgyblion i fod yn fwy gwydn pan maent yn wynebu dylanwadau radical neu eithafol."