Y Cymro sy'n gweithio i arbed COVID rhag lledu yn Seland Newydd
- Cyhoeddwyd
Mae Seland Newydd yn cael ei chanmol am y ffordd mae'r wlad wedi delio gyda'r pandemig dros y misoedd diwethaf, ac wedi llwyddo i gadw'r niferoedd sy'n dioddef o COVID-19 yn isel o gymharu â nifer o wledydd eraill y byd. Hyd yn hyn, yn ôl gwefan Llywodraeth Seland Newydd, 1,195 o achosion wedi eu cadarnhau sydd wedi bod yn y wlad a 22 o farwolaethau.
Mae Dyfed Thomas, sy'n wreiddiol o Gribyn ger Llanbedr Pont Steffan, yn un o'r rheolwyr yn yr Uned Iechyd Cyhoeddus yn ardal Waikato ar Ynys y Gogledd, ac yma mae'n esbonio ei rôl ef yn delio gyda'r coronafeirws a'i fywyd yn ninas Hamilton.
Fe gawson ni ein achos cynta' o'r coronafeirws ar 18 o Fawrth 2020, ond roedd y paratoadau wedi dechre ymhell cyn hynny, gyda'r tîm rheoli digwyddiadau yn cael ei sefydlu ddiwedd mis Ionawr, diwrnod ar ôl i Sefydliad Iechyd y Byd gyhoeddi fod y sefyllfa yn argyfwng iechyd cyhoeddus rhyngwladol pryderus.
Fy rôl i a fy nhîm oedd 'neud yn siŵr bod y wybodaeth angenrheidol yn cael ei chasglu a'i dangos i'r tîm ehangach ac i'n partneriaid ddeall beth oedd yn digwydd.
Roedd rhaid 'neud hyn yn weddol gyflym ac roedd y wybodaeth yn gallu newid wrth yr awr, felly, fel llawer o bobl eraill, am gyfnod, roeddwn yn gweithio saith diwrnod yr wythnos.
'Dull gwaredu'r feirws'
Mae Seland Newydd wedi mynd am ddull gwaredu'r feirws, mae'r rhan fwya' o wledydd heb ddewis y cwrs hwn.
Roedd gennym ni fwy o amser i weld sut oedd pethau yn mynd yng ngweddill y byd cyn i'r feirws gydio yma, felly roedden ni wedi gallu gweld canlyniadau y gwahanol ymateb i'r feirws ac addasu.
Mae Seland Newydd yn lwcus ei fod yn ynys sy'n bell o'r rhan fwya' o lefydd, mae'n cymryd tair awr i hedfan i'r wlad agosaf. Dwi'n credu bod pobl yma yn falch ein bod ni mor bell o wledydd eraill, am unwaith!
Ond y prif beth [wnaeth ein helpu i fod yn llwyddiannus] oedd cau y ffin yn gynnar, ar 19 o Fawrth, pan mai dim ond 28 o achosion oedd gyda ni yn y wlad.
Erbyn 25 o Fawrth roedden ni ar lockdown lefel 4 pan oedd 280 o achosion yma. Dull 'go hard, go early' oedd hi. Hefyd roedden ni'n gweithredu system track and trace lle roedden ni'n gallu canfod pobl oedd yn gysylltiedig ag achosion yn glou a'u hynysu.
Mae Dyfed Thomas wedi priodi dynes o Seland Newydd, Greta, ac mae ganddyn nhw ferch fach o'r enw Seren
'Tipyn o straen'
Adeg y lockdown, dim ond pethau angenrheidiol oedd yn cael eu gwerthu, hyd yn oed ar y we. Dim ond archfarchnadoedd a gorsafoedd petrol oedd ar agor.
Roedden ni'n cael mynd allan i gerdded ond dim ond o amgylch ein cartref. Roedd hi'n dipyn o straen ar adegau, oherwydd roedd Greta fy ngwraig yn weithiwr angenrheidiol, a roeddwn i'n gweithio chwech i saith diwrnod yr wythnos yn y swyddfa, a'r ysgolion ar gau, felly roedd rhieni Greta yn ein bubble ni yn edrych ar ôl ein merch, Seren.
Mae gan Seland Newydd boblogaeth fach, sy'n golygu bod dim llawer o dorfeydd ar drafnidiaeth gyhoeddus. Hefyd, roedd ymwybyddiaeth cyflym ymhlith y bobl yma o sut oedd nifer yr achosion yn cynyddu dramor a beth oedd hynny yn ei olygu i ni yma.
Ar hyn o bryd, does dim trosglwyddo cymunedol yn Seland Newydd a rydyn ni lawr i lefel 1, sydd yn fywyd normal, ond gyda'r ffiniau ar gau i bawb, heblaw i ddinasyddion o Seland Newydd a phobl sydd â residency.
Ochrau positif a negyddol
Does dim eisiau cadw pellter cymdeithasol rhagor ond mae pobl yn cael eu hannog i nodi ble maen nhw wedi bod. Mae llawer o ddinasyddion yn dod yn ôl i'r wlad nawr, ac mae'n rhaid iddyn nhw fynd i mewn i gwarantîn am bythefnos. Mae yna adnoddau cwarantîn ar hyd y wlad gan gynnwys yma yn ardal Waikato.
Dydyn ni ddim yn gallu mynd i un man [tramor] a does neb arall yn gallu dod i mewn chwaith. Felly mae ochrau positif a negyddol o ran hynny.
Fe fues i nôl yn Llambed dros y Nadolig diwethaf, ac mi roedd y teulu i gyd, yn ogystal â rhieni Greta, yn bwriadu dod nôl i Gymru dros yr haf 'ma, ond dyw hynny wrth gwrs, ddim yn bosib rhagor.
Eisiau profi'r bywyd
Dwi'n colli'r teulu nôl yng Nghymru, a dwi hefyd yn colli gorllewin Cymru yn yr haf a mynd i wylio clwb pêl-droed Abertawe.
Dim ond am naw mis ddes i yma i ddechrau - a hynny yn 2003! Rydw i a Greta wedi bod nôl ym Mhrydain, a byw yn Llundain ers hynny, a dyna lle gafodd ein merch Seren ei geni, ond rydyn ni wedi bod yn byw nôl yn Hamilton ers 2018. Mae'r hafau'n hir yma, mae'n gynnes bob dydd o ddiwedd mis Tachwedd tan fis Ebrill.
Ac mae'n gartref i Warren Gatland a'r Chiefs erbyn hyn wrth gwrs!
Ro'n i wedi clywed straeon am Seland Newydd ers o'n i'n fach, oherwydd roedd ffrind i fy nhad wedi dod draw yma yn y 1960au i ffermio llaeth ac oedd e'n dod nôl yn eithaf aml yn adrodd yr hanes, a roeddwn eisiau dod i brofi'r bywyd allan yma.
Mae Seland Newydd yn wahanol iawn, er enghraifft i'r Unol Daleithiau a'r Deyrnas Unedig, o ran maint a phoblogaeth. Mae'r ymateb wedi bod ar sail iechyd yma, ond hefyd yr economi. Y feddylfryd fan hyn oedd i gau pethau lawr [yn gynt] er mwyn ca'l agor nhw lan yn gynt.
Ar y cyfan mae'r Llywodraeth a phobl Seland Newydd wedi 'neud yn dda i atal y feirws rhag cydio yma.
Hefyd o ddiddordeb: