'Pobl i golli gwaith' o achos cyfyngiadau Omicron

Ni fydd cyfyngiadau pellach yn dod i rym yng Nghymru cyn y Nadolig

Mae'n bwysig bod cymorth ariannol Llywodraeth Cymru yn ddigonol ac yn "cyrraedd y busnesa' cywir cyn gynted â phosib".

Dywedodd cyd-Gadeirydd Cymdeithas Twristiaeth Ynys Môn hefyd bod angen i'r broses fod "mor rhwydd â phosib".

Daw wrth i Lywodraeth Cymru gyhoeddi nifer o gyfyngiadau Covid newydd am y tro cyntaf ers mis Awst, yn sgil pryderon am yr amrywiolyn Omicron.

Bydd hyd at £60m o gymorth ariannol i'r busnesau sy'n cael eu heffeithio gan y cyfyngiadau newydd, meddai'r llywodraeth.

Ond fe ychwanegodd y Prif Weinidog Mark Drakeford y byddai angen cymorth y Trysorlys os oes angen mwy na hynny, gan ddweud nad yw'r system bresennol o ddosbarthu arian Covid yn deg ar y gwledydd datganoledig.

Yn y cyfamser, mae perchennog tafarn a chlwb nos yng Nghaernarfon wedi dweud y bydd "llwyth o bobl" yn colli eu gwaith yn sgil y cyfyngiadau Covid-19 diweddaraf.

'Mi ddown ni drwyddi'

O 27 Rhagfyr ymlaen bydd rheolau'n dod i rym i orfodi pellhau cymdeithasol o ddau fetr mewn swyddfeydd a bydd clybiau nos yn cau.

Mae pobl eisoes yn canslo byrddau mewn bwytai, meddai Nia Rhys Jones o Gymdeithas Twristiaeth Môn, ac mae llawer iawn o fusnesau, sy'n dibynnu ar gyfnod prysur gwyliau'r Nadolig "ar eu gliniau erbyn hyn".

"Dwi'n siŵr bydd llawer yn meddwl 'ydy o werth i mi gario 'mlaen' [a] bydd 'na lawer i sgwrs yn y byd busnes ym cymryd lle dros y gwylia' rŵan," meddai ar raglen Dros Frecwast.

"Yn union fel llynedd ma'r llefydd ma' wedi prynu stoc, ma'r rota staff [wedi ei drefnu] - ma' popeth yn ei le ar gyfer y cyfnod prysura' a dyma ni eto.

"Drwy'r cyfnod coronafeirws ma' i gyd, ma'r diwydiant wedi parchu'r canllawia' a mi neith y diwydiant eto."

Serch y straen y mae hi'n ei ragweld dros yr wythnosau nesaf, dywedodd: "Mi ddown ni drwyddi.

"Mae'n ddiwydiant sy'n dod yn ôl dro ar ôl tro, ond ma' rhaid i rywun gydymdeimlo eto efo'r diwydiant lletygarwch sy'n ca'l yr hit yma, fel petae, ar gyfnod sy' mor hanfodol i'w cynllun busnes."

Mae'r Prif Weinidog Mark Drakeford wedi annog pobl i gael dathliadau llai dros y Nadolig ac osgoi cyfarfod "rhagor o ffrindiau" am y tro.

Ni fydd unrhyw gyfyngiadau newydd yn dod i rym nes 27 Rhagfyr, ond mae'r llywodraeth yn rhoi "canllawiau cryf" i bobl cyn hynny.

Mae Cymru wedi bod ar lefel rhybudd 0 ers mis Awst bellach, a dyma fydd y tro cyntaf i gyfyngiadau newydd gael eu cyflwyno ers hynny.

Rhybuddiodd Mr Drakeford ddydd Iau y bydd Omicron yn taro Cymru "yn gyflym iawn ac yn serth iawn" ym mis Ionawr.

Fore Gwener, awgrymodd y Prif Weinidog Mark Drakeford fod y llywodraeth yn ystyried cyfyngiadau fwy caeth ar ôl y Nadolig.

Wrth siarad ar BBC Breakfast, dywedodd: "Byddwn yn siarad gyda'r sector ynghylch a oes angen iddynt ailagor gydag amddiffyniadau ychwanegol fel bod pobl yn teimlo'n hyderus, os ydyn nhw'n mynd allan i dafarn neu fwyty, bod popeth yn cael ei wneud i gadw nhw'n ddiogel.

"Efallai y bydd angen i ni fynd yn ôl at y repertoire o bethau yr oedd angen i ni eu defnyddio yn gynharach yn y pandemig.

"Rhai cyfyngiadau ar nifer y bobl sy'n gallu cyfarfod mewn tafarn, gwisgo masgiau pan rydych chi'n symud o amgylch tafarn."

Pryderon am dafarndai hefyd

Mae Gwyndaf Jones yn berchennog ar glwb nos COPA a thafarn y Castell yng Nghaernarfon.

Mae'n dweud ei fod yn "siomedig iawn" gyda'r cyfyngiadau diweddaraf a'i fod yn poeni am ei staff.

"Mae ganddon ni dros 80 o bobl yn dal i weithio i ni a 'dyn nhw ddim yn gw'bod be' sy'n mynd i ddigwydd i'w gwaith nhw mewn wythnos," meddai.

"Be 'da ni fod i ddweud wrthyn nhw?

"'Da ni ddim wedi cael dim contact gan track and trace ers misoedd yn y ddau glwb nos sydd ganddon ni.

"Dwi yn meddwl neith o effeithio ar dafarndai hefyd. Os ydy'r social distancing rule, 2 metre rule - neu rule of 6 yn dod i mewn - bydd hynny yn cau tafarndai hefyd.

"Mae pobl yn ofn mynd allan a 'dy o ddim yn rhoi cymorth i dafarndai. Mae'n cau ni lawr heb watchad ar ôl ni, a heb roi compensation iawn. Mae 'na lwyth o bobl yn mynd i golli gwaith.

Gwyndaf Jones: 'Mae'r diwydiant mewn tŷ hanner ffordd - no man's land'

"Mae ganddon ni chwech busnes i gyd ac mae'r cancellations yn rhedeg ar tua 40% ar y funud. Ma' cyfnod Dolig tua 30% o trade y flwyddyn i ni.

"Mae pob busnes a lletygarwch yn dibynnu ar fis Rhagfyr i gario ni drwadd ym mis Ionawr a mis Chwefror - so be mae hyn yn golygu ydy bod llwyth o businesses yn mynd i'r wal efo pobl yn colli eu gwaith."

Ychwanegodd: "Yn lle dod â cyfyngiadau i mewn - os ydy [Mr Drakeford] yn serious am y peth, a ma'i mor serious â mae o'n dd'eud - cau ni lawr a talu am gau ni lawr.

"Lle 'da ni arni ar hyn o bryd ydy yn y tŷ hanner ffordd. 'Neith pobl ddim dod allan, bydd y cyfyngiadau mor ddrwg 'dy o'm gwerth i ni agor - 'da ni mewn no man's land mewn ffordd."

'Rhwystr mawr i fusnesau'

Mae Ffederasiwn y Busnesau Bach am gael "eglurder ar frys" a ydy hyn ar gael i'r busnesau sydd wedi "colli archebion ar raddfa frawychus yn y bythefnos ddiwethaf".

"Mae angen i Lywodraeth Cymru roi manylion cynnar am y cyllid hwn a sicrhau ei fod ar gael i fusnesau cyn gynted â phosib," meddai Ben Francis, Cadeirydd Polisi Cymru yn Ffederasiwn y Busnesau Bach.

Dywedodd Ian Price, Cyfarwyddwr CBI Cymru: "Wrth i achosion Omicron barhau i godi, mae'n iawn i'r llywodraeth flaenoriaethu iechyd y cyhoedd, ond mae cyfyngiadau newydd yn rhwystr mawr i fusnesau, yn enwedig i'r rhai mewn lletygarwch.

"Trwy gydol y pandemig mae cwmnïau wedi bod yn gweithredu nifer o fesurau i gadw eu staff a'u cwsmeriaid yn ddiogel."

Ychwanegodd ei bod yn "gadarnhaol gweld y llywodraeth yn darparu cefnogaeth ariannol newydd".

Mae'n bosib y bydd hyd at 30% o bob yn sâl o'r gwaith gyda Omicron yn yr wythnosau nesaf, medd Eluned Morgan

Wrth siarad ar Dros Frecwast, dywedodd Eluned Morgan, y byddai'n anodd fod wedi cynnig yr arian ychwanegol heb gefnogaeth Llywodraeth y DU.

"Fe fyddwn ni yn gweithio allan dros yr wythnosau nesa' sut i ddosbarthu'r £60 miliwn," meddai.

"Ni wedi bod yn ymbil i'r Trysorlys am arian ychwanegol fel ein bod ni yn gwybod pa mor bell ry'n ni'n gallu mynd o ran amddiffyn a diogelu pobl Cymru. Mae'n anodd y tro yma heb ffyrlo.

"Fe fyddwn ni yn gwneud penderfyniadau pellach yn ystod yr wythnos nesa.

"Mae'n rhaid deall y bydd cannoedd ar filoedd o bobl yn cael Omicron yn ystod yr wythnosau nesa.

"Fe fydd lot o bobl off gwaith, posib y bydd hyd at 30% o bob yn sâl o'r gwaith all roi pwysau ar y Gwasanaeth Iechyd ar yr adeg waethaf o'r flwyddyn o ran pwysau, ac nid dim ond y Gwasanaeth Iechyd."

'Dyw e ddim yn deg'

Yn y gynhadledd ddydd Gwener dywedodd Mark Drakeford nad yw'r system bresennol o ddosbarthu arian Covid yn deg ar y gwledydd datganoledig.

"Os ydy gweinidogion yn San Steffan yn gwneud penderfyniadau, bydd y Trysorlys tu ôl iddyn nhw ac yn rhoi arian iddyn nhw i wneud be' maen nhw eisiau gwneud i ddiogelu pobl," meddai.

"Os ni'n gwneud yr un penderfyniadau fan hyn, ni fyddai'r arian yna ar gael. Dyw e ddim yn deg a dyna'r pwynt dwi wedi'i roi i'r gweinidogion yn San Steffan sawl gwaith dros yr wythnos ddiwethaf."