Gwobrwyo'r cyntaf i gwblhau cwrs iaith Gymraeg byd amaeth

Dangosodd gwaith ymchwil Iaith y Pridd bod yna awydd i ddysgu'r iaith ymysg ffermwyr di-Gymraeg

Bydd y myfyrwyr cyntaf i gwblhau cwrs newydd i helpu pobl yn y sector amaeth ddysgu Cymraeg yn cael eu gwobrwyo yn yr Eisteddfod Genedlaethol yn Nhregaron ddydd Mercher.

Fe ddangosodd gwaith ymchwil Iaith y Pridd gan Cyswllt Ffermio a Menter a Busnes yn 2020 bod yna awydd i ddysgu'r iaith ymysg ffermwyr di-Gymraeg.

Roedd awgrym hefyd y byddai gweithwyr yn y sector gyflenwi a gwasanaethau amaethyddol yn gweld defnydd ymarferol a gwerth masnachol i allu siarad Cymraeg.

O ganlyniad, yn gynharach eleni fe gafodd cwrs blasu newydd 10 awr ei sefydlu, wedi ei deilwra ar gyfer y sector, ac mae dysgwyr yn gallu ei ddilyn ar eu cyflymder eu hunain.

'Pwysig i fi gael yr iaith'

Un sy'n gefnogol i'r syniad yw Cheryl Evans, sydd bellach yn ffermio yn ardal Llanilar ym mro yr Eisteddfod.

Mae hi o deulu di-Gymraeg ond fe gafodd hi addysg Gymraeg yn ei hysgol leol yn Llanfair Caereinion.

Ar ôl hynny chafodd hi "ddim cyfle i ddefnyddio llawer o'r Gymraeg", meddai, ond ers priodi a magu teulu yn ardal Llanilar mae hi wedi penderfynu ailafael yn yr iaith.

"Nes i ddechre trwy siarad â Gethin fy ngŵr a defnyddio mwy o'r Gymraeg ac ymarfer yr iaith gyda phobl yn yr ardal wedyn.

"Os oes rhywun mo'yn siarad Cymraeg â fi, fi yn siarad Cymraeg â nhw wedyn.

"Mae llawer o'r rhieni - yn enwedig y mamau fi'n 'nabod o'r ysgol - yn dod o ardaloedd eraill a heb gael unrhyw Gymraeg, ond ma' llawer yn trio.

"Rwy'n dweud wrthyn nhw am fynd i 'neud cyrsiau i gael bach o basics tu ôl iddyn nhw.

"Mae'n really bwysig i fi gael yr iaith, yn enwedig gyda'r plant Alys a Lloyd yn mynd i Ysgol Gynradd Llanilar ac yn dysgu Cymraeg."

'Hoffi clywed ni'n siarad Cymraeg'

Mae gan Cheryl a'i gŵr Gethin fusnes gwyliau ac mae hi'n dweud ei bod wedi gweld fod y Gymraeg yn help mawr iddi gyda'i busnes.

"Mae pobl sy'n dod yma â diddordeb yn yr iaith, ac maen nhw wir yn hoffi clywed ni'n siarad Cymraeg," meddai.

Mae'r sector amaeth yn gadarnle i'r iaith Gymraeg, gyda 43% yn siarad Cymraeg o'i gymharu â 19% yn genedlaethol

Mae annog a helpu mwy o bobl fel Cheryl i ddefnyddio a dysgu Cymraeg yn un ffordd y gall y gymuned amaeth helpu i gyrraedd y targed o filiwn o siaradwyr Cymraeg erbyn 2050, yn ôl Iaith y Pridd.

Cyswllt Ffermio - cynllun gan Lywodraeth Cymru i adfywio cymunedau gwledig a chefnogi'r byd amaeth - a Menter a Busnes oedd yn gyfrifol am yr ymchwil.

Mae'n nodi fod cynlluniau dysgu Cymraeg ar-lein a gogwydd amaethyddol yn ffordd dda o "warchod ac ymestyn y Gymraeg mewn cylchoedd amaethyddol".

'Amaeth yn fyd prysur'

Dona Lewis yw dirprwy brif weithredwr y Ganolfan Dysgu Cymraeg Genedlaethol, gyda'r cyfrifoldeb dros gynllun Cymraeg Gwaith o fewn y ganolfan.

Dywedodd fod gan y ganolfan "nifer o gyrsiau wedi eu teilwra ar gyfer gwahanol sectorau a galwedigaethau gan gynnwys amaeth, ac maen nhw'n gyrsiau hunan astudio sy'n caniatáu i bobl eu gwneud ar amser sy'n gyfleus iddyn nhw".

"Mae'r sector amaeth yn fyd prysur felly mae'r cyrsiau ar gael unrhyw bryd sy'n gyfleus iddyn nhw."

Mae Eirwen Williams yn gobeithio y bydd y rheiny sydd wedi cwblhau'r cwrs blasu yn parhau i ddysgu'r iaith

Yn ôl Menter a Busnes mae'r sector amaeth yn gadarnle i'r iaith Gymraeg, gyda chanran y siaradwyr Cymraeg yn y sector amaeth dros ddwbl y cyfartaledd cenedlaethol - 43% o'i gymharu â 19%.

Maen nhw'n dweud bod diddordeb i ddysgu Cymraeg o fewn y diwydiant.

Dywed Eirwen Williams, cyfarwyddwr datblygu Menter a Busnes: "Mae'r ymateb wedi bod yn dda, a bydden ni yn gobeithio y bydd pobl sy' wedi gneud y cwrs blasu yn symud 'mlaen nawr at y cam nesa' yn y broses o ddysgu'r iaith, ac i ymarfer y Gymraeg.

"Fi'n cofio rhywun yn dweud un tro, os bydde pob un ohonom ni sy'n siarad Cymraeg yn perswadio un person arall i ddysgu'r iaith, bydde hynny'n gwneud cymaint o wahaniaeth wrth geisio cyrraedd y targed o filiwn o siaradwyr erbyn 2050."