Atal y Fedal Ddrama i 'gydymffurfio â deddfwriaeth gwlad'

Mae Ashok Ahir wedi ymddiheuro am y modd y mae'r Eisteddfod wedi ymateb i'r hyn ddigwyddodd

Cafodd y penderfyniad i atal cystadleuaeth y Fedal Ddrama eleni ei wneud "er mwyn sicrhau cydymffurfiaeth â deddfwriaeth gwlad", yn ôl aelod o fwrdd rheoli'r Eisteddfod Genedlaethol.

Pedwar mis ers gohirio'r seremoni yn Eisteddfod Pontypridd, mae galwadau yn parhau ar yr Eisteddfod Genedlaethol i fod yn fwy tryloyw.

Mae llythyr agored bellach wedi ei anfon at Gyngor a Bwrdd yr Eisteddfod, gyda thua 250 o lofnodion, yn gofyn am "sicrwydd o drefn Eisteddfod" yn sgil atal y gystadleuaeth.

Mewn ymateb, mae Ashok Ahir - Llywydd y Llys a Chadeirydd y Bwrdd Rheoli - wedi ymddiheuro "am unrhyw ofid a grëwyd".

Esboniodd fod y gystadleuaeth wedi ei hatal "er gwarchod pawb ynghlwm â hi, ac er mwyn sicrhau cydymffurfiaeth â deddfwriaeth gwlad".

Pan ofynnwyd i'r Eisteddfod a oeddent wedi cyfathrebu â'r heddlu mewn cysylltiad â'r penderfyniad, dywedodd llefarydd: "Gallwn gadarnhau nad oedd achos i'r Eisteddfod orfod cysylltu â'r heddlu."

Mewn datganiad ar wefan yr Eisteddfod fore Iau, dywedodd Mr Ahir: "Rydym yn gwerthfawrogi fod y penderfyniad i atal cystadleuaeth y Fedal Ddrama'n parhau yn bwnc llosg i nifer.

"Rydym wedi gwrando yn ofalus ar y feirniadaeth sydd wedi ei gylchredeg yn barod, ac yn derbyn na fu i'n datganiadau cynt leddfu gofidiau nifer o bobl am y penderfyniad.

"Bwrdd Ymddiriedolwyr yr Eisteddfod, a'r Bwrdd yn unig, sydd yn gyfrifol am y penderfyniad hwn.

"Ni ddylid felly beirniadu unrhyw wirfoddolwyr sy'n ymwneud â'r Eisteddfod nac ychwaith y staff."

Mae'r Eisteddfod Genedlaethol yn bwriadu diwygio prosesau, rheolau ac amodau eu cystadlaethau wedi'r hyn ddigwyddodd ym Mhontypridd

Ym mis Tachwedd cafodd sesiwn 'Cynrychioli Cynrychiolaeth' ei chynnal gan banel canolog theatr yr Eisteddfod, er mwyn cynnal "trafodaeth amserol am gynrychiolaeth yn y theatr".

Ond mae nifer ym myd y celfyddydau yng Nghymru yn teimlo bod cwestiynau o hyd ynglŷn â pham y cafodd y Fedal Ddrama ei hatal eleni.

Wrth ymateb i'r feirniadaeth o'r sesiwn fis diwethaf, dywedodd Mr Ahir: "Roedd y symposiwm yn gyfle i godi nifer o egwyddorion pwysig sydd hefyd wedi'u trafod gan ein panelau a'n pwyllgorau wrth ddiwygio ein prosesau, rheolau a'n hamodau o ran y cystadlaethau.

"Yr ydym yn credu y bydd yr egwyddorion hynny yn rhoi hyder i gystadleuwyr, beirniaid, a charedigion yr Eisteddfod a'r theatr yng Nghymru pan eu cynhwysir yn ein canllawiau a'n prosesau ar eu newydd wedd."

'Consyrn cwbl ddilys a di-gynsail'

Mae Ashok Ahir yn mynd yn ei flaen i ymddiheuro am y modd y mae'r Eisteddfod wedi ymateb i'r hyn ddigwyddodd.

"Rydym yn ymddiheuro am unrhyw ofid a grewyd oherwydd ei bod yn ymddangos fod yr egwyddor o gystadlu o dan ffugenw, ac yn y dirgel wedi ei danseilio am resymau annilys, diangen, neu oherwydd sensoriaeth, gan yr Eisteddfod," meddai.

"Nid felly yr oedd pethau. Daeth consyrn cwbl ddilys a di-gynsail i'r fei a oedd yn cyfiawnhau'r angen i ni wneud ymholiadau pellach.

"Yn dilyn hyn, penderfyniad y Bwrdd oedd arfer eu hawl i atal y gystadleuaeth yn ei chyfanrwydd er gwarchod pawb ynghlwm â hi, ac er mwyn sicrhau cydymffurfiaeth â deddfwriaeth gwlad."

Ychwanegodd eu bod wedi ymddwyn yn unol â rheolau ac amodau'r Eisteddfod, gan geisio "sicrhau hefyd bod canllawiau priodol gennym i osgoi sefyllfaoedd o'r fath rhag codi yn y dyfodol".