Gyrwyr gwirfoddol yn cludo 'mwy o bobl i'r ysbyty nag erioed o'r blaen'

Mae John Barrington Powell yn dweud y byddai "ar goll" heb wasanaeth Dolen Teifi

Mae cynllun trafnidiaeth gymunedol yn dweud eu bod nhw'n mynd â mwy o bobl i apwyntiadau ysbyty nag erioed o'r blaen.

Yn ôl Dolen Teifi roedd bron i chwarter o'u teithiau yng Ngheredigion yn ystod y flwyddyn ddiwethaf yn gysylltiedig ag iechyd.

Maen nhw'n rhoi'r bai ar ddiffyg trafnidiaeth gyhoeddus mewn ardaloedd gwledig.

Mae un gyrrwr gwirfoddol o'r mudiad yn galw am wasanaeth am ddim i fynd â phobl fregus i apwyntiadau iechyd.

Dywedodd Llywodraeth Cymru eu bod wedi ymrwymo i wella gwasanaethau bysiau yng Nghymru.

'Yr unig opsiwn'

Mae John Barrington Powell, 86, yn ddibynnol ar gynllun Dolen Teifi i fynychu apwyntiadau rheolaidd yn Ysbyty Tywysog Phillip yn Llanelli.

O'i gartref yn Llandysul, Ceredigion, mae'r daith bron i 40 milltir yn cymryd dros awr un ffordd - a'r siwrne yno ac yn ôl yn costio tua £50.

"Ers i'r gwasanaethau bws waethygu, mae'n rhaid i ni eu defnyddio [Dolen Teifi]," meddai.

"Dyna'r unig opsiwn heblaw am dacsi preifat fyddai'n ddrytach."

Mae'r daith o Landysul i'w apwyntiad rheolaidd yn costio £50 i John a Joan

Mae gyrrwr yn casglu John a'i wraig, Joan, o'u cartref, yn eu gyrru i Lanelli ac yn aros nes bydd yr apwyntiad wedi'i orffen cyn eu dychwelyd adref.

Yn ôl John a'i wraig byddan nhw "ddim yn gallu ymdopi" heb y gwasanaeth.

"Ar un adeg roedden ni'n defnyddio'r ambiwlansys, ond doedden ni ddim yn gallu dibynnu arnyn nhw ac mae'n rhaid i Joan ddod gyda mi, doedd hi ddim yn gallu mynd yn yr ambiwlans."

Mae ambiwlansys ar gael i fynd â chleifion i apwyntiadau iechyd, ond dim ond y claf all deithio.

Dywedodd John fod yn rhaid i'w wraig fynd gydag ef i'r ysbyty am nad yw'n gallu "defnyddio fy nwylo i fwydo fy hun na gwneud pethau".

'Wedi blino braidd'

Eleni fe wnaeth Dolen Teifi bron i 50,000 o deithiau - gyda dros 10,000 o'r teithiau hynny yn ymwneud ag iechyd.

Dywedodd y cwmni eu bod wedi methu a gwneud 2,000 o geisiadau am deithiau dros y flwyddyn ddiwethaf, a bod hanner o'r rheini yn deithiau i fynd i apwyntiadau iechyd.

Mae John Hands yn credu y dylai fod gwasanaeth am ddim i bobl deithio i'w hapwyntiadau

Mae John Hands yn un o'r 783 o yrwyr gwirfoddol ar gyfer Dolen Teifi, gan weithio ar draws Ceredigion, Sir Gaerfyrddin ac Abertawe.

"Ers iddyn nhw dorri'r bysiau dros y blynyddoedd, mae'r galw am y math yma o drafnidiaeth wedi cynyddu," meddai.

"Dwi'n teimlo fy mod i'n blino braidd, a hefyd mae'r galw yn cynyddu drwy'r amser."

Dywedodd erbyn heddiw bod y rhan fwyaf o'i deithiau yn apwyntiadau ysbyty, gan gynnwys teithiau John a Joan i Ysbyty'r Tywysog Phillip.

"Dyw e ddim yn iawn eu bod nhw'n gorfod talu. Achos bydde'r ambiwlans am ddim. Dylse National Health dalu am y transport.

"Mewn rhai achosion ni'n mynd â dau berson, gŵr a gwraig, ma' hwnna'n dda ond bydde hynny methu digwydd gydag ambiwlans."

'Miliwn o deithiau'r flwyddyn'

Yn ôl y Community Transport Association mae'r galw wedi cynyddu ar draws Cymru gyfan.

Gemma Lelliot yw Cyfarwyddwr CTA Cymru: "Rydym yn gwybod bod ein haelodau'n gwneud bron i filiwn o deithiau'r flwyddyn a bod mwy na 60% o'r teithiau hynny'n mynd i leoliadau iechyd."

Ychwanegodd: "Mae trafnidiaeth gymunedol wastad wedi disgyn rhwng y craciau, nid yw'n cael ei ystyried yn rhan o iechyd a gofal cymdeithasol.

"Nid yw'n cael ei ystyried yn rhan o'r rhwydwaith trafnidiaeth prif ffrwd ac felly nid oes yr elfen honno o gyllid craidd ar ei gyfer."

Yn ôl y cynghorydd Keith Evans, mae gwasanaeth bws ardal Llandysul yn "ddiflas"

Yn ôl y cynghorydd a chyfarwyddwr Llandysul Pont Tyweli Ymlaen, Keith Evans, mae'r gwasanaeth bysiau yn ardal Llandysul yn "ddiflas".

"Mae lle i hynny wella os cawn ni gydweithrediad gyda'r Senedd yng Nghaerdydd," meddai.

"Yn sicr mae 'na alwad i gael mwy o wasanaethau er mwyn helpu cludo pobl o un lle i'r llall."

Dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth Cymru y bydd Mesur Bysiau newydd sy'n cael ei gyflwyno yn y Senedd y tymor hwn yn "rhoi pobl cyn elw".

"Er mwyn helpu i hwyluso'r newid tuag at fasnachfreinio bysiau rydym wedi buddsoddi £64m eleni i wneud gwelliannau i'n rhwydweithiau presennol yn gyntaf."