Dynes sy'n byw ger synagog Manceinion ag 'ofn ofnadwy'

Mae'r heddlu yn trin y digwyddiad fel ymosodiad terfysgol

Mae Iddewes a gafodd ei gorfodi i adael ei chartref ger y synagog ym Manceinion - ble y cafodd pobl eu lladd fore Iau - yn dweud y bu ganddi "ofn ofnadwy" yn ystod y digwyddiad.

Mae Mary Green, sy'n siarad Cymraeg, yn byw dafliad carreg i ffwrdd o Synagog Heaton Park ac roedd hi yn ei chartref pan ddigwyddodd yr ymosodiad.

Fe ddigwyddodd ar Yom Kippur - y diwrnod mwyaf sanctaidd yn y calendr Iddewig - ac mae'r heddlu'n ei drin fel ymosodiad terfysgol.

Mae'r prif weinidog Eluned Morgan wedi ei disgrifio fel "gweithred ffiaidd a llwfr", gan ychwanegu fod "ymosodiad ar bobl o ffydd, wrth weddïo, yn ymosodiad ar y gwerthoedd sy'n annwyl i ni i gyd".

Cafodd yr heddlu eu galw i Middleton Road tua 09:30 fore Iau, yn dilyn adroddiadau bod pobl wedi cael eu hanafu gan gar ac eraill wedi eu trywanu.

Cyrhaeddodd swyddogion arfog o fewn 10 munud, gan saethu un person.

Roedd yn ymddangos fel petai'r ymosodwr yn gwisgo dyfais ffrwydrol, ond mae'r heddlu'n dweud na fyddai'r ddyfais wedi gweithio.

Ond oherwydd y posibilrwydd o ffrwydron, roedd cyfyngiadau dros ardal eang a thrigolion yn gorfod gadael eu cartrefi.

'Coesau wedi mynd fel jeli'

Un o'r rheiny oedd yr Iddewes, Mary Green.

"Roeddwn i'n barod i fynd i'r shower, a dyma fi'n clywed rhyw dwrw od, fel tasa rhywun wedi crasho mewn i rhywbeth," meddai wrth raglen Newyddion S4C.

"Dyma fi'n mynd allan ar y balconi, and all hell let loose. Ambiwlansys, plismyn yn bob man.

"Ar ôl rhyw hanner awr oedd y dynion tân yn cnocio ar y drŵs, yn d'eud bo' nhw'n evacuatio ni - bo' ni ddim yn saff lle oeddan ni.

"Pan oeddan ni'n gweld bob dim yn mynd 'mlaen oedd ganddon ni ofn ofnadwy - o'dd fy nghoesa' i 'di mynd fel jeli, a 'nghalon i'n mynd."

Fe ddigwyddodd yr ymosodiad ar Yom Kippur - y diwrnod mwyaf sanctaidd yn y calendr Iddewig

Mae'r gwasanaethau brys wedi cadarnhau fod dau berson Iddewig wedi marw, ynghyd â thrydydd person a gafodd ei saethu'n farw gan yr heddlu.

Mae pedwar person yn yr ysbyty gydag anafiadau difrifol.

Mae Eluned Morgan wedi disgrifio'r ymosodiad fel "gweithred ffiaidd a llwfr"

Yn ymateb i'r digwyddiad dywedodd Prif Weinidog Cymru, Eluned Morgan: "Ar Yom Kippur, y diwrnod mwyaf sanctaidd yn y calendr Iddewig, diwrnod o heddwch, myfyrdod a chymod, ni ddylai neb orfod ofni trais.

"Heddiw eto, ym Manceinion, ymosodwyd ar aelodau'r gymuned Iddewig wrth iddynt ymgynnull mewn gweddi.

"Mae hon yn weithred ffiaidd a llwfr.

"Mae ein meddyliau gyda'r dioddefwyr, eu teuluoedd, a phawb a adawyd wedi'u hysgwyd - nid yn unig ym Manceinion, ond ar draws y gymuned Iddewig yma yng Nghymru a thu hwnt.

"Mae ymosodiad ar bobl o ffydd, wrth weddïo, yn ymosodiad ar y gwerthoedd sy'n annwyl i ni i gyd. Fel Prif Weinidog Cymru, rwy'n sefyll mewn undod â'n cymunedau Iddewig.

"Rhaid i ni i gyd barhau i weithio gyda'n gilydd i adeiladu gwlad lle gall pawb fyw'n rhydd rhag ofn."

Dywedodd yr Athro Nathan Abrams nad yw'n synnu gweld ymosodiad o'r fath

Mae plismyn ychwanegol i'w gweld tu allan i addoldai Iddewig yng Nghymru wedi'r digwyddiad.

Ond mae rhai Iddewon wedi dweud nad ydyn nhw'n synnu o weld ymosodiad o'r fath.

Dywedodd yr Athro Nathan Abrams, sy'n aelod o'r gymuned Iddewig: "Dwi ddim yn synnu, oherwydd pan mae problemau yn y Dwyrain Canol, mae Iddewon dros y byd yn cael y bai.

"Felly yn anffodus 'da ni'n disgwyl digwyddiadau fel hyn - dyna pam mae 'na lot o ddiogelwch tu allan i synagogau ym Mhrydain."

Mae Mary Green ym Manceinion yn cytuno.

"Ers bob dim sy 'di mynd 'mlaen yn Israel a Palestine, o'dd pawb yn disgwyl i rywbeth ddigwydd dwi'n meddwl.

"Felly dwi'n teimlo," meddai.