Cyngor yn dal i ddisgwyl am eglurhad dros ohirio adroddiad Neil Foden

Cafodd Neil Foden ei garcharu am 17 mlynedd ym mis Gorffennaf 2024

Mae Cyngor Gwynedd yn dweud nad ydy'r awdurdod wedi derbyn unrhyw esboniad ynglŷn â pham y cafodd adolygiad o brosesau diogelu plant yn sgil troseddau Neil Foden ei ohirio funud olaf.

Roedd disgwyl i ganfyddiadau'r ymchwiliad hirddisgwyliedig gan Fwrdd Diogelu Plant Gogledd Cymru gael eu cyhoeddi ddydd Mercher diwethaf.

Ond daeth cadarnhad brynhawn Mawrth na fyddai hyn yn digwydd tra bod y bwrdd yn "ystyried ei rwymedigaethau cyfreithiol a rhannu gwybodaeth ymhellach".

Y llynedd cafodd Foden - a oedd yn bennaeth ar Ysgol Friars, Bangor ac yn Bennaeth Strategol Ysgol Dyffryn Nantlle, Penygroes - ei garcharu am 17 mlynedd, wedi ei ganfod yn euog o 19 cyhuddiad o gam-drin merched ifanc yn rhywiol.

Fe wnaeth hyn sbarduno Adolygiad Ymarfer Plant, gyda'r bwriad o ystyried rôl yr asiantaethau a pha wersi sydd i'w dysgu.

Cyfaddefodd prif weithredwr Cyngor Gwynedd fod yr awdurdod wedi disgwyl "adroddiad poenus".

Ond mewn diweddariad i gynghorwyr brynhawn Iau, fe bwysleidiodd Dafydd Gibbard nad oedd y cyngor wedi chwarae unrhyw ran ym mhenderfyniad y bwrdd i ohirio cyhoeddi'r adroddiad.

Ychwanegodd hefyd nad oedd y cyngor wedi derbyn unrhyw esboniad o resymeg y bwrdd dros wneud hynny.

Yn annerch cyfarfod llawn o'r cyngor yng Nghaernarfon, dywedodd Mr Gibbard nad oedd unrhyw drafodaeth wedi bod gyda nhw cyn i'r bwrdd gadarnhau mewn e-bost eu bod yn gohirio cyhoeddi'r adolygiad yn hwyr brynhawn Mawrth.

"Roeddwn yn syllu ar y sgrin mewn anghrediniaeth am rai munudau," meddai, gan gyfeirio at "rwystredigaeth" yr awdurdod.

"Fydd gan bawb ei theori, mae hyn yn naturiol. Un theori ydy bod y cyngor wedi gofyn am ohirio'r adroddiad. Dydi hyn ddim yn gywir."

Dywedodd prif weithredwr y cyngor eu bod am i'r adroddiad gael ei gyhoeddi er mwyn gallu "dysgu a gwella"

Gan dderbyn y byddai'r adroddiad yn "un poenus i'r cyngor", fe ychwanegodd Mr Gibbard:

"Roedd dydd Mercher diwethaf yn rhyw fath o ben llanw. Rydan ni i gyd isho fo i ddod allan, ac i ddysgu a gwella.

"Mae bod yn amddiffynnol yn wastraff egni ac yn gwneud cam gyda'r dioddefwyr. Fyddwn yn croesawu cynnwys yr adroddiad ac yn rhoi ein holl egni i wella.

"Beth sy'n amlwg ydi fod nhw [y bwrdd] heb wneud y penderfyniad ar chwarae bach a doedden nhw ddim isho bod yn y sefyllfa yma.

"Ond os ydan ni'n rhwystredig, mae'r effaith ar ddioddefwyr yn lawer iawn mwy."

Yn ymateb i gwestiwn ysgrifenedig, ychwanegodd arweinydd Cyngor Gwynedd ei bod yn "awyddus i weld yr adroddiad yn cael ei gyhoeddi cyn gynted â phosib".

"Rydym wedi cysylltu'n ffurfiol gyda'r Bwrdd Diogelu i ofyn am esboniad ond yn anffodus hyd yma does gennym ddim gwybodaeth am y rhesymau am yr oedi," meddai'r cynghorydd Nia Jeffreys.

"Mi alla i roi sicrwydd i'r cyngor nad oedd gan Gyngor Gwynedd unrhyw ran i'w chwarae yn y penderfyniad ac rydym yn awyddus i weld yr adroddiad yn cael ei gyhoeddi cyn gynted â phosib."

'Siom enfawr'

Mae Bwrdd Diogelu Plant Gogledd Cymru wedi cael cais i ymateb.

Ond mewn datganiad yr wythnos ddiwethaf, dywedodd y bwrdd eu bod, gyda gofid, wedi "gwneud y penderfyniad anodd i ohirio cyhoeddi'r Adolygiad Ymarfer Plant 'Cyfiawnder trwy ein Dewrder' er mwyn ystyried ei rwymedigaethau cyfreithiol a rhannu gwybodaeth".

"Rydym yn sylweddoli bod hyn yn siom enfawr i bawb dan sylw, yn enwedig y merched a'r plant dewr hynny sydd wrth wraidd yr adolygiad hwn. Byddwn yn ymdrechu i ddarparu amserlen ddiwygiedig cyn gynted ag y bydd yn bosibl."

"Mae'r rhai sy'n arwain yr adolygiad yn parhau â'u cyfrifoldebau o ganolbwyntio ar les dioddefwyr yn ystod yr amser anodd hwn, fel sydd wedi bod yn digwydd drwy gydol cyfnod yr adolygiad."