Eisteddfod Y Felinheli yn cael ei 'chodi o'r llwch'

Roedd Osian (chwith) ac Alun ymhlith y nifer o blant a phobl ifanc oedd yn cystadlu ddydd Sadwrn

Mae gan bentref Y Felinheli eisteddfod leol unwaith eto wedi i griw ei hatgyfodi degawdau yn ddiweddarach.

Er nad oes dyddiad swyddogol yn nodi pryd ddaeth yr eisteddfod leol i ben, mae rhai o'r farn mai yn y 1970au y cafodd Eisteddfod ei chynnal yno ddiwethaf.

Fe aeth degau draw i neuadd goffa'r pentref yn Y Felinheli i gystadlu ddydd Sadwrn.

Yn ôl Osian Wyn Owen, aelod o bwyllgor yr Eisteddfod mae'n bwysig "rhoi'r cyfleoedd i'r genhedlaeth nesaf."

Mae Steffan a Nel o'r Felinheli yn edrych ymlaen at gystadlu am y tro cyntaf yn eu heisteddfod leol

Roedd cyfarfod y dydd yn dechrau am 11.30 y.b gyda nifer fawr o blant y dalgylch a thu hwnt yn mynd yno i gystadlu ac yn eu plith oedd Steffan a Nel o'r Felinheli.

Roedd Steffan yn rhan o gystadlaethau offerynnol, llefaru ac wedi cystadlu yn yr adran waith cartref hefyd.

"'Dw i wedi 'sgwennu stori, a ges i gyntaf efo hynny" meddai.

Ychwanegodd ei fod wedi bod yn ymarfer cyn y diwrnod mawr ers tua mis.

"'Dw i ychydig bach yn nerfus ond 'dw i'n gyffrous hefyd. 'Dw i wedi bod mewn eisteddfod o'r blaen, ond mae'n wahanol tro 'ma gan fod o'n Felinheli."

Roedd Nel hefyd yn paratoi i ganu Lili Wen Fach ar y llwyfan.

Ychwanegodd ei bod hefyd yn rhan o'r ddawns flodau yn ystod seremoni'r cadeirio gan ddweud fod y profiad yn "hwyl iawn".

Cyfle i rannu atgofion

'Mi oedd hi wastad yn llawn iawn a lot o brysurdeb a phawb yn mwynhau' meddai Anwen Lynne Roberts

I rai o blant a phobl ifanc Y Felinheli, mae'r eisteddfod leol yn rhywbeth newydd iddyn nhw, ond mae rhai yn dal i gofio eisteddfod y pentref ddegawdau yn ôl.

Mae Anwen Lynne Roberts yn cofio cystadlu yno pan oedd yn iau.

Dywedodd: "Oni'n berson reit nyrfys i ddweud y gwir, felly doeddwn i ddim yn o'r hoff o gystadlu, ond roedd mam yn awyddus i mi 'neud.

"'Dw i'n cofio nosweithiau hwyr iawn... mi oedd hi wastad yn llawn iawn a lot o brysurdeb a phawb yn mwynhau. Mi oedden ni blant yn cael aros fyny'n hwyr, felly mi oedd hynny'n hwyl.

"Mi oedd fy ewythr i o Gaernarfon, mi oedd o'n hoffi barddoni, ac mi wnaeth o ennill y gadair yma yn 1973.

Margaret Tüzünar oedd ysgrifennydd Eisteddfod y Felinheli yn y 1970au

"Mae'n draddodiad reit hir, ac i bentref y maint yma, efo gymaint o bethau arall hefyd yn mynd 'mlaen, mae'r eisteddfod yn bwysig.

Ychwanegodd ei bod yn falch iawn i'r eisteddfod gael ei "hatgyfodi".

Un arall sy'n cofio'r eisteddfod cyn iddi ddod i ben ydi Margaret Tüzünar.

"Oedd hi wedi bod yn mynd ymlaen ers blynyddoedd maith, 'dw i'n cofio pan oedden ni'n blant, mi oedd y lle'n llawn ac yn mynd am ddau ddiwrnod.

Dechreuodd weithio fel ysgrifennydd yr eisteddfod ym 1975 a "mi oedd yn reit ddiddorol, ond lot o waith a lot o drefnu", meddai.

"'Dw i'n siŵr fod o'n galonogol iawn i'r pwyllgor weld y lle'n llawn, a bod y diddordeb dal yno."

'Mynd ati i'w chodi hi o'r llwch'

Un aelod o'r criw o bobl sydd wedi bod wrthi yn atgyfodi'r eisteddfod yw Osian Wyn Owen.

Esboniodd bod y criw o bobl leol wedi dod o hyd i adroddiadau papur newydd am hanes yr eisteddfod yno.

Dywedodd bod yr adroddiadau hyn deillio nôl i'r ganrif cyn y ganrif ddiwethaf ac yn sôn am bwyllgor eisteddfod gadeiriol yn y Felinheli yn codi pabell i dair mil o bobl.

"Mae'n rhaid fod 'na dipyn o fynd ar y cystadlu yn y dyddiau hynny", meddai.

Dywedodd Osian fod e'n bwysig rhoi cyfleoedd i'r genhedlaeth nesaf

Yn ôl Osian, mae'r pentref yn llawn talent ond nad oedd digwyddiad i bobl ddangos y talentau hynny.

"Mi oedd criw ohonom ni yn y pentref yn meddwl mor od oedd hi, mewn pentref mor Gymreigaidd a llawer iawn o dalent, bod dim eisteddfod, felly meddwl 'beth am i ni fynd ati i'w chodi hi o'r llwch"

"Mae'n rhoi cyfle i bobl ifanc a phobl o bob oed wrth gwrs.

"Ond mae'r pwyslais yna ar bobl ifanc, rhoi'r hyder a'r gallu iddyn nhw sefyll ar lwyfan o flaen cynulleidfa a mynegi eu hunain."

Ychwanegodd : "Ti'n sylwi hwyrach ymlaen mewn bywyd, cymaint o fudd ti'n bersonol wedi'i gael o'r cyfleoedd yna.

"Felly mae'n bwysig bod ni'n mynd ati i roi'r cyfleoedd hynny i'r genhedlaeth nesaf."