Asbestos: 'Cyflogwyr ddylai dalu costau meddygol '

Gall asbestos arwain at glefydau marwol

Cyflogwyr ddylai dalu costau meddygol staff sy'n diodde' o effeithiau asbestos, yn ôl un o aelodau meinciau cefn y Cynulliad.

Mae aelod Pontypridd, Mick Antoniw, yn cyflwyno deddfwriaeth fyddai'n gorfodi cyflogwyr neu eu hyswiriwr i ad-dalu'r Gwasanaeth Iechyd am drin cleifion sydd wedi diodde' o effeithiau asbestos.

Fe fydd ACau yn trafod y mesur aelod preifat ddydd Mercher.

Gweithiodd Mr Antoniw ar achosion cannoedd o ddioddefwyr a'u teuluoedd fel cyfreithiwr cyn cael ei ethol i'r cynulliad.

Dywedodd yr AC Llafur y dylai cyflogwyr esgeulus fod yn atebol am gost y Gwasanaeth Iechyd i drin achosion sy'n gysylltiedig ag asbestos.

Mae Mr Antoniw wedi gwahodd yr undebau llafur ac arbenigwyr meddygol i annerch ACau cyn y bleidlais a fydd yn penderfynu a ddylai'r mesur Asbestos barhau.

Dywedodd ei fod yn hyderus y byddai aelodau'n cefnogi'r cynnig i ddod â'r mesur yn ddeddf - cam cyntaf mewn proses hir.

Achos sifil

Fe fyddai'r arian gaiff ei godi o'r ddeddfwriaeth yn mynd at gronfa arbennig i'w gwario ar ofal i ddioddefwyr.

Fe fyddai Llywodraeth Cymru yn gallu adfer cost triniaeth gan gyflogwr neu yswiriwr ar ôl dyfarniad neu setliad mewn achos sifil.

Fe fyddai'r mesur yn berthnasol i gyflogwyr y tu allan i Gymru petai'r claf yn cael triniaeth gan y Gwasanaeth Iechyd yng Nghymru.

Mae Mick Antoniw am gyflwyno mesur aelod preifat

Roedd asbestos yn cael ei ddefnyddio yn gyson fel deunydd adeiladu yn y 1950au hyd yr 1980au.

Gall y ffibrau achosi anhwylder ar yr ysgyfaint o'i anadlu, fel asbestos a mesothelioma, sy'n angheuol.

Dywedodd Yr Athro Stephen Spiro, Is-gadeirydd Sefydliad Ysgyfaint Prydeinig, fod llwyddiant y mesur yn ddibynnol ar ba bryd y cafodd asbestos ei ddefnyddio.

"Rydym yn gwybod bod asbestos wedi bod yn beryglus am 20 mlynedd," meddai.

"Er hyn mae gan Mr Antoniw bwynt dilys ond os yw'r achosion cyn hynny, gallai cyflogwyr lwyddo ar sail nad oedden nhw'n ymwybodol o'r peryglon."

Mae'r Athro Spiro yn amcangyfri' bod tua 2,000 o bobl y flwyddyn angen triniaeth o ganlyniad i afiechydon yn ymwneud ag asbestos ar gost o rhwng £5,000 a £20,000.

'Straen ariannol'

Ond mae'n dadlau os oedd y wybodaeth am beryglon asbestos yn wybyddus, y dylai cyflogwyr wedi cymryd camau i warchod eu staff.

"Ac os nad ydyn nhw, yna mae 'na ddadl iddyn nhw dalu am driniaeth," meddai.

Tynnodd Mr Antoniw sylw at beryglon pobl yn gweithio mewn gorsafoedd pŵer, gwaith dur a ffatrïoedd yn ogystal â'r risg mewn rhai adeiladau sector cyhoeddus, gan gynnwys ysgolion.

"Mae costau trin afiechydon sy'n ymwneud ag asbestos yn straen ariannol ar Wasanaeth Iechyd Cymru," meddai Mr Antoniw.

"Dwi'n credu hyn - lle mae cyflogwr wedi bod yn esgeulus a bod iawndal sifil yn ddyledus, fe ddylai'r Gwasanaeth Iechyd gael arian am gost y driniaeth.

"Fyddai ddim pwys lle byddai'r claf wedi cael ei heintio, yr hyn sy'n bwysig yw lle y mae'n cael y driniaeth.

"Os yw'n digwydd yng Nghymru a bod y mesur wedi ei basio, fe fydd yn caniatáu'r llywodraeth i adfer y costau llawn am y driniaeth feddygol."