Ymgyrch achub yn diogelu tua mil o bobl
- Cyhoeddwyd
Mae'r gwaith clirio wedi dechrau ar ôl llifogydd difrifol yn ardal Aberystwyth a gogledd Ceredigion nos Wener a bore Sadwrn.
Yn ôl Asiantaeth yr Amgylchedd ddydyn nhw ddim wedi gweld llifogydd cynddrwg yn yr ardal erioed o'r blaen.
Yn ôl Heddlu Dyfed-Powys cafodd tua 1,000 o bobl eu hachub neu eu cludo i ddiogelwch yng ngogledd Ceredigion ac ardal Machynllleth gan yr ymgyrch achub ar ôl gwerth mis o law mewn 24 awr.
Bu'n rhaid i'r gwasanaethau brys achub pobl o nifer o feysydd carafannau ac o'u cartrefi.
A bu'n rhaid i hofrennydd achub criw bad achub gyda'r glannnau a'u codi i ddiogelwch.
Llanw uchel
Mae Prif Weinidog Llywodraeth y DU wedi siarad â Phrif Weinidog Cymru gan gynnig ei gefnogaeth a chanmol gwaith y gwasanaethau brys.
Dywed Gwasanaeth Tân ac Achub Canolbarth a Gorllewin Cymru fod tua 100 o ddiffoddwyr tân, 12 injan dân a phedwar cwch achub yn cael eu defnyddio ar gyfer yr ymgyrch.
Y gred yw bod tri o bobl wedi derbyn triniaeth am anafiadau mân yn sgil y llifogydd.
Mae Cyngor Ceredigion a Heddlu Dyfed-Powys yn gofyn i aelodau o'r cyhoedd gadw draw o afonydd.
Roedd nifer o siopau o dan ddŵr ar gyrion tref Aberystwyth brynhawn Sadwrn gan gynnwys archfarchnad Morrisons a siop B&Q.
Mae Meddygfa Ystwyth wedi cael ei heffeithio gan y llifogydd ac mae Ysgol Penglais ar agor er mwyn rhoi lloches i dros 100 o bobl gafodd eu hachub o'r Parciau Carafannau.
Bu'n rhaid i Ganolfan Hamdden Plascrug yn Aberystwyth gau yn gynnar oherwydd bod y maes parcio dan ddŵr.
Y llefydd sydd wedi eu heffeithio'n wael yw pentrefi Talybont, Dôl-y-bont, Penrhyncoch a Llandre i'r gogledd o Aberystwyth.
Roedd penllanw yn yr ardal am hanner dydd ac fe fydd yr un nesaf am 12.45am Ddydd Sul.
Dywed Asiantaeth yr Amgylchedd fod hyd at bum modfedd (120mm) o law wedi cwympo mewn 24 awr.
Dywedodd Heddlu Dyfed-Powys Police eu bod yn credu bod tua mil o bobl wedi eu hachub neu eu cludo i ddiogelwch gan gynnwys y rheiny cafodd eu symud fel rhan o ymgyrch rhagofal diogelwch.
Dywedodd Andy Francis o Wasanaeth Tân ac Achub Canolbarth a Gorllewin Cymru: "Dylai lefelau afonydd gilio yn awr yn dilyn y penllanw am hanner dydd ond fe fyddwn ni'n dal i fonitro'r sefyllfa."
Mae nifer o dai wedi cael eu gwacau a lloches dros dro wedi ei agor mewn neuaddau pentref a thafarndai lleol.
Ffyrdd ynghau
Roedd Machynlleth ym Mhowys hefyd wedi dioddef llifogydd Ddydd Sadwrn.
Mae nifer o asiantaethau yn cynnwys Cyngor Sir Ceredigion y Gwasanaeth Tân, Ambiwlans, RNLI, Gwylwyr y Glannau a Hofrennydd Achub Awyr a Môr wedi bod yn cydweithio fel rhan o'r ymgyrch achub.
Cafodd Rheolaeth Arian Aml Asiantaeth ei sefydlu yn Depo Cyngor Sir Ceredigion yn Llanbadarn Fawr, Aberystwyth.
Dywedodd Cyngor Ceredigion fod y ffyrdd canlynol yn dal ynghau am 4.30pm brynhawn Sadwrn.
A487 Derwenlas,
A487 Pont Dyfi
A487 Talybont,
A487 Bow Street,
A487 Glandyfi,
A487 Comins Coch,
A44 Capel Bangor,
A44 Gelli Angharad
A4129 cylchdro Morrisons Parcyllyn, Aberystwyth
B4572 ar agor i gerbydau 4x4 yn unig
C1013 Penbontrhydybeddau - Cwmerfyn
Yn ôl Cyngor Ceredigion mae'r ffyrdd canlynol yn awr ar agor gyda gofal.
Ffordd yr U1086 Talybont - Nantymoch.
Ffordd yr A44 Lovesgrove
Ffordd yr A487 yn Nhalybont.
Cafodd 35 o bobl eu hachub o barc carafanau Riverside yn Llandre ger y Borth, pedair milltir o Aberystywth, ar ôl i'r afon Leri orlifo.
Chafodd neb eu hanafu yn ddifrifol ond bu'n rhaid i dri o bobl gael eu cludo i fan diogel gan hofrennydd yr awyrlu.
Ym mharc carafannau Mill House yn Nôl-y-bont ger Borth y gred yw bod 11 o bobl wedi cael eu hachub.
Tai unllawr
Cafodd 30 o bobl eu hachub o Barc Carafannau Maes Bangor yng Nghapel Bangor ac fe gafodd 20 o bobl eu hachub o Barc Carafannau Glen Leri ger Y Borth.
Yn Nhalybont, naw milltir o Aberystwyth, bu'n rhaid i nifer o bobl gysgodi yn Neuadd y pentre' ar ôl i hyd at bum troedfedd o ddŵr lifo i 25 cartref.
Cafodd 10 tŷ eu heffeithio gan lifogydd ym mhentref Penrhyncoch, tair milltir o Aberystwyth lle bu'n rhaid i un person gael ei achub.
Dywedodd Gwylwyr y Glannau'r Borth fod rhan o'r ymgyrch wedi cynnwys lansio bad achub gyda'r glannau ar yr afon Leri yn Nôl-y-Bont i achub dyn anabl o garafan oedd wedi ei heffeithio gan lifogydd.
Yn ôl Asiantaeth yr Amgylchedd nid ydynt wedi gweld llifogydd fel hyn yn yr ardal o'r blaen ac mae 'na boeni y gallai'r sefyllfa waethygu eto.
Dywedodd y Prif Arolygydd Robyn Mason o Heddlu Dyfed-Powys fod timau achub wedi cludo pobl o'u cartrefi a'r henoed a phobl yn byw mewn tai unllawr oedd yn cael eu blaenoriaethu.
Fore Sadwrn dywedodd Jason Hughes o Ddôl-y-bont: "Mae'r dŵr wedi codi i uchder o chwe throedfedd a thair modfedd."
Cymar Pat Edwards, 56 oed, yw rheolwr Parc Carafannau Mill House.
Dywedodd nad oedd hi wedi gweld llifogydd tebyg ers hanner canrif.
'Dringo clawdd'
"Ar hyn o bryd mae tri theulu yma, mae un teulu yn aros yn eu carafán ac mae dau gwpl yn aros yn y llofft gyda ni," meddai.
"Mae'r hofrennydd wedi cynnig ein hachub ac rydym wedi cynllunio llwybr dianc.
"Mae'n bosib y gallwn ddringo clawdd a chael ein codi gan yr hofrennydd."
Dywedodd Sam Ebenezer o Dalybont fod pawb yn yr ardal wedi eu syfrdanu gan lefel dŵr yr afon sy'n llifo trwy'r pentref.
Bu'n rhaid i'r gwasanaethau brys dorri twll trwy ddrws tŷ Mike Barber o Gapel Bangor ar ôl i'w gartref gael ei effeithio gan lifogydd.
"Rwyf newydd addurno'r tŷ a gosod carped newydd," meddai.
Dywedodd Paula Colley, oedd yn aros ym Mharc Carafannau Maes Bangor fod tractor wedi cludo nifer o bobl i ganolfan gymunedol leol.
'Dewrder'
Dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth y Deyrnas Unedig fod y Prif Weinidog, David Cameron, wedi siarad â Phrif Weinidog Cymru, Carwyn Jones ac Ysgrifennydd Cymru, Cheryl Gillan ynghylch y llifogydd.
Ychwanegodd y llefarydd: "Cynigodd Mr Cameron ei gefnogaeth lwyr i bawb sydd wedi cael eu heffeithio gan y tywydd garw gan ddiolch i staff y gwasanaethau brys wnaeth weithio'n ddygn i sicrhau diogelwch pobl.
Dywedodd Ysgrifennydd Cymru, Cheryl Gillan fod y gwasanaethau bryd wedi ymateb yn gyflym i'r argyfwng.
Ychwanegodd: "Fe wnaeth y rhai oedd yn rhan o'r ymdrech achub yn y meysydd carafanau yn Llandre ymateb yn sydyn a gyda dewrder," meddai.
"Hoffwn gynnig fy nghefnogaeth iddyn nhw ac fy niolchiadau am y ffordd maen nhw wedi cynorthwyo'r trigolion a'r ymwelwyr â'r ardal.
"Rwyf yn credu bod y sefyllfa o dan reolaeth. Hoffwn ddiolch yn arbennig i griwiau hofrenyddion Sea King yr RAF, Gwasanaeth Tân ac Achub Canolbarth a Gorllewin Cymru, criwiau'r badau achub, a badau achub y Gwasanaeth Tân yn Riverside, am eu hymdrechion.
"Dwi'n gobeithio fod pawb yn yr ardal yn ddiogel ac yn ddianaf."
Dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth Cymru: "mae Prif Weinidog Cymru yn bryderus iawn ynghylch y llifogydd yng Nghanolbarth a Gorllewin Cymru.
"Mae e'n diolch i'r rheiny sydd wedi bod yn rhan o'r ymgyrch achub."
Wrth ymateb i'r llifogydd yng ngogledd Ceredigion, dywedodd Elin Jones AC Plaid Cymru: "Roedd graddfa'r llifogydd mewn cymunedau yng ngogledd Ceredigion dros nos yn annisgwyl ac rwy'n cymeradwyo ein gwasanaethau achub a brys lleol am y modd effeithio y maent wedi ymateb i'r sefyllfa heriol hon.
"Ar adegau fel hyn, mae pobl Ceredigion wastad yn dangos ysbryd cymunedol, ac roedd i'w weld yn glir heddiw eto wrth i ni ddelio gyda'r llifogydd a'u heffeithiau".
Mae'r rhagolygon yn dweud y bydd yn dywydd ansefydlog yn parhau am o leia' 10 niwrnod arall gyda chymysgedd o heulwen, cawodydd a chyfnodau hirach o law ar adegau.
Straeon perthnasol
- Cyhoeddwyd9 Mehefin 2012
- Cyhoeddwyd9 Mehefin 2012
- Cyhoeddwyd8 Mehefin 2012
- Cyhoeddwyd8 Mehefin 2012