Cwestiynu benthyciad £3m Llywodraeth Cymru ar ffilm

Fe gafodd y ffilm 'Take Down' ei ffilmio yng Nghymru ar ôl derbyn benthyciad o £3m gan Lywodraeth Cymru

Mae wedi dod i'r amlwg fod ffilm antur gafodd ei rhyddhau ar DVD y llynedd wedi derbyn £3.1m o arian gan Lywodraeth Cymru.

Roedd y ffilm 'Take Down' yn un o'r rhai cyntaf i elwa o gynllun y llywodraeth oedd yn rhoi benthyciadau o £11.9m i deledu, ffilmiau a gemau fideo.

Hyd yma, dim ond £940,000 mae'r ffilm wedi'i dalu'n ôl o'r benthyciad.

Mae refeniw ar gyfer prosiectau wnaeth Llywodraeth Cymru fuddsoddi ynddyn nhw fod i dalu'r arian yn ôl dros gyfnod o sawl blwyddyn, a dywedodd y Llywodraeth ei bod hi'n "rhy gynnar" i fesur llwyddiant ar hyn o bryd.

'Adlewyrchiad têg'

Mae cais rhyddid gwybodaeth gan BBC Cymru yn dangos - allan o 11 prosiect a dderbyniodd arian, £3.6m mae'r llywodraeth wedi llwyddo i gael yn ôl.

Dim ond un prosiet, 'Their Finest' sydd wedi ad-dalu'r benthyciad yn llawn, er nad yw nifer o'r ffilmiau eraill wedi eu rhyddhau eto.

Dywedodd Llywodraeth Cymru nad yw'r ffigyrau yn "adlewyrchiad têg" o berfformiad y prosiectau, gyda disgwyl iddi gymryd degawd i gael yr arian yn ôl yn llawn.

Dywedodd AC Ceidwadol Suzy Davies ei bod hi'n iawn i drethdalwyr gwestiynu'r buddsoddiad gafodd ei roi i 'Take Down'

Dywedodd Suzy Davies AC, llefarydd y Ceidwadwyr Cymraeg ar ddiwylliant, ei bod hi'n "iawn i drethdalwyr gwestiynu'r buddsoddiad" gafodd ei roi" i 'Take Down', ond dywedodd Tom Ware o Brifysgol De Cymru ei bod hi "rhy gynnar i unrhyw un feirniadu Llywodraeth Cymru."

Fe gafodd y ffilm, gafodd ei chynhyrchu gan gwmni Pinewood, £3,144,000 o fenthyciad.

• Dwy flynedd heb rent i Stiwdio Pinewood

• Dangosiad cyntaf ffilm 'Gymreig'

Mae'r ffilm gafodd ei ffilmio ar leoliad ar Ynys Môn ac yn stiwdios Pinewood yng Nghymru wedi talu £941,413 yn ôl.

Fe gafodd £1.5m o fenthyciad ei roi i ariannu drama deledu o'r enw 'The Collection', sydd wedi'i lleoli ym Mharis wedi'r rhyfel. Roedd BBC Worldwide hefyd yn rhan o'r cynhyrchiad.

Yn ôl y wybodaeth a gafwyd wedi'r cais rhydid gwybodaeth, £119,075 o'r arian sydd wedi'i dalu'n ôl hyd yma, ar ôl i'r gyfres gael ei rhyddhau ar blatfform Amazon Prime y llynedd.

'Their Finest' yw'r unig ffilm hyd yma i dalu'r benthyciad yn ôl a gwneud elw

Fe gafodd y ffilm gomedi Brydeinig 'Their Finest' £2m o fenthyciad. Mae wedi gwneud elw o £49,985 hyd yma, ar ôl rhoi £2.049m yn ôl.

Mae ffilm arall o'r enw 'Don't Knock Twice' wedi talu £469,415 yn ôl ar ôl derbyn benthyciad o £629,516. Fe gafodd y ffilm hefyd grant o £75,000 gan Gronfa Sgrîn Cymru ar ôl cael ei rhyddhau yn y sinemâu yn y DU ym mis Mawrth eleni.

Fe gafodd Cyllideb Buddsoddiad y Cyfryngau ei gyhoeddi yn 2014 fel rhan o gytundeb gyda Pinewood wnaeth hefyd sefydlu stiwdio yng Nghymru sydd wedi cael ei defnyddio ar gyfer rhai o'r cynyrchiadau.

Ffilmio yng Nghymru

Mae'r gyllideb sydd werth £30m yn cael ei reoli gan Pinewood, ond fe gadarnhaodd Llywodraeth Cymru bod y cwmni wedi tynnu allan o'r cytundeb ar ddechrau'r mis.

Mewn ymateb i'r cais rhyddid gwybodaeth, mae nifer o brosiectau sydd eisoes heb ei rhyddhau wedi derbyn benthyciadau.

Dydy ffigyrau'r cais rhyddid gwybodaeth ddim yn "adlewyrchiad teg" ar berfformiad y cynyrchiadau, yn ôl ymateb wnaeth ddod gyda'r cais.

Mae telerau'r gyllideb yn nodi bod angen i 50% o'r ffilmio gael ei gwblhau yng Nghymru, gyda 40% yn cael ei wario gyda chwmnïau creadigol sydd wedi'u lleoli yng Nghymru.

Roedd stiwdios Pinewodd yn cael ei ddefnddio ar gyfer ffilmio

Dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth Cymru bod ffigyrau'n dangos bod dros "£100m wedi'i wario yng Nghymru yn y pum mlynedd diwethaf o ganlyniad i fuddsoddiad gan Lywodraeth Cymru."

Ychwanegodd: "Fel buddsoddwyr, rydym yn derbyn bod elfen o risg i bob cynhyrchiad, a bydd rhai yn fwy llwyddiannus nag eraill.

"Mae'n bwysig sylwi fod y cynyrchiadau dan sylw yn amrywio o fod yn y dyddiau cyn cynhyrchu hyd at ddiwedd y broses o fod yn cael eu rhyddhau mewn sinemâu rhyngwladol neu ar deledu.

"Bydd refeniw sy'n cael ei greu gan y prosiectau yn parhau i ddod 'nôl i Lywodraeth Cymru am sawl blwyddyn, ac mae ceisio beirniadu neu fesur llwyddiant yn y dyddiau cynnar yma yn gynamserol ac yn naïf," meddai.

Gwrthododd Pinewood gais i wneud sylw.