Drakeford a Morgan i ystyried dileu newidiadau i'r grant

Mae Mr Drakeford yn galw am werthusiad annibynnol o'r system bresennol

Mae Mark Drakeford wedi dweud wrth ei gefnogwyr y byddai'n fodlon dadwneud y newidiadau i becynnau gofal pobl anabl os oes tystiolaeth eu bod yn colli allan.

Mae Eluned Morgan, sy'n sefyll yn erbyn Mr Drakeford yn y ras i fod yn arweinydd nesaf Llafur Cymru, wedi dweud ei bod yn cytuno gydag ef ar y mater hwn.

Cafodd cyfrifoldeb am Grant Byw'n Annibynnol Cymru (GBAC), a'r 1,300 o bobl oedd yn ei dderbyn, ei drosglwyddo i'r cynghorau yn gynharach eleni.

Ond mae gwaith ymchwil gan BBC Cymru yn awgrymu fod dros 100 o bobl anabl wedi gweld toriad yn eu pecynnau gofal yn y dilyn y newidiadau gan Lywodraeth Cymru.

Yn ôl Mr Drakeford mae Llywodraeth y DU ar fai am "chwalu'r rhan yna o'r wladwriaeth les".

• Dicter am doriadau i grant anabledd

Fe gafodd GBAC ei gyflwyno er mwyn cynorthwyo pobl oedd yn arfer hawlio taliadau o gronfa byw'n annibynnol Llywodraeth y DU a gaeodd yn 2015.

Mae'r rhai sy'n gymwys yn aml yn defnyddio'r arian i dalu gofalwyr a chynorthwywyr personol er mwyn medru byw gartref, gweithio a chymdeithasu.

Dangosai'r ymchwil fod tua 100 o'r 600 sydd wedi derbyn ailasesiad wedi gweld toriad yn eu pecynnau gofal.

Mewn ymateb ddydd Mercher, dywedodd y gweinidog sydd â chyfrifoldeb am y maes, Huw Irranca-Davies, na fyddai unrhyw un "ar eu colled" o ganlyniad i'r newid.

Dywedodd Huw Irranca-Davies na fyddai unrhyw un "ar eu colled" o ganlyniad i'r newid.

Yn ystod digwyddiad fel rhan o ymgyrch Mr Drakeford i fod yn arweinydd nesaf y blaid Lafur yng Nghymru, dywedodd "os fyddai gwerthusiad annibynnol yn dangos nad yw'r system bresennol yn gweithio cystal â'r hen un, yna byddai'n barod i ddadwneud y newidiadau".

"Mae'r arian yr un peth ac o'r blaen, ac mae'r rhan fwyaf o awdurdodau lleol yn gwneud job dda o rannu'r arian.

"Ond rydyn ni'n dechrau derbyn adroddiadau nad yw hynny yn digwydd mewn rhai llefydd a bod yr arian ddim yn cyrraedd derbynyddion y GBAC yn yr un ffordd a llynedd."

Ychwanegodd y dylid parhau â'r system bresennol pe bai'r dystiolaeth yn dangos fod yr arian yn cyrraedd y llefydd cywir.

Sicrhau taliadau

Mae Mr Irranca-Davies wedi cytuno i gynnal gwerthusiad, gan nodi y byddai rhaid i'r broses gael ei gynnal gan rywun sydd "heb gysylltiad o gwbl ag awdurdodau lleol neu Lywodraeth Cymru".

Mewn ymateb i'r adroddiadau o doriadau ddydd Mercher, dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth Cymru: "Mae mwyafrif llethol y bobl sydd wedi cael adolygiad o'u hanghenion am gefnogaeth i'r dyfodol yn, neu yn mynd i, dderbyn cefnogaeth gan wasanaethau cymdeithasol o natur debyg i'r hyn yr oedden nhw'n ei chael drwy eu taliadau GBAC.

"Rydym am sicrhau fod pobl anabl yng Nghymru, os ydyn nhw'n derbyn taliadau GBAC yn y gorffennol neu beidio, yn cael cefnogaeth i fyw'n annibynnol yn y gymuned os ydyn nhw'n dymuno hynny."

Dywedodd un arall o'r ymgeiswyr am arweinyddiaeth Llafur y byddai'n barod i ddileu'r newidiadau.

"Byddwn i'n cytuno gyda Mark," meddai wrth BBC Cymru.

Dywedodd y dyliad aros am ganlyniadau adolygiad o'r sefyllfa, ond ychwanegodd:

"Fe ddylen ni gofio bod aelodau'r blaid Lafur wedi mynegi eu barn ar y mater yma yn glir iawn yn ystod cynhadledd y blaid."

Fe wnaeth cynhadledd wanwyn Llafur Cymru basio cynnig yn cefnogi ailsefydlu GBAC.