Apêl am help gyda gofal i osgoi blocio gwlâu ysbyty

Nod yr apêl yw sicrhau gofal i berthnasau sy'n ddigon iach i adael yr ysbyty, ond yn aros am gymorth gofal yn y gymuned

Mae un o fyrddau iechyd Cymru yn gofyn am gymorth y cyhoedd i leihau'r pwysau ar ysbytai.

Bwrdd Iechyd Caerdydd a'r Fro yw'r diweddaraf i apelio ar bobl i gynnig gofal i berthnasau sy'n ddigon iach i adael yr ysbyty, ond yn aros am gymorth gofal yn y gymuned.

Mae galwadau tebyg wedi bod gan fyrddau iechyd Bae Abertawe, Betsi Cadwaladr a Hywel Dda.

Mae'r Gweinidog Iechyd, Eluned Morgan, yn dweud ei bod hi'n deall pam bod y byrddau iechyd yn dweud hyn oherwydd y pwysau ar ysbytai ar hyn o bryd.

• 'Argyfwng y sector gofal yn effeithio ar adrannau brys'

• Pobl heb eu brechu yn 'cymryd gwely' oddi ar eraill

• 'GIG o dan y pwysau mwyaf erioed' medd y pennaeth

Mewn neges ar y cyd â chynghorau Caerdydd a Bro Morgannwg a'r gwasanaeth ambiwlans, mae'r bwrdd yn gofyn i bobl ystyried sut allen nhw helpu lleihau'r pwysau sy'n wynebu'r gwasanaeth ar hyn o bryd.

Maen nhw'n dweud eu bod yn wynebu galw digynsail am wasanaethau iechyd a gofal, gyda chynnydd o 30% yn nifer y bobl sydd angen gofal yn eu cartrefi yn yr ardal.

Ymhlith yr awgrymiadau, mae'r bwrdd iechyd yn gofyn i bobl a allen nhw fod yn gofalu am berthynas sy'n gadael yr ysbyty, er mwyn rhyddhau gofal ar gyfer pobl eraill sy'n agored i niwed, neu heb unrhyw gymorth.

Maen nhw'n gofyn hefyd i bobl ystyried trefnu eu gofal eu hunain yn hytrach na defnyddio asiantaeth gofal.

Ond mae elusen sy'n cynrychioli gofalwyr yn dweud eu bod nhw'n poeni y bydd yna fwy o bwysau arnyn nhw yn dilyn yr alwad ddiweddaraf hon gan Fwrdd Iechyd Caerdydd a'r Fro.

Mae angen cefnogaeth bellach ar ofalwyr, medd Beth Evans, wedi misoedd heriol y pandemig

"Mae gofalwyr wedi sefyll lan dros y ddwy flynedd ddiwetha', a maen nhw wedi rhoi eu bywydau ar stop i ofalu am bobl," meddai Beth Evans sy'n rheolwr polisi Gofalwyr Cymru

"Dwi'n deall bod problem gyda'r system fel mae e', ond mae angen i ofalwyr gael y gefnogaeth sydd angen arnyn nhw neu bydd y gwasanaethau'n cael dau glaf yn lle un."

Dangosodd gwaith ymchwil Gofalwyr Cymru yn gynharach eleni bod 72% o'r gofalwyr di-dâl a gafodd eu holi wedi blino'n llwyr, yn dilyn y pwysau ychwanegol arnyn nhw yn ystod y pandemig.

Mae Bwrdd Iechyd Caerdydd a'r Fro hefyd yn apelio ar bobl sydd â diddordeb mewn bod yn weithiwr gofal neu wedi bod yn gweithio yn y maes yn y gorffennol i gysylltu â nhw.

'Ni 'di rhoi lot o arian ychwanegol i'r sector'

Dywedodd Llywodraeth Cymru eu bod yn sylweddoli bod y system dan bwysau ar hyn o bryd, ond yn mynnu bod arian ychwanegol ar gael i helpu.

"Dwi'n deall pam mae rhai o'n byrddau iechyd ni wedi gofyn i deuluoedd i helpu allan trwy gymryd pobl allan o'r ysbytai os mae hynny'n bosibl," meddai'r Gweinidog Iechyd, Eluned Morgan.

"Ni 'di rhoi lot o arian ychwanegol i'r sector gofal yn ystod y misoedd diwetha'.

"Byddwn ni'n canolbwyntio nawr ar weld os allwn ni dalu'r cyflog byw go iawn i ofalwyr, a be' sy'n bwysig yw bod pobl yn deall hefyd bod lot o arian ychwanegol wedi cael ei roi i helpu pobl sydd ddim yn cael eu talu yn ffurfiol yn y sector gofal."