Cwest: Canlyniadau brys claf ar ddesg am chwe diwrnod

Dywed gweddw Trevor Reynolds, Maureen na fydd hi "byth" yn dod dros farwolaeth ei gŵr

Mae cwest wedi cofnodi efallai na fyddai dyn 78 oed o Abergele wedi marw petai canlyniadau sgan heb eu gadael ar ddesg ymgynghorydd, a'i driniaeth wedi dechrau'n gynt.

Bu farw Trevor Reynolds yn Ysbyty Glan Clwyd, Bodelwyddan o geulad gwaed a niwmonia ar 15 Mai y llynedd.

Clywodd gwrandawiad yn Rhuthun bod trefniadau'r ysbyty wedi newid erbyn hyn o ran ymateb i ganlyniadau y dylid gweithredu arnynt ar frys.

Mae'r crwner yn paratoi adroddiad Atal Marwolaethau yn y Dyfodol yn sgil yr oedi yn achos Mr Reynolds.

Canfod ceulad yn annisgwyl

Roedd Mr Reynolds wedi bod yn cael triniaeth at ganser y bibell fwyd ac fe gafodd sgan CT yn yr ysbyty ar 3 Mai 2021 er mwyn cadarnhau pa mor effeithiol fu'r driniaeth yna.

Cadarnhaodd y sgan bod y canser wedi cilio ond, yn annisgwyl, fe amlygodd geulad gwaed.

Ym marn radiolegwr, ar 6 Mai, roedd angen cyfeirio'r achos yn ôl ar frys at y sawl a ofynnodd am y sgan er mwyn dechrau triniaeth.

Ond clywodd y cwest bod canlyniadau'r sgan wedi cael eu gadael ar ddesg ymgynghorydd nad oedd yn y swyddfa, oherwydd trefniadau gwaith ar y pryd, am chwe diwrnod arall.

O ganlyniad, meddyg teulu Mr Reynolds wnaeth drefnu iddo fynd i'r ysbyty wedi i therapydd galwedigaethol dynnu ei sylw at ddifrifoldeb ei gyflwr yn sgil y ceulad gwaed.

Er i gwrs o driniaeth ddechrau'n syth wedi hynny, bu farw ar 15 Mai.

Yn ei dystiolaeth, dywedodd ei ymgynghorydd oncoleg, Dr Angel Garcia Alonso, nad oedd wedi gweld y canlyniadau pan siaradodd gyda Mr Reynolds ar y ffôn ar 6 Mai, ac nad oedd y canlyniadau ar y system gyfrifiadurol.

"Am ba bynnag reswm, wnes i ddim dychwelyd i fy swyddfa y diwrnod hwnnw na gweld y sgan," meddai. "Doeddwn i ddim yn yr ysbyty y diwrnod canlynol, ac yna roeddwn i ffwrdd o'r gwaith.

"Pe bawn i wedi ei weld, buaswn wedi rhoi gwybod i'r meddyg teulu, cael y claf i mewn ac ar feddyginiaeth wrth-geulad gynted â phosib."

Gofynnodd y crwner John Gittins a achosodd yr oedi anfantais yn llwyddiant tebygol y driniaeth. Atebodd Dr Garcia Alonso: "Ydy, mae wedi chwarae rhan yn y canlyniad."

'Siom a syfrdan'

Dywedodd rheolwr gweinyddu yn yr ysbyty, Ellen Ruth Davies, wrth y gwrandawiad bod trefniadau pasio canlyniadau brys ymlaen wedi eu hailstrwythuro ac yn fwy "cadarn" ers marwolaeth Mr Reynolds.

Mae yna glystyrau bellach o ysgrifenyddion meddygol o fewn yr adrannau oncoleg a haematoleg, a threfn o gysylltu â chlinigwyr profiadol eraill ynghylch achosion brys os nad yw ymgynghorydd penodol ar gael.

Ond mynegodd Mr Gittins "siom" na ddaeth y protocol newydd yma i rym yn swyddogol tan fis Rhagfyr, saith mis wedi marwolaeth Mr Reynolds.

Dywedodd hefyd ei fod yn "syfrdan" o glywed mai ond nawr y mae'r ysbyty'n archwilio'r drefn newydd er mwyn profi a yw'r newidiadau'n gweithio ai peidio. 

Cafodd y cwest ei gynnal yn Rhuthun

Mynegodd obaith y bydd Bwrdd Iechyd Betsi Cadwaladr, trwy orfod ymateb i adroddiad Atal Marwolaethau yn y Dyfodol, yn gallu egluro'n fanylach y gwersi sydd wedi eu dysgu o'r "digwyddiad ofnadwy yma".

Dywedodd wrth weddw Mr Reynolds, Maureen: "Fel chi, nid wyf eisiau gweld hyn yn digwydd eto... gallaf weld bod y golled yn un aruthrol i chi."

Gan gofnodi canlyniad naratif, dywedodd Mr Gittins bod y dystiolaeth yn nodi siawns well i'r driniaeth ceulad gwaed lwyddo petai wedi dechrau'n gynt, a bod hi'n debygol na fyddai Mr Reynolds wedi marw ar 15 Mai petai camau wedi eu cymryd ar 6 Mai.

Dywedodd Mrs Reynolds ei bod "yn dal mewn galar a wna'i fyth ddod drosto", gan obeithio "na fydd yn rhaid i bobl eraill fynd trwy'r un peth â fi a fy nheulu".