Pwy yw Jeremiah Azu?
- Cyhoeddwyd
Mae Cymru wedi hawlio nifer o wibwyr dawnus ar y trac athletau dros y blynyddoedd. Dros ganrif yn ôl enillodd David Jacobs o Landudno fedal aur yn y ras gyfnewid yng Ngemau Stockholm 1912, ac fe wnaeth Cecil Griffiths yr un peth yng Ngemau Antwerp yn 1926.
Roedd Colin Jackson yn bencampwr byd yn 1993 a 1999 dros y clwydi 110m, hawliodd aur ddwywaith dros Gymru yng Ngemau'r Gymanwlad (1990 a 1994) ac fe enillodd fedal arian yng Ngemau Olympaidd Barcelona 1992.
Ac yn fwy diweddar Christian Malcolm oedd yn cario'r baton dros wibwyr Cymru yn y 1990au a 2000au.
Y gwibiwr o safon uchel diweddara' o Gymru yw Jeremiah Azu o Gaerdydd, a oedd tan yn ddiweddar yn cael ei adnabod fel person cyflyma' yn Ewrop pan oedd yn ei arddegau.
Jeremiah Azu yn ennill ras 100m ym Mhencampwiaethau Prydain ym Manceinion, 25 Mehefin.
Mae'n cael ei alw'n Jez gan amlaf, a thra'n tyfu fyny yng Nghaerdydd roedd crefydd yn rhan bwysig o'i fagwraeth.
Dechreuodd gymryd athletau o ddifri yn 16 oed gan ymuno â Clwb Athletau Amatur Caerdydd. Yn 18 oed, tra roedd yn astudio am ei arholiadau Lefel A fe enillodd ras 100m mewn amser o 10.27 eiliad yn Loughborough.
Pencampwr Prydain
Ond mae Jemeniah yn 21 mlwydd oed ers mis Mai a bellach mae'n cael llwyddiant yn erbyn rhedwyr hŷn a phrofiadol.
Ym mis Mehefin eleni fe enillodd Bencampwriaeth Prydain - y Cymro cyntaf i wneud hynny ers Ron Jones yn 1969.
Ei amser o 9.90 eiliad oedd y cyflymaf erioed gan Gymro, ond oherwydd cryfder y gwynt tu ôl iddo yn y ras nid yw'r record swyddogol yn sefyll. Rhedodd amser o 9.94 yn y rownd gyn-derfynol ond roedd yr amser hwnnw (a fyddai hefyd wedi bod yn record) hefyd wedi ei ddiystyru o'r llyfrau hanes oherwydd y gwynt.
Jeremiah Azu yn dathlu gyda'i deulu wedi iddo ennill Pencampwriaeth Prydain.
Christian Malcolm sydd â record genedlaethol 100m Cymru ar hyn o bryd - rhedodd mewn amser o 10.11 eiliad yn Edmonton, Canada yn 2001. Ond mae disgwyl y bydd Jeremiah Azu yn cipio'r goron honno rhyw ddydd.
Gemau Gymanwlad 2022
Tri Americanwr oedd y sêr yn Mhencampwriaethau'r Byd ar 16 Gorffennaf: Fred Kerley yn ennill aur, Marvin Bracy yn ennill arian, a'r efydd yn mynd i Trayvon Bromell.
Wrth gwrs dydy'r Unol Daleithiau ddim yn y Gymanwlad, ond yn bedwerydd a phumed yn y rownd derfynol honno oedd dau ddyn fydd yn wynebu Jerermiah Azu yn Birmingham: Oblique Seville o Jamaica a Akani Simbine o Dde Affrica.
Bydd pencampwr presennol Affrica, Ferdinand Omanyala o Kenya, yno hefyd.
Dau Sais a all roi dipyn o her i Azu fydd Reece Prescod a Phencampwr Ewrop yn 2018, Zharnel Hughes.
Ond fe gurodd Azu y ddau yma i ddod yn Bencampwr Prydain felly pwy a wŷr, fe all eleni fod y flwyddyn y gwelwn Gymro yn torri'r record cenedlaethol a gwneud enw i'w hun ar lwyfan byd.
Hefyd o ddiddordeb: