Ken Skates: Gwerthu Maes Awyr Caerdydd yn bosib 'oni bai am Covid'

Cafodd Maes Awyr Caerdydd ei brynu gan Lywodraeth Cymru yn 2013

Mae'n debygol y byddai Llywodraeth Cymru mewn sefyllfa i allu ystyried gwerthu Maes Awyr Caerdydd erbyn hyn oni bai am y pandemig, yn ôl cyn-weinidog yr economi.

Daeth sylwadau Ken Skates 10 mlynedd ers i'r llywodraeth brynu'r maes awyr am £52m.

Dywedodd y Ceidwadwyr Cymreig nad oedd gan y llywodraeth y "sgiliau busnes" i wneud i'r maes awyr lwyddo.

Dywed Llywodraeth Cymru eu bod wedi cyflwyno pecyn adferiad i wneud y maes awyr yn "hunangynhaliol" ar gyfer y dyfodol.

Fe brynodd Llywodraeth Cymru y maes awyr ym mis Mawrth 2013 er mwyn "diogelu ei ddyfodol" yn dilyn cwymp yn nifer y teithwyr.

Yn 2007 roedd gan y maes awyr 2.1m o deithwyr, ond roedd y ffigwr yna wedi cwympo i 1m erbyn 2012.

Mae'r degawd diwethaf wedi bod yn heriol i'r busnes, gyda'r pandemig yn enwedig yn ergyd fawr.

Fe adawodd cwmni WizzAir y maes awyr yn gynharach eleni

Mae sawl cwmni hediadau wedi gadael hefyd, gan gynnwys WizzAir yn gynharach eleni.

Ar ôl i'r llywodraeth brynu'r maes awyr, fe gynyddodd nifer y teithwyr i 1.7m, cyn i Covid daro.

Y llynedd 859,805 o deithwyr ddefnyddiodd y maes awyr.

Effeithiau Covid a'r argyfwng hinsawdd

Bellach yn Aelod o'r Senedd ar feinciau cefn Llafur, Ken Skates oedd y gweinidog â chyfrifoldeb dros y maes awyr rhwng 2016 a 2021.

"Does gen i ddim amheuaeth, pe na bai Covid wedi digwydd, y bydden ni wedi pasio dwy filiwn o deithwyr y flwyddyn erbyn hyn ac y byddai'r maes awyr yn gystadleuol," meddai Mr Skates mewn cyfweliad â rhaglen Politics Wales.

Dywedodd Ken Skates y byddai wedi dadlau o blaid cadw'r maes awyr yn nwylo'r llywodraeth

Pan ofynnwyd iddo a fyddai hynny wedi golygu y gallai'r llywodraeth ystyried gwerthu'r maes awyr a gwneud arian i'r trethdalwr, atebodd: "Dwi'n credu bod hynny'n wir."

Ond ychwanegodd, o dan yr amgylchiadau hynny, fe fyddai ef wedi dadlau o blaid cadw'r maes awyr yn nwylo'r llywodraeth er mwyn iddo barhau i wneud arian i'r cyhoedd.

Dywedodd yr Athro Mark Barry o Brifysgol Caerdydd ei fod yn cytuno ag asesiad Mr Skates o'r disgwyliadau ar gyfer y maes awyr cyn y pandemig ond bod y byd erbyn hyn yn "wahanol".

"Mae gyda ni argyfwng hinsawdd a gallwn ni ddim ond cefnogi'r math o hedfan sy'n angenrheidiol, felly hediadau hir," meddai.

"Dydy hynny ddim yn gweithio ar gyfer Maes Awyr Caerdydd sy'n ffocysu ar deithiau byr.

"Felly'r dewis i Lywodraeth Cymru yw hyn: 'ydyn ni'n parhau i gefnogi'r maes awyr, neu ydyn ni'n derbyn y bydd yn ôl pob tebyg yn cau?'"

• 'Neb yn ei iawn bwyll' i fuddsoddi ym Maes Awyr Caerdydd

Ers prynu'r maes awyr mae gweinidogion wedi buddsoddi £158m yn ychwanegol yn y safle, ac mae mwy o gefnogaeth wedi ei addo.

Maen nhw hefyd wedi dileu gwerth £42.6m o ddyled. Gwerth y maes awyr erbyn hyn ydy tua £15m.

Dywedodd Natasha Asghar y dylai'r llywodraeth "ei werthu, ei breifateiddio, a dod o hyd i brynwr da"

Dywedodd llefarydd y Ceidwadwyr Cymreig ar drafnidiaeth, Natasha Asghar bod y llywodraeth wedi "gwastraffu" arian y trethdalwr.

Pan ofynnwyd iddi beth ddylai'r llywodraeth ei wneud, dywedodd: "Ei werthu, ei breifateiddio, a dod o hyd i brynwr da.

"Dwi ddim yn credu bod gan y llywodraeth yma'r sgiliau busnes i wneud i'r maes awyr lwyddo."

Symud y maes awyr?

Dywedodd y newyddiadurwr teithio Simon Calder taw'r unig ateb ydy adeiladu maes awyr newydd mewn lleoliad gwahanol.

"Fel cenedl, mae Cymru angen maes awyr rhyngwladol a Chaerdydd yw'r lle amlwg i'w gael e, ond mae'n ddrwg gen i dydy'r lleoliad presennol ddim yn gynaliadwy o gwbl, a rhywbeth gyda chysylltiadau rheilffordd a ffordd dda, efallai rhwng Caerdydd a Chasnewydd, fyddai'r ateb," meddai.

"Byddai hynny'n trawsnewid y diwydiant hedfan [yng Nghymru]."

Dywedodd llefarydd bod Llywodraeth Cymru "wedi ymrwymo i gynnal maes awyr yng Nghymru".

"Rydym wedi cyflwyno pecyn adferiad i wneud maes awyr Caerdydd yn hunangynhaliol a phroffidiol ar gyfer y dyfodol," ychwanegodd.

Y stori yn llawn ar Politics Wales ar BBC1 Cymru am 10:00 ddydd Sul.