Teulu William Gladstone i ymddiheuro am gyswllt caethwasiaeth

Bu farw'r cyn brif weinidog William Gladstone yng Nghastell Penarlâg yn Sir y Fflint ym 1898

Mae teulu'r prif weinidog o Oes Fictoria, William Gladstone, yn bwriadu teithio i'r Caribî i ymddiheuro am gysylltiad hanesyddol eu cyndeidiau â chaethwasiaeth.

Roedd William yn fab i John Gladstone oedd yn un o berchnogion caethweision mwyaf y cyfnod.

Mae cartef hanesyddol y teulu ym Mhenarlâg yn Sir y Fflint.

Dywedodd Charlie Gladstone, sy'n or-or-or ŵyr i John, ei fod yn "teimlo'n hollol sâl" pan ddaeth i ddeall am y cysylltiadau.

• Y Cymro Robert Everett a'i ymgyrch yn erbyn caethwasiaeth

"Does gennym ni ddim esgusodion ar ei gyfer," dywedodd.

Mae disgwyl i Charlie Gladstone a phum aelod arall o'r teulu deithio i Guyana yn ne America i ymddiheuro, yn ôl papur newydd The Observer.

Yn ôl adroddiadau maen nhw'n bwriadu ariannu ymchwil pellach i effaith caethwasiaeth.

'Trosedd yn erbyn dynoliaeth'

Masnachwr o'r Alban oedd John Gladstone a wnaeth ei ffortiwn wrth blannu siwgr Demerara ac roedd ganddo gannoedd o gaethweision yn gweithio ar ei ran.

In 2020, roedd ymgyrch i gael gwared ar gofeb i William Gladstone o safle Llyfrgell Gladstone ym Mhenarlâg

Ar ôl i gaethwasiaeth gael ei ddiddymu ym 1833, derbyniodd John yr iawndal mwyaf a wnaed gan y Comisiwn Iawndal Caethweision - tua £93,000 - fyddai'n cyfateb i tua £10m heddiw.

Ym 1831, defnyddiodd William Gladstone, a oedd yn brif weinidog Rhyddfrydol bedair gwaith yn y 19eg ganrif, ei araith gyntaf yn Nhŷ'r Cyffredin i ddadlau o blaid iawndal i berchnogion caethweision.

Ond erbyn 1850, dywedodd ei deulu ei fod "wedi newid", gyda'r cyn-arweinydd yn disgrifio caethwasiaeth fel "y drosedd fwyaf aflan o bell ffordd sy'n llygru hanes dynolryw".

Dywedodd Charlie Gladstone wrth The Observer: "Cyflawnodd John Gladstone droseddau yn erbyn dynoliaeth. Mae hynny'n gwbl glir.

"Y gorau y gallwn ei wneud yw ceisio gwneud y byd yn lle gwell ac un o'r pethau cyntaf yw gwneud yr ymddiheuriad hwnnw ar ei ran."