Teyrngedau i'r 'Cymro gorau i chwarae'r ddau gôd rygbi'

David Watkins yng nghartref Clwb Rygbi Casnewydd yn 1998

Mae David Watkins, a chwaraeodd i dimau rygbi'r undeb a rygbi'r gynghrair dros Gymru, wedi marw yn 81 oed.

Fe gafodd ei ddewis hefyd i fod yn rhan o dimau Llewod y ddau gamp.

Enillodd 21 o gapiau rhyngwladol rygbi'r undeb rhwng 1963 a 1967 ac 16 yn ychwanegol ar ôl symud i rygbi'r gynghrair, gan gael ei gapio chwe gwaith yr un i dimau'r Llewod.

Dywedodd Rygbi Cynghrair Cymru: "Mae Dai, fel yr oedd yn cael ei nabod yn annwyl, yn cael ei gydnabod fel un o'r Cymry gorau i wisgo crys rygbi."

Yn ôl cyn-gapten Cymru, y darlledwr Jonathan Davies, roedd Watkins yn un o "anfarwolion y ddau gôd rygbi, yn fentor, yn ysbrydoliaeth ac yn gyfaill da".

Ychwanegodd ei fod yn chwaraewr "dewr" ac "yn un o'r rhai cyflymaf ar y maes", yn ogystal â bod "yn gwmni gwych oddi ar y cae".

'Un o chwaraewyr gorau Casnewydd'

Yn enedigon o'r Blaenau, fe ddaeth Watkins i amlygrwydd yng Nghymru ar ôl ymuno â Chlwb Rygbi Casnewydd yn 1961, ac roedd yn rhan o'r tîm a drechodd Seland Newydd 3-0 yn 1963.

Mewn neges ar y cyfryngau cymdeithasol, dywedodd y clwb: "Rydym yn drist eithriadol o glywed fod David "Dai" Watkins, un o chwaraewyr gorau'r clwb erioed, wedi marw...

Fe chwaraeodd David Watkins i dimau Glynebwy a Phont-y-pŵl cyn ymuno â Chasnewydd

"Enillodd Bencampwriaeth Cymru yn ei dymor cyntaf, cyn chwarae rhan allweddol yn ein buddugoliaeth enwog yn erbyn y Crysau Duon...

"Roedd yn gapten ar y clwb rhwng 1964 a 1968 ac roedd hefyd yn gapten ar Gymru a'r Llewod Prydeinig."

Pan symudodd i chwarae rygbi'n broffesiynol yn Salford am £16,000 yn 1967, fe gafodd Watkins ei atal rhag chwarae rygbi'r undeb.

'Ffigwr allweddol'

Fe fydd yn cael ei gofio fel un o'r chwaraewyr gorau o Gymru i chwarae yn y ddau gôd, yn ôl yr RFL (Rugby Football League).

Ychwanegodd llefaryddd ei fod yn "ffigwr allweddol yn oes aur clwb Salford" gan wneud dros 400 o ymddangosiadau a sgorio bron i 3,000 o bwyntiau pan ddaethon nhw'n bencampwyr ddwywaith o fewn tri thymor yn y 1970au canol.

Enillodd Watkins wobr cyfraniad arbennig seremoni Personoliaeth Chwaraeon BBC Cymru yn 2017

Wedi gyrfa lwyddiannus yn ei gôd newydd, fe ddaeth yn hyfforddwr, gan arwain Prydain Fawr i rownd derfynol Cwpan y Byd 1977, ble y gwaethon nhw golli o drwch blewyn i Awstralia.

Aeth ymlaen i hyfforddi Cymru a helpu sefydlu'r tîm cynghrair Cardiff Blue Dragons.

Fe ddychwelodd wedi hynny i fod yn rheolwr Casnewydd yn 1992 cyn mynd ymlaen i fod yn gadeirydd ac yn llywydd y clwb.

Fe gafodd MBE yn 1986 a'i gynnwys yn Oriel Enwogion Rygbi'r Gynghrair y Dynion, ac fe dderbyniodd wobr cyfraniad arbennig yn seremoni Personoliaeth Chwaraeon BBC Cymru yn 2017.