Newid y system gymwysterau?

Mae Llywodraeth Cymru wedi dweud eu bod am symleiddio'r system gymwysterau

Mae arolwg yn gofyn a ddylai'r system gymwysterau ar gyfer disgyblion rhwng 14 oed a 19 oed yng Nghymru newid.

Yn ôl cadeirydd yr arolwg, Huw Evans, Prifathro Coleg Llandrillo, dylai'r cyrsiau ar gael i ddisgyblion "fod yn llawer llai".

Mae'r arolwg hefyd yn gofyn a ddylai'r system gymwysterau yng Nghymru fod yn wahanol i'r drefn yng ngweddill y Deyrnas Gyfunol.

Dywedodd Llywodraeth Cymru, a gomisiynodd yr arolwg, eu bod am "symleiddio'r system".

Ond mae undeb wedi rhybuddio y byddai newidiadau'n arwain at "ansefydlogrwydd".

'O'r pwys mwya'

Bydd y Dirprwy Weinidog Sgiliau, Jeff Cuthbert, yn cynnig argymhellion yn yr Hydref.

Dywedodd: "Mae Llywodraeth Cymru am ... sicrhau bod y system yn darparu ar gyfer ein dysgwyr a'n heconomi.

"Yr adeg hon o'r flwyddyn mae cymwysterau o'r pwys pennaf i nifer o bobl ifanc a'u teuluoedd.

"Rhaid i ni sicrhau bod eu gwaith caled a'u cyraeddiadau yn cael eu gwobrwyo â chymwysterau sy'n parhau i fod yn berthnasol, yn cael lle teilwng ac yn addas ar gyfer y ganrif hon."

'Ansefydlogrwydd'

Dywedodd Ysgrifennydd Cyffedinol yr NAS/UWT, Chris Keates: "Eisoes mae meysydd llafur arholiadau sawl pwnc wedi eu cyflwyno ers dwy flynedd a bydd mwy o newidiadau'n arwain at ansefydlogrwydd mawr i ysgolion a disgyblion."

Dylai gweinidogion, meddai, osgoi datblygu trefn fyddai dim ond yn ymateb i anghenion cyflogwyr a'r economi yn lle anghenion pobl ifanc.

Mewn dogfen ymgynghorol gafodd ei lansio ddydd Iau, mae'r arolwg yn gofyn a ddylai cymwysterau hollol newydd gymryd lle arholiadau TGAU.

Mae'r arolwg hefyd yn codi pryderon am safonau llythrennedd a rhifedd.

Dywedodd cyflogwyr wrth banel yr arolwg eu bod dim ond yn ystyried graddau A i C mewn Saesneg, Cymraeg a Mathemateg yn "arwydd cychwynnol" o ddawn.

"Maen nhw'n dweud wrthon ni nad yw ymgeiswyr gyda'r cymwysterau hyn o reidrwydd yn llythrennog a rhifog," meddai'r arolwg.

Un cynnig yw "cymhwyster cynhwysol" fydd yn darparu "addysg gydlynol a chynhwysfawr."

'Ymateb'

Dywedodd Mr Evans fod mwy o bobl ifanc 16 oed yn aros yn y system addysg yn lle gadael ysgol a chwilio am waith.

"Rhaid i'r system gymwysterau ymateb i'r newidiadau hyn a'r heriau fydd yn datblygu.

"Mae'n holl bwysig fod pobl ifanc mewn addysg yn cael y wybodaeth, sgiliau, dealltwriaeth a chymwysterau sydd eu hangen arnyn ym meysydd addysg a gwaith sydd yn gynyddol gystadleuol," meddai.

Dywedodd llefarydd addysg y Ceidwadwyr, Angela Burns; "Efallai y dylai Llywodraeth Cymru ymgynghori ynghylch y cwestiwn a yw eu polisïau yn addas ai peidio yn hytrach na cheisio beio'r cymwysterau am eu methiannau parhaus.

"Pan mae Cymru yn perfformio'n waeth na gwledydd eraill yn y DU pam fod y Gweinidog yn tybio mai'r cymwysterau sydd ar fai yn lle methiant y Blaid Lafur i godi safonau yn ystod y 13 blynedd maen nhw wedi bod mewn grym?"

'Pryder'

Dywedodd llefarydd addysg Plaid Cymru, Simon Thomas: "Mae hyn yn rhywbeth y bu Plaid Cymru yn galw amdano ers peth amser ac rwy'n falch fod y llywodraeth yn cynnal yr adolygiad.

"Mynegais bryder cyn hyn wrth y gweinidog fod y sector addysg yn cael ei farchnadeiddio a gelwais am un system o arholiadau er mwyn sicrhau safoni cymwysterau myfyrwyr Cymru a'u bod yn gwirioneddol fesur lefelau cyrhaeddiad mewn sgiliau sylfaenol.

"Rwy'n gobeithio, o ganlyniad i'r adolygiad hwn, y gall y llywodraeth ddwyn gerbron system safonedig o gymwysterau fydd yn gyson a thryloyw ..."