Prinder cyfleusterau yn atal pobl anabl, medd ymgyrchwyr

Mae ymgyrchwyr yn honni fod prinder cyfleusterau ac offer yn atal pobl anabl ledled Cymru rhag cymryd rhan mewn chwaraeon.

Dywedodd yr ymgyrchwyr bod gormod o ffocws ar geisio dod o hyd i Baralympwyr a bod hynny ar draul darparu cymorth yn lleol.

Daw'r sylwadau ar ôl i arolwg gan Chwaraeon Cymru yn gynharach eleni awgrymu bod pobl yn credu bod mynediad i chwaraeon i bobl anabl yn "anghyson iawn".

Yn ôl Chwaraeon Anabledd Cymru maen nhw wedi derbyn adborth sy'n rhoi "stori gadarnhaol" a bod cyfleoedd i bobl anabl yn cynyddu flwyddyn ar flwyddyn.

Mae Gordon Harries, sy'n 53 oed ac yn ddall, yn cwblhau siwrnai o dros dair awr er mwyn chwarae bowls.

Mae'n teithio o Giliau Aeron yng Ngheredigion i Abertawe i fynychu sesiynau'r clwb i bobl ddall yn Llandarsi.

"Mae'r bws yn pigo fi lan ar y sgwâr yng Nghiliau Aeron marce 08:30, wedyn dwi'n dal y bws i fynd i ddal y trên yng Nghaerfyrddin, ac os ar amser yn gadael am byti 10:05, mynd lawr i Abertawe, mewn i dacsi yn Abertawe a draw i'r stadiwm i 'whare.

"Ac wedyn yr un peth ar y ffordd nôl... a chyrraedd adre marce 17:30 y nos."

Mae'n teithio hyd at deirgwaith yr wythnos yn ystod y gaeaf.

"Mae e'n galed yn y gaeaf achos mae'n dywyll, a hefyd ar y bws ar y ffordd nôl dwi ddim yn gwybod ble ydw i, felly dwi'n dibynnu ar y dreifwr."

• 'Amhosib' i 70% o drenau Cymru gyrraedd targed anabledd

• Cwyn paralympiwr am ddiffyg darpariaeth gofal

• Gemau Paralympaidd: Y fedal Gymreig gyntaf

Aeth Gordon yn ddall yn ei 20iau hwyr ac yn gweithio fel plymwr i Gyngor Ceredigion.

Collodd e olwg ymylol mewn un llygad ac aeth ei lygad arall yn hollol ddall.

Cafodd ei ail hyfforddi i weithio mewn swyddfa ond roedd y sgrin yn achosi pen tost iddo ac roedd rhaid iddo ymddeol.

Bowls yw ei angerdd bellach, ond y clwb agosaf sydd â chyfleusterau digonol yw Abertawe.

"Be sy'n hyfryd ambyti Abertawe yw mai byti dwsin o ni yn yr haf yn whare, a ni gyd â rhyw fath o broblem golwg, felly ni yn yr un sefyllfa a ni'n dod 'mlaen yn dda o achos hynny, a phob un yn rhoi hwb i'r llall."

Yn gynharach eleni, fe gyhoeddodd Chwaraeon Cymru adborth gan tua 600 o bobl fydd yn gyfrifol am arwain eu gweledigaeth ar gyfer chwaraeon y dyfodol.

Mae'r adborth yn dweud bod "mynediad i chwaraeon i blant anabl ac oedolion i'w canfod yn anghyson mewn nifer o ardaloedd ac ar draws nifer o gampau... gydag ystafelloedd newid hygyrch a mynediad uniongyrchol i'r cyfleuster chwaraeon yn aml yn brin".

Roedd yr adborth hefyd yn dweud bod "y ddarpariaeth o chwaraeon anabl yn aml wedi'i ddylunio tuag at gystadleuaeth, gyda llai o gymorth i... 'weithgareddau corfforol cyffredinol'."

Mae Mr Harries yn dweud ei fod yn cytuno bod angen gwneud mwy.

A oes gormod yn cael ei dargedu tuag at gystadleuaeth?

"Mae'n siomedig iawn... os o'n i ddim wedi gweld y gemau yn yr Alban chwe blynedd yn ôl, byddwn i ddim yn gwybod bod clwb i'r dall i gael," meddai.

"Yn fy marn i s'dim digon o wybodaeth mas yna a dyna lle wy'n gobeithio alla i helpu, byddai'n mynd mas a dweud wrtho bobl beth sydd i gael a beth allen ni neud i helpu.

"Does dim cyfleusterau, mae Ceredigion, yn anffodus, blynydde tu ôl i bawb arall.

"Dwi wedi dechrau, neu wedi rhoi fy mys yn y dŵr i drial dechrau clwb i'r anabl yn Aberaeron.

"I ni'n gobeithio dechrau rhywbeth fel i ni'n gallu rhoi siawns i bobl Sir Ceredigion heb orfod trafeili yr holl ffordd lawr i Abertawe."

Yn ôl Chwaraeon Anabledd Cymru, maen nhw'n croesawu safbwyntiau sydd yn caniatáu iddyn nhw wneud "newidiadau er gwell".

'Prif ffocws'

Yn ôl Gerwyn Owen, rheolwr perfformiad yr elusen, mae digon o gyfleoedd ar gael i bobl sydd ag anableddau drwy Gymru gyfan.

"'Da ni yn Chwaraeon Anabledd Cymru yn cydweithio efo chwaraeon i sicrhau bod yna cynnig cynhwysol," meddai.

"Mae 'na 1.7 miliwn o gyfleoedd i bobl ag anableddau i gymryd rhan, mae 'na dros 7,000 o aelodau mewn clybiau, mae 'na dros 350 o glybiau sydd yn gynhwysol.

"Yr her ydy i dyfu hynna... trwy gydweithio, a dyna'r prif bwynt sydd angen ei wneud, bod ni angen cydweithio gyda'n partneriaethau ni."

Mae Mr Owen yn gwadu bod gormod o ffocws ar hyn o bryd ar ddod o hyd i Baralympwyr yn hytrach na ddarparu cymorth yn lleol.

"Mae 70% o'n harian ni yn mynd tuag at y gymuned, a hynna ydi'r prif ffocws," meddai.

"Ac wrth gwrs pan mae 'na cyn gymaint o bobl, dros 7,000 o bobl yn cymryd rhan mewn clybiau, wrth gwrs 'da ni'n mynd i dargedu.

"A dyna fy ngwaith i ar yr ochr perfformiad, ydy targedu'r unigolion yna i fynd ymlaen i berfformio i Gymru ac i Brydain."