Iechyd a ffyrdd fydd blaenoriaethau cyllideb Drakeford

Bydd cynghorau'n cael arian i drwsio difrod i ffyrdd wedi gaeaf garw a haf poeth

Mae Mark Drakeford wedi addo cyllideb i helpu pobl yn eu bywydau dyddiol gyda mwy o arian ar gyfer atgyweirio'r ffyrdd, er nad yw wedi dweud faint.

Y gwasanaeth iechyd fydd y brif flaenoriaeth yn ôl yr ysgrifennydd cyllid, wrtho iddo baratoi i gyhoeddi cynlluniau Llywodraeth Cymru i wario tua £15bn yn 2019/20.

Mae'r cynghorau sir wedi rhybuddio am golli swyddi a thoriadau i wasanaethau craidd o ganlyniad i'r pwysau ar eu cyllidebau.

Dywedodd Mr Drakeford ei fod yn gwybod bod llywodraeth leol dan straen, ond ychwanegodd: "Bydd iechyd wastad yn flaenoriaeth i lywodraethau Llafur yng Nghymru."

'Cynnal ffabrig bywyd Cymreig'

Bydd cynghorau'n cael mwy o arian er mwyn helpu i dalu am atgyweirio ffyrdd ar ôl gaeaf garw a haf poeth, meddai.

"Ewch i unrhyw le yng Nghymru ac fe welwch bod hynny wedi cael effaith ar arwynebau'r heolydd," meddai Mr Drakeford wrth BBC Cymru.

Bydd y gyllideb yn canolbwyntio "ar gynnal ffabrig bywyd Cymreig yn ystod cyfnod o anawsterau gwirioneddol," ychwanegodd.

Bydd cyllideb ddrafft dydd Mawrth yn amlinellu faint y bydd pob adran o'r llywodraeth yn ei dderbyn, ond ni fydd manylion o gynnydd a thoriadau i adrannau ar gael tan 23 Hydref.

Yn y nawfed flwyddyn o gynni ariannol - a chyda "cysgod Brexit dros ddyfodol ein heconomi" - dywedodd Mr Drakeford fod gweinidogion wedi ceisio "gwasgu pob ceiniog y gallwn o'r gyllideb".

Dyma fydd y gyllideb olaf cyn i Carwyn Jones gamu lawr fel y prif weinidog ym mis Rhagfyr. Mr Drakeford yw'r ffefryn i'w olynu.

Treth incwm

Hefyd, hon fydd y gyllideb gyntaf sy'n cynnwys pwerau newydd y llywodraeth dros dreth incwm.

Mae Llafur wedi addo peidio â newid y cyfraddau treth cyn etholiad Cynulliad 2021.

Ers penodi'r aelod annibynnol Dafydd Elis-Thomas fel gweinidog y llynedd, mae gan y llywodraeth fwyafrif yn y Cynulliad, sy'n golygu bod dim angen cefnogaeth gan blaid arall i gymeradwyo'r gyllideb.

Bydd Llywodraeth Cymru yn derbyn arian ychwanegol o ganlyniad i addewid Llywodraeth y DU i wario mwy ar iechyd yn Lloegr, ond dyw'r ffigurau manwl ar faint fydd ar gael ddim wedi eu cyhoeddi eto.

Gallai cyllideb y Canghellor effeithio ar hynny ar 29 Hydref.