Cymru yn y Chwe Gwlad mewn rhifau
- Cyhoeddwyd
Chwe Gwlad, pymtheg gêm, un enillydd (os nad oes 'na ganlyniad cyfartal... ond awn ni ddim i hynny). Ydy, mae hi'r amser yna o'r flwyddyn unwaith eto.
Ond ydych chi wir yn barod? Ydy'r ffeithiau angenrheidiol ar flaenau eich bysedd, er mwyn i chi eu taflu i mewn i sgwrs yn y dafarn wrth wylio'r crysau cochion yn maeddu'r Saeson?
Yn ffodus, mae Cymru Fyw wrth law ag ambell i rif diddorol.
Enillodd Cymru bob gêm yng nghyfres yr Hydref ac yn gobeithio am fwy o lwyddiant yn 2019
Yn y dechreuad...
Cyn y 'Chwe Gwlad' fe roedd pencampwriaeth y 'Pum Gwlad'... a chyn hynny roedd yr Home Nations Championship, (sef cystadleuaeth rygbi rhwng Cymru, Iwerddon, Yr Alban a Lloegr) a gafodd ei sefydlu yn 1883. Enillodd Cymru'r bencampwriaeth am y tro cyntaf 10 mlynedd yn ddiweddarach.
Tîm rygbi Cymru yn yr 1880au
Y Gamp Lawn
Yn 1908 enillodd Cymru'r Gamp Lawn am y tro cyntaf. Er nad oedd Ffrainc yn swyddogol yn rhan o'r bencampwriaeth tan 1910, bu gemau yn erbyn Les Bleus yn ystod 1908 ac 1909.
Bellach, mae Cymru wedi ennill y Gamp Lawn 11 o weithiau. Mae'r criw bach o chwaraewyr sydd wedi ennill y Gamp Lawn 3 gwaith yn cynnwys Gethin Jenkins, Ryan Jones, Adam Jones, Gareth Edwards, Gerald Davies a JPR Williams.
Y tîm a enillodd y Gamp Lawn am y tro cyntaf
Ennill weithiau, colli weithiau...
Mae Cymru wedi ennill y bencampwriaeth (pob fersiwn ohoni) 26 o weithiau, ac wedi rhannu'r wobr 12 o weithiau. Yn anffodus, rydyn ni wedi ennill y llwy bren 18 o weithiau (ond 'nawn ni ddim canolbwyntio ar hynny).
Y tro diwethaf i Gymry ennill y bencampwriaeth oedd 2013.
Gareth Thomas ac Michael Owen yn codi'r tlws yn 2005 wrth i Gymru ennill y Gamp Lawn
Merched medrus
Ers 1996, mae fersiwn o'r bencampwriaeth wedi cael ei chynnal rhwng timoedd rygbi cenedlaethol merched hefyd.
Mae'n dilyn yr un patrwm â thwrnamaint y dynion ers 2007, ond yn wahanol i'r dynion, ar un adeg, roedd Sbaen yn rhan o'r cystadlu.
Tîm rygbi merched Cymru wrth eu boddau â'u buddugoliaeth yn erbyn Lloegr ym mhencampwriaeth Chwe Gwlad 2015
Capiau lu
Y chwaraewr sydd wedi chwarae yn y nifer fwyaf o gemau yn y Chwe Gwlad yw Gethin Jenkins, sydd wedi chwarae mewn 56 gêm.
Yn ail iddo, mae Stephen Jones â 50 cap, a Martyn Williams ac Alun Wyn Jones, y capten presennol, yn gyfartal gyda 48 ymddangosiad.
Bydd Alun Wyn Jones yn cael y cyfle i gynyddu ei gyfanswm ym mhencampwriaeth 2019.
Gethin Jenkins yn ffarwelio â'r Ffrancwyr yn ystod Pencampwriaeth Chwe Gwlad 2016, cyn iddo ymddeol o chwarae rhyngwladol ar ôl gemau'r Hydref y flwyddyn honno
Cic fel mul
22 yw'r nifer fwyaf o geisiau mewn gemau Chwe Gwlad gan Gymro, sef Shane Williams. Gareth Edwards sydd yn ail, â 18 cais.
Stephen Jones sy'n dal record Cymru am y pwyntiau a sgoriwyd, sef 467. Neil Jenkins sy'n ail â 406, gyda Leigh Halfpenny'n drydydd â 379.
Ni fydd Halfpenny ddigon iach i chwarae yn y gêm agoriadol yn erbyn Ffrainc, ond pawb i groesi eu bysedd y bydd yn medru chwarae yn y gemau eraill.
Mae Neil Jenkins, hyfforddwr cicio'r tîm cenedlaethol, yn aml i'w weld yn sefyll tu ôl i Halfpenny pan mae'n cicio tuag at y pyst
Teuluoedd talentog y gorffennol
Mae'r teulu Quinnell wedi ennill 57 o gapiau mewn gemau Chwe Gwlad - Derek rhwng 1972 ac 1980, a'i feibion Scott a Craig yn y 90au a dechrau'r 00au.
Ond peidiwch ag anghofio fod Derek wedi priodi chwaer yr anfarwol Barry John a enillodd 19 o gapiau yn y bencampwriaeth sy'n dod â chyfanswm y teulu i 76.
Ffaith bonws: Tad bedydd Scott oedd Mervyn 'Merv the Swerve' Davies sy'n ychwanegu 31 cap i'r rhif!
Tîm Cymru yn 1972 - Mervyn Davies yw'r pedwerydd chwaraewr o'r chwith yn y cefn, a Derek Quinnell y pedwerydd chwaraewr o'r dde yn y cefn
... a'r presennol
Mae capten presennol tîm rygbi merched Cymru, Carys Phillips, yn dilyn ôl troed ei thad (a'i hyfforddwr) Rowland Phillips drwy gynrychioli Cymru ar y cae rygbi. Rhyngddyn nhw, maen nhw wedi chwarae mewn 36 o gemau Chwe Gwlad.
Un o chwaraewyr eraill Cymru, Brian Thomas, oedd tad-yng-nghyfraith Rowland, sy'n dod â chyfanswm y teulu yma i 52.
Yn 26 oed, mae gan Carys ddigon o amser i gynyddu nifer ei chapiau.
Rowland a Carys Phillips - hyfforddwr a chapten tîm rygbi merched Cymru
Atgofion melys
Wyddoch chi pwy oedd sgoriwr cais olaf y Pum Gwlad, cyn i'r chweched gwlad - Yr Eidal - gael ei hychwanegu?
Scott Gibbs wrth gwrs, a hynny yn y gêm fythgofiadwy honno yn erbyn Lloegr yn 1999, 20 mlynedd yn ôl... Siŵr eich bod yn cofio'r canlyniad - 31-32!
Y dyrfa'n gorfoleddu (o leia' rhai ohonyn nhw) wrth i Gibbs sgorio cais ym munudau olaf y gêm yn Wembley, gan dorri calonnau'r Saeson a oedd ar y ffordd i ennill y Gamp Lawn
Gawn ni obeithio am ganlyniadau tebyg eleni. C'mon Cymru!
Mae gêm agoriadol Ffrainc v Cymru am 20.00 nos Wener 1 Chwefror gyda sylwebaeth fyw ar BBC Radio Cymru ac S4C
Mae gêm agoriadol merched Ffrainc v Cymru am 20.00 Dydd Sadwrn 2 Chwefror yn fyw ar S4C