Cynghorau methu delio â rhai mathau o blastigion

Mae cwmnïau fel Vegware yn cynhyrchu amryw o gynhwyswyr sydd wedi'u gwneud o blanhigion

Mae wedi dod i'r amlwg nad yw'r mwyafrif o gynghorau Cymru â'r gallu i ddelio â phlastigion sydd wedi'u gwneud o blanhigion ac sy'n gallu cael eu compostio.

Mae twf yr ymgyrch i beidio defnyddio plastigion un tro wedi gweld cynnydd yn nifer y busnesau sy'n gwerthu bwyd a diod mewn cynhwyswyr sy'n gallu cael eu compostio.

Ond o'r holl gynghorau wnaeth ymateb i BBC Cymru, dim ond Caerffili sy'n casglu a chompostio eitemau o'r fath.

Mae hynny'n golygu bod y gweddill yn debygol o orfod eu gyrru i gladdfeydd sbwriel.

Mae Llywodraeth Cymru wedi gwrthod galwadau i fuddsoddi mewn gwasanaethau compostio.

Mae cynhwyswyr sydd wedi'u gwneud o blanhigion yn aml yn mynd i gladdfeydd sbwriel

Mae'r dechnoleg wedi symud yn ei blaen mor gyflym fel ei bod yn anodd dweud pa boteli sy'n rhai wedi'u gwneud o blanhigion a pha rai sy'n blastig arferol.

Mae nifer o gwmnïau sy'n gwerthu bwyd a diod wedi troi at y rheiny mewn ymdrech i fod yn well i'r amgylchedd.

Ond dywedodd mae diffyg llefydd i'w compostio yn golygu eu bod yn aml yn mynd i gladdfeydd sbwriel.

'Dim parodrwydd i newid'

Fe wnaeth BBC Cymru ofyn i holl gynghorau Cymru os ydyn nhw'n casglu a chompostio deunyddiau sydd wedi'u gwneud o blastig.

O'r 13 wnaeth ymateb dim ond Caerffili sy'n cynnig gwasanaeth o'r fath, a dywedodd Cyngor Gwynedd ei fod yn ymchwilio i'r posibilrwydd o wneud.

• Cynnydd mewn defnydd o wellt plastig

• Galw am wahardd plastig un tro erbyn 2025

• Plastig: 'Problem fwyaf dynol-ryw'

Mae Kate Reed - perchennog Tafell a Tân, cwmni arlwyo yn Llangrannog, Ceredigion - yn defnyddio cynhwyswyr wedi'u gwneud o blanhigion gan gwmni Vegware yn Yr Alban.

Roedd hi'n credu bod modd eu rhoi i ailgylchu gyda gwastraff bwyd, ond cafodd sioc pan ddywedodd Cyngor Ceredigion y dylai hi gael gwared arnyn nhw gyda'i gwastraff cyffredinol.

Mae cwmni Tafell a Tân yn defnyddio cynhwyswyr wedi'u gwneud o blanhigion

"Mae'n gymaint o drueni pan mae pobl yn mynd i ymdrech," meddai.

"Mae'n bryder ein bod eisiau hyrwyddo cynaliadwyedd yn ein busnes, ond ddim yn gallu gwneud hynny.

"Pe bai Cyngor Ceredigion yn gweithio gyda ni a busnesau eraill efallai y byddai modd gwneud rhywbeth, ond does dim parodrwydd i newid o gwbl ar eu rhan nhw."

Gwrthod yr awgrym

Mae Cyngor Ceredigion wedi dweud na fyddan nhw'n cynnig casglu deunydd sy'n gallu cael eu compostio, a hynny oherwydd y gost.

Fe wnaeth Llywodraeth Cymru wrthod yr awgrym y dylai fuddsoddi mewn gwasanaethau compostio.

"Mae gennym hanes hir o osod polisi amgylcheddol sydd wedi'i seilio ar dystiolaeth a ry'n ni'n bwriadu parhau fel hyn yn hytrach na rhoi datrysiadau dros dro i broblemau fel yma, heb wybod a fyddan nhw'n gweithio yn y tymor hir," meddai llefarydd.