Cynllun wedi'i lansio ar gyfer dyfodol pentref Fairbourne

Mae Fairbourne wedi ei leoli ym Mae Caeredigion, ochr draw aber Afon Mawddach i'r Bermo

Mae pobl sy'n byw mewn pentref arfordirol yng Ngwynedd yn galw am atebion dros ei ddyfodol tymor hir, wrth i Gyngor Gwynedd lansio cynllun datblygu ar gyfer y pentref.

Bydd y gwaith o gynnal a chadw amddiffynfeydd môr yn Fairbourne ger Y Bermo yn dod i ben ymhen 40 mlynedd, ac mae Cyngor Gwynedd yn cydnabod efallai y bydd yn rhaid iddo ddechrau "dadgomisiynu'r pentref" yn 2045 a symud trigolion oddi yno.

Yn sgil yr ansicrwydd o ran dibrisio cartrefi a niweidio bywyd cymunedol, mae partneriaeth Fairbourne wedi lansio ymgynghoriad cyhoeddus: 'Symud Ymlaen ar fframwaith arfaethedig i gyfarch yr heriau amrywiol y bydd y gymuned yn ei hwynebu dros y degawdau nesaf.'

Dywed rhai bod angen rhagor o drafod am yr hyn sy'n digwydd iddyn nhw a'u cartrefi os yw'r pentref yn mynd i gael eu chwalu gan y môr.

• Parhau i amddiffyn pentref arfordirol

Mae'r cynllun Symud Ymlaen yn cynnwys pum cynllun penodol y gellir eu datblygu gan sefydliadau partner dros y blynyddoedd i ddod:

• Cynllun Rheoli Risg Llifogydd;

• Cynllun Rheoli Pobl a'r Amgylchedd Adeiledig;

• Cynllun Rheoli'r Isadeiledd;

• Cynllun Rheoli Busnesau;

• Cynllun Rheoli'r Amgylchedd Naturiol.

Mae Cyngor Gwynedd yn arwain partneriaeth i gydlynu'r hyn sy'n digwydd yn Fairbourne, ac yn dweud bod rhai o'r penderfyniadau ynglŷn â'r hyn sy'n digwydd ar ôl 2045 allan o'i ddwylo.

Cyn bwrw ymlaen â'r fframwaith mae trigolion a sefydliadau lleol yn cael eu hannog i gyflwyno sylwadau ac adborth ar y cynlluniau a nodi materion ychwanegol y maent yn teimlo sydd angen sylw penodol.

Dywedodd Catrin Wager byddai'n "anghyfrifol i anwybyddu'r holl dystiolaeth o'r risgiau cynyddol o lifogydd difrifol i'r gymuned"

Dywedodd y Cynghorydd Catrin Wager, sy'n arwain ar y mater ar Gabinet Cyngor Gwynedd:

"Mae gennym gyfrifoldeb fel cyrff cyhoeddus i ystyried yn ofalus yr holl ddata sydd ar gael a chyngor arbenigol annibynnol ac i drafod yr opsiynau posib gyda phobl leol.

"Byddai anwybyddu'r holl dystiolaeth o'r risgiau cynyddol o lifogydd difrifol i'r gymuned yn anghyfrifol.

"Fel partneriaeth, rydym yn gwerthfawrogi bod hyn yn sefyllfa anodd iawn i drigolion lleol ac mae pob ymdrech wedi cael ei wneud i gefnogi'r gymuned drwy'r broses yma a byddwn yn parhau i wneud hynny.

"Mae hon yn sefyllfa ddigynsail ac mae yna lawer o gwestiynau anodd y bydd angen i ni eu hateb drwy weithio gyda'n gilydd. Dyna pam yr wyf yn annog preswylwyr i gymryd rhan yn yr ymgynghoriad yma," meddai.

'Gilotîn'

Dywedodd Malcolm Flynn sy'n byw yn Fairbourne: "Fe roddodd y cyngor ymrwymiad y bydden nhw'n gwneud eu gorau i amddiffyn y pentref am 40 mlynedd. Ar ôl hynny, gallai unrhyw beth ddigwydd.

"Mae fel y gilotîn yn hongian uwch eich pen, yn aros i ollwng.

"Mae'r cyngor wedi dibynnu ar farn un ymgynghorydd, ac rydw i'n amau ​​bod yna lawer o wahanol safbwyntiau a gwahanol bethau i'w hystyried."

'Safon dda'

Cyfoeth Naturiol Cymru sy'n gyfrifol am gynnal a chadw'r amddiffynfeydd môr ac afonydd yn Fairbourne.

Dywedodd Sian Williams, Pennaeth Gweithrediadau, Cyfoeth Naturiol Cymru:

"Rydym wedi ymrwymo i ddarparu safon dda o amddiffyniad rhag llifogydd i bobl yn Fairbourne tan 2054, cyhyd â bod cyllid ar gael a'i bod yn gynaliadwy i wneud hynny.

"Pedair blynedd yn ôl, fe wnaethom gwblhau cynllun gwerth £6.8 miliwn i helpu amddiffyn y pentref.

"Mae amddiffyn Fairbourne yn her gyson - rydym yn gweithio yn erbyn natur i geisio lleihau'r risgiau mewn adeg pan mae'r hinsawdd yn newid a lefelau'r môr yn codi.

"Rydym yn gwerthfawrogi pryder y gymuned am ei dyfodol a byddwn yn parhau i weithio'n agos gyda phobl leol a sefydliadau allweddol i amddiffyn y pentref yn y tymor byr a'r tymor canolig."

Mae dros 1,000 o bobl yn byw mewn tai y tu hwnt i'r wal amddiffyn sy'n gwahanu'r traeth rhag y tir mawr

Yn ôl Cyngor Gwynedd maen nhw wedi cyfarfod gyda phobl leol a nifer o bartneriaid allweddol eraill dros 300 o weithiau i drafod Fairbourne ers nifer o flynyddoedd.

"Mae hyn wedi cynnwys digwyddiadau ymgysylltu amrywiol gan gynnwys digwyddiadau galw heibio rheolaidd, seminarau, gweithdai, ymweliadau a thrafodaethau â thrigolion ynghyd â chylchlythyrau i'r holl breswylwyr a digwyddiadau cyhoeddus," meddai llefarydd ar ran y Cyngor.

"Nod y gweithgareddau hyn yw sicrhau bod trigolion lleol yn cael y wybodaeth ddiweddaraf ac i drafod materion gyda nhw'n uniongyrchol.