Gwersi perthynas iach pobl ifanc 'ddim bob tro'n ddigon'

Dyw gwersi am berthynas iach i bobl ifanc ddim yn ddigon bob tro ac mae angen mwy o gefnogaeth ar ddioddefwyr ifanc mewn achosion o drais yn y cartref, yn ôl arbenigwyr ym maes diogelu plant.

Yn ôl Catherine Hill o elusen Gwasanaethau Trais yn y Cartref Phoenix yng Ngwent, mae gwersi mewn ysgolion am berthynas iach yn hanfodol.

Ond dywedodd bod rhaid rhagweld y gall sesiynau o'r fath arwain at bobl ifanc yn datgelu gwybodaeth.

"Tra'i fod yn bwysig i godi ymwybyddiaeth o ddealltwriaeth pobl ifanc am yr hyn y mae 'iach' yn ei olygu - rhaid i chi sicrhau fod digon o gefnogaeth i gyfeirio unrhyw wybodaeth yn ei flaen os oes angen," meddai.

"Rhaid i chi ofyn y cwestiynau. Ond rhaid i ni fod yn ymwybodol os ydym yn eu gofyn a does nunlle iddyn nhw fynd, rydym yn agor llond lle o broblemau heb y gwasanaeth priodol i'w cefnogi."

Dywedodd Llywodraeth Cymru eu bod yn ariannu cynghorau ac elusennau i ddarparu gwasanaethau, gan gynnwys ymgyrchoedd codi ymwybyddiaeth am drais yn y cartref.

'Loteri cod post'

Dywedodd Nicola Fitzpatrick o wasanaeth digartrefedd Llamau, fod y ddarpariaeth ar draws Cymru'n "loteri cod post".

Mae'r elusen yn un o nifer o elusennau sy'n rhedeg sesiynau perthynas iach mewn clybiau ieuenctid ac ysgolion.

Mae'r gwersi'n defnyddio iaith addas ar gyfer y to iau i edrych ar berthnasau positif a negatif ymysg pobl ifanc.

"Yng Nghymru mae gennym ddeddfwriaeth wych sy'n adnabod achosion pan fod plant angen ymyrraeth gynnar gan wasanaethau, ond er mwyn ariannu hyn, rhaid i ni wneud cais am grantiau sy'n rhai cyson.

"Mae dibyniaeth anferth ar y sector ei hun i gynhyrchu ei incwm ei hun drwy grantiau."

Sesiwn perthynas iach yn cael ei chynnal gyda phobl ifanc ym Merthyr

Roedd Saffron, 17, wedi bod mewn sesiwn perthynas iach yn ei chanolfan ieuenctid lleol ym Merthyr.

Dywedodd: "Ar y teledu rydych chi'n gweld perthnasau gwael - rhai'n cynnwys camdriniaeth. Mae'n bwysig os ydych yn iau i adnabod yr arwyddion cynnar am berthynas ddrwg.

"Mae rhai pobl yn chwarae teuluoedd hapus ar y cyfryngau cymdeithasol ond yn y cefndir dyw nhw ddim."

Dywedodd Paige, 17, sy'n gwirfoddoli yn y ganolfan, fod y cyfryngau cymdeithasol yn gallu cuddio anhapusrwydd pobl.

"Mae angen i bobl ifanc wybod mwy am fod mewn perthynas iach - rydym ni efallai yn canolbwyntio mwy ar y rhai sy'n cynnwys camdriniaeth," meddai.

'Trin yn gynnar'

Dywedodd Ms Fitzpatrick fod prosiectau'n aml yn cael eu hariannu am gyfnodau penodol allai ddod i ben unwaith yr oedd yr arbenigedd wedi ei sefydlu.

"Fe all fod achos lle'r ydych yn sefydlu darn da iawn o waith, ac yn gwneud gwaith rhagorol gyda phlant a phobl ifanc - ac yna'r unig grantiau sydd ar gael ydi ar gyfer gwasanaethau newydd."

Dywedodd y dylai gweithio gyda phlant sydd wedi eu heffeithio gan gamdriniaeth gael ei ariannu fel gwasanaeth craidd, achos fe fyddai methu ag ymyrryd yn y cyfnod cynnar yma yn golygu y byddai eu hanawsterau'n parhau - a gwaethygu - pan yn oedolion.

Esboniodd llefarydd ar ran Llywodraeth Cymru fod mesurau gwarchod plant wedi eu cyhoeddi'r llynedd ac roedden nhw'n cefnogi arferion cyson ar draws Cymru.

Ychwanegodd fod grant plant a chymunedau ar gyfer cynghorau yn ariannu cefnogaeth i blant a phobl ifanc hyd at 18 oed sydd wedi dioddef pob math o drais yn y cartref.