Cyfraith newydd i ddiogelu gweithwyr yn dod i rym

Mae'r canllaw newydd ar gyfer gweithwyr allweddol sy'n gorfod mynd i'r gwaith

Mae rheolau newydd yn dod i rym ddydd Mawrth sy'n gorfodi cyflogwyr yng Nghymru i sicrhau "camau rhesymol" er mwyn cadw eu staff o leiaf ddau fetr i ffwrdd o'i gilydd.

Y bwriad yw diogelu staff rhag haint coronafeirws.

Dywedodd y Prif Weinidog Mark Drakeford, ei fod yn disgwyl i'r rheolau gael eu "hunan-orfodi" gan fusnesau.

Wrth egluro'r gorchymyn newydd ychwanegodd y Prif Weinidog: "Ni'n gwneud yn gyfreithiol y cyngor ni wedi rhoi i bobl yn barod dros y pythefnos diwethaf.

Cyfrifoldeb y cyflogwr

"Ni wedi clywed am ormod o bobl yn y gweithlu sy'n becso bod eu hiechyd a'u lles ddim yn cael eu gwarchod.

"Mae'r rheolau newydd 'ma yn dweud wrth bobl sy'n rhedeg y gweithlu i fod yn ofalus, i gymryd y camau rhesymol i warchod iechyd a lles y bobl.

"I fod yn glir - mae e lawr i'r cyflogwyr i gymryd y camau yma, a thrwy gymryd y camau yma, i fynd ymlaen â'u busnesau nhw."

• Pwy yw'r 'gweithwyr allweddol' wrth ymateb i coronafeirws?

Wrth i nifer o fusnesau holi ynglŷn ag ymarferoldeb y rheolau newydd, dywedodd y Prif Weinidog y byddai cyngor pellach yn cael ei gyhoeddi ar gyfer cyflogwyr.

Mae'r rheolau hefyd yn gymwys i agweddau eraill o fywyd - er enghraifft, wrth ddod ar draws pobl y tu allan i'r swyddfa.

Mae'r rheolau hefyd yn berthnasol i bobl tu allan i'r gweithle

Fe awgrymodd Mr Drakeford nad oedd cadw at y pellter ymbellhau cymdeithasol dau fetr yn bosib ymhob sefyllfa ac mai pwyslais y gyfraith oedd sicrhau bod camau rhesymol yn cael eu gweithredu gan gyflogwyr i sicrhau iechyd a diogelwch eu gweithlu.

"Ni yw'r cyntaf yn y DU i lunio'r gyfraith yma er mwyn gwarchod ein gweithwyr ac atal lledaeniad coronafeirws," ychwanegodd.

• LLIF BYW: Y newyddion diweddaraf ar 7 Ebrill

• CANLLAW: Beth ddyliwn i ei wneud?

• AMSERLEN: Effaith haint coronafeirws yng Nghymru

• IECHYD MEDDWL: Tips gan Dr Ioan Rees

• DYSGU: Sut i gadw'r plant yn brysur gartref

Yn y cyfamser mae'r rheolau ynglŷn â phwy sy'n cael mynd i angladd wedi'u llacio ond mae'r rheol dau fetr yn golygu bod yna gyfyngu ar faint o bobl sy'n cael bod yn bresennol.

Llacio rheolau angladdau

Mae gan bobl hawl i fynd os ydynt wedi trefnu'r angladd, wedi eu gwahodd neu'n gofalu am rywun fydd yn bresennol ond bydd yn ofynnol i bobl gadw dau fetr oddi wrth ei gilydd.

Mae rheolau ynglŷn â faint o bobl all fod yn bresennol mewn angladd wedi newid

Mae'r canllawiau newydd yn nodi hefyd y gall mynwentydd aros ar agor ond bod rhaid sicrhau pellter cymdeithasol.

Dywedodd y Gweinidog Llywodraeth Leol, Julie James: "Mae marwolaeth aelod o'r teulu neu ffrind yn brofiad trallodus iawn a dyna pam ein bod wedi llacio'r rheolau rywfaint er mwyn galluogi pobl i fod yn bresennol."

Mae hi wedi awgrymu hefyd y byddai'n syniad ffrydio rhai angladdau fel bod teulu ehangach a ffrindiau yn gallu bod yn rhan o'r digwyddiad.