Senedd fwy: 'Angen refferendwm cyn ehangu' medd Hart

Byddai cynyddu'r aelodaeth o 60 i 96 yn dod â'r Senedd yn debyg i Gynulliad Gogledd Iwerddon o ran nifer yr aelodau

Dylai Llywodraeth Cymru "geisio cymeradwyaeth ei phleidleiswyr" a chynnal refferendwm cyn ehangu maint y Senedd, yn ôl Ysgrifennydd Cymru yn Llywodraeth y DU.

Mae Llywodraeth Cymru dan arweiniad Llafur wedi cynnig ehangu maint y Senedd o 60 aelod i 96.

Gallai'r cynlluniau, y cytunwyd arnynt fel rhan o gytundeb cydweithredu â Phlaid Cymru, hefyd weld system bleidleisio fwy cyfrannol yn cael ei mabwysiadu.

Yn San Steffan, mynegodd ASau Ceidwadol bryderon am gostau'r diwygiadau gan ddweud y gallai'r arian gael ei wario'n well ar wasanaethau cyhoeddus.

Mewn cwestiynau i Swyddfa Cymru yn San Steffan, dywedodd AS Ceidwadol Devizes, Danny Kruger: "Mae Llywodraeth Cymru wedi penderfynu ei bod am gynyddu maint y Senedd, ond mae pryderon gwirioneddol y bydd hyn yn arwain at ddiffyg cymesuredd o ran cynrychiolaeth.

"A yw'n cytuno y byddai'r arian hwn yn cael ei wario'n llawer gwell ar wasanaethau cyhoeddus?"

Atebodd Simon Hart: "Yn wir, mae'n rhaid i mi ddweud, os oedd y llywodraeth hon yn gwneud awgrymiadau o'r math hwn yn ymwneud â'r cyfansoddiad a'r mesurau pleidleisio, rwy'n credu'n gryf y byddai pob un o'r aelodau gyferbyn yn dweud y dylai hyn fod yn amodol ar refferendwm cyhoeddus o leiaf.

"Felly, byddwn yn awgrymu mai'r cam gweithredu priodol i Lywodraeth Cymru yw ceisio cymeradwyaeth ei phleidleiswyr cyn bwrw ymlaen ag unrhyw un o'r mesurau costus hyn."

• Cynllun ar gyfer Senedd fwy yn 'ergyd i bleidiau llai'

• 96 o aelodau i Senedd Cymru - Drakeford a Price

• Cam ymlaen i'r syniad o ehangu maint y Senedd

Mae'r Ceidwadwyr yn Senedd Cymru hefyd wedi gwrthwynebu'r cynlluniau fel rhai gwastraffus, ond dywed cefnogwyr fod angen mwy o Aelodau o'r Senedd i ddwyn Llywodraeth Cymru i gyfrif.

Cytunodd Llafur a Phlaid Cymru ar gynllun ar gyfer Senedd 96 sedd - 36 yn fwy na nawr, gyda chwotâu rhyw gorfodol.

Ond mae 'na bryderon na fydd y system yn adlewyrchu'n llawn sut mae pobl yn pleidleisio.

O dan y cynlluniau byddai'r cyhoedd yn pleidleisio dros bleidiau, yn hytrach nag ymgeiswyr, gyda 96 o Aelodau o'r Senedd wedi'u gwasgaru dros 16 etholaeth.

Byddai'n defnyddio'r hyn a elwir yn "system rhestr gaeedig" - tebyg i sut roedd etholiadau Senedd Ewrop yn gweithio ym Mhrydain cyn Brexit - lle mae pleidleiswyr yn cefnogi rhestr plaid yn hytrach nag ymgeisydd, ac ni allant wrthod unrhyw ymgeiswyr unigol a enwebwyd.

Byddai pleidiau'n cael eu gorfodi i enwebu rhestrau sy'n cynnwys dynion a merched yn gyfartal, gyda rhestrau ymgeiswyr yn cael eu gosod am yn ail rhwng dynion a merched.

Ar hyn o bryd mae'r Senedd yn cael ei hethol drwy gymysgedd o'r cyntaf i'r felin ar gyfer 40 o etholaethau, a rhestrau plaid ar gyfer yr 20 Aelod o'r Senedd sy'n weddill.