Bil cyfreithiau Ewrop 'yn canoli grym ac osgoi’r Senedd'

Mae miloedd o gyfreithiau'r UE yn dal yn berthnasol i Gymru a'r DU

Mae cynlluniau Llywodraeth y DU i gael gwared ar filoedd o gyfreithiau'r Undeb Ewropeaidd ar ddiwedd 2023 yn "canoli gormod o rym" ar weinidogion yn Llundain, yn ôl grŵp trawsbleidiol o aelodau Senedd Cymru.

Mae'r Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad hefyd yn dweud bod Bil Cyfraith yr UE a Ddargedwir yn "osgoi rôl seneddau, gan gynnwys Senedd Cymru".

Mae rhai ASau hefyd wedi mynegi pryderon am y cynigion, ond mae Llywodraeth y DU yn dweud y byddai'r mesur yn atal deddfau a etifeddwyd gan yr UE rhag dod yn "hen greiriau sy'n llusgo'r DU i lawr".

Cafodd cyfreithiau'r UE eu copïo i gyfraith ddomestig pan adawodd y DU yr Undeb Ewropeaidd ar 31 Ionawr 2020, a'u cadw yn ystod cyfnod pontio a ddaeth i ben ym mis Ionawr 2021.

Bu symudiadau i ffwrdd o rai o'r cyfreithiau hynny mewn meysydd gan gynnwys mewnfudo ers hynny, ond mae miloedd o reoliadau yn dal mewn grym.

Mae Bil Cyfraith yr UE a Ddargedwir, sy'n cael ei ystyried ar hyn o bryd gan ASau yn San Steffan, yn cynnwys "cymal machlud" sy'n golygu, erbyn diwedd eleni, y gallai rhai cyfreithiau ddod i ben yn awtomatig.

Dywedodd Llywodraeth y DU eu bod yn "ymrwymedig i fanteisio'n llawn ar fuddion Brexit"

Byddai'r bil yn caniatáu i weinidogion ddiwygio neu ddisodli cyfreithiau'r UE gan ddefnyddio is-ddeddfwriaeth, proses gyflymach ar gyfer gwneud deddfau newydd, gan ysgogi pryderon am ddiffyg craffu.

Mae Llywodraeth Cymru wedi argymell na ddylai Aelodau o Senedd Cymru roi caniatâd i'r ddeddfwriaeth, a fydd yn effeithio ar filoedd o gyfreithiau gan gynnwys llawer mewn meysydd sydd dan reolaeth gweinidogion Cymru.

Ond nid oes yn rhaid i Lywodraeth y DU gael caniatâd Senedd Cymru.

Ym mis Medi ysgrifennodd Mick Antoniw, Cwnsler Cyffredinol Cymru, at Lywodraeth y DU gyda phryderon y byddai'r mesur yn rhoi "awdurdod dilyffethair i ddeddfu mewn meysydd datganoledig" i weinidogion y DU.

Rhybuddiodd y gallai hefyd arwain at "leihad mewn safonau mewn meysydd pwysig gan gynnwys cyflogaeth, iechyd. a'r amgylchedd".

'Cyfleoedd Brexit'

Ond mae Llywodraeth y DU yn dweud bod cyfraith yr UE wedi'i chopïo drosodd i lyfnhau'r cyfnod pontio Brexit ac "na fwriadwyd erioed i eistedd ar y llyfr statud am gyfnod amhenodol".

Dywedodd Jacob Rees-Mogg, a oedd yn Ysgrifennydd Gwladol dros Fusnes, Ynni a Strategaeth Ddiwydiannol, wrth ASau pan gyflwynodd y mesur i San Steffan bod angen "gwireddu cyfleoedd Brexit yn llawn, a chefnogi'r diwylliant unigryw o arloesi yn y DU".

• £208m i Gymru o gronfa ffyniant, ond siom i Wrecsam

• 'Codi'r gwastad': Beth mae'n ei olygu i Gymru?

• Galw am ailfeddwl dileu miloedd o gyfreithiau'r UE'

Dywedodd Huw Irranca-Davies, cadeirydd Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad Senedd Cymru, bod y Bil yn effeithio ar dros 4,000 o ddarnau o ddeddfwriaeth.

"Mae'r Bil hwn, os daw yn gyfraith, yn canoli gormod o rym yn nwylo gweinidogion Llywodraeth y DU a Llywodraeth Cymru, heb graffu digonol gan y Senedd," meddai.

"Nid ydym wedi gweld dim tystiolaeth bod ar weinidogion y llywodraeth angen pwerau tu hwnt o eang i ymdrin â chyfraith y DU a ddargedwir, heb oruchwyliaeth briodol gan ddemocratiaeth seneddol.

"Er mwyn i ni gael cyfreithiau da yng Nghymru mewn meysydd hanfodol fel yr amgylchedd ac amaethyddiaeth, rhaid i ni gael goruchwyliaeth gywir ac amser i ystyried deddfwriaeth - nid cael ein brysio i fodloni terfyn amser, sy'n ymddangos yn ddiangen i'r rhan fwyaf ohonom."

Mae'r mesur yn mynd drwy Dŷ'r Arglwyddi ar hyn o bryd, lle mae disgwyl iddo wynebu gwrthwynebiad sylweddol.