Chwilota trefol: Cofnodi hanes hen adfeilion ysbyty Dinbych

Mae chwilota hen adeiladau fel Ysbyty Gogledd Cymru bellach yn weithgaredd hynod o boblogaidd

Mae'n ddiddordeb sydd ar gynnydd gyda nifer o bobl yn heidio i adeiladau gwag yn ysu i weld hen bensaernïaeth ac weithiau, chwilio am ysbrydion.

Mae'r rhai sy'n ymddiddori mewn chwilota trefol yn ymweld ag adeiladau a strwythurau sydd ddim yn cael eu defnyddio bellach.

Er bod hynny yn gallu golygu hen ffatrïoedd a hyd yn oed systemau carthffosiaeth, mae 'na nifer o adeiladau sydd wedi eu hesgeuluso sy'n llawn hanes a harddwch.

Mae'r Deyrnas Unedig yn llawn cyfoeth o safbwynt mathau o bensaerniaeth amrywiol.

Ond cyn i chi fynd allan eich hunain i chwilio am safleoedd diffaith, maen nhw, fel y gallwch chi weld yn rhai o'r lluniau yma yn gallu bod yn lefydd peryglus iawn.

Mae'n rhaid cael caniatád y perchennog tir hefyd cyn archwilio safleoedd sydd wedi eu hesgeuluso.

Mae'r adeilad bellach mewn cyflwr truenus

Ymhlith yr enghreifftiau amlycaf yng Nghymru o safloedd sy'n boblogaidd gyda ffotograffwyr sy'n ymddiddori mewn safleoedd diffaith, mae hen safle Ysbyty Gogledd Cymru yn Ninbych.

Daeth oes yr ysbyty seiciatryddol i ben yn 1995 ar ôl 147 o flynyddoedd. Ers hynny mae'r adeilad rhestredig Gradd II wedi bod yn dadfeilio.

• Atgofion Ysbyty Meddwl Dinbych

• Ysbyty Dinbych ym mherchnogaeth cyngor

Yn ogystal ag ymweliadau gan ffotograffwyr sy'n awyddus i gadw ar gof a chadw rhai o elfennau pensaerniol yr adeilad, mae rhai yn cael eu denu yno i chwilio am ysbrydion.

Fe gafodd rhifyn o'r gyfres deledu Most Haunted ei darlledu oddi yno yn 2008 yn y gobaith y byddai modd cofnodi tystiolaeth o ysbrydion yn cerdded y wardiau liw nos.

Mae toeau rhai adeiladau wedi syrthio

Mae 'na gynlluniau uchelgeisiol erbyn hyn i ail-ddatblygu'r safle a oedd ar un adeg yn gartref i 1,500 o gleifion.

Y bwriad ydy adfer y prif adeilad gafodd ei godi yn yr 1840au a'i droi yn fflatiau. Bydd 300 o dai hefyd yn cael eu codi ar y safle.

Mae'r adeilad yn boblogaidd hefyd ar y cyfryngau cymdeithasol gyda nifer o chwilotwyr trefol yn rhannu fideos a lluniau.

Mae'n anodd credu y byddai'r coridor wedi bod yn llawn prysurdeb lai na thri degawd yn ôl

Roedd Lynne Illidge, ffotograffydd o Widnes yn Sir Caer yno yn tynnu lluniau'n ddiweddar ac mae hi wedi cofnodi ei hymweliad ar ei chyfrif Instagram.

"Dwi yn ei ffeindio hi yn ddiddorol i chwilota a thynnu lluniau adeiladau a safleoedd sydd wedi eu hesgeuluso neu eu hanghofio.

"Llawer o'r amser does 'na neb wedi bod ar gyfyl y llefydd yma ers degawdau felly mae o bron 'run fath a chamu nôl mewn amser."

Roedd y safle enfawr yn rhan bwysig o gymuned Dinbych a'r ardal

Mae Lynne a'i theulu yn ymweld â safleoedd tebyg yn gyson.

"Mae fy mab yn mwynhau gwylio fideos YouTube o chwilota trefol yn enwedig os oes 'na awgrym bod yna ysbryd yno, felly mae hon wedi dod yn weithgaredd deuluol i ni ei gwneud."

• Sut oedd bywyd mewn seilam ddiwedd yr 19eg ganrif?

Roedd yr ysbyty yn chwarae rhan ganolog ym mywyd tre' Dinbych, ac roedd yna gyfnod pan roedd plant lleol yn cael dod yno i bartïon.

Dyma atgofion y diweddar Bobi Owen mewn cyfweliad a wnaeth o gyda Cymru Fyw yn 2014:

"Atgofion eithaf melys sydd gen i am y lle."

Roedd y wardiau yn brysur iawn nôl yn y 1930au

"Roedd hi'n fôr o garedigrwydd yno er bod y cleifion yn dioddef salwch meddyliol. Roedd y staff yn annwyl iawn 'efo nhw o ystyried bod chi'n mynd 'nôl tipyn o amser.

"Fel hogyn ifanc un o'r pethe mawr oedd dawns y seilam - y seilam roedden ni'n galw'r lle. Roedd cystadleuaeth frwd am docynnau.

"Dyma ddigwyddiad cymdeithasol y flwyddyn ac roedd y staff yn treulio wythnosau yn addurno'r neuadd. O'n i'n mynd yn rheolaidd."

Yr olygfa tu mewn i'r brif adeilad

Mae olion pensaerniaeth gywrain yr oes Fictoraidd i'w weld o hyd er gwaetha diffeithwch y safle

Mae prysurdeb y wardiau a rhialtwch y partïon y cyfeiriodd Bobi Owen atyn nhw wedi hen fynd.

Ond mae yna gyfaredd i'r hen adeiladau o hyd yn ôl Lynne Illidge.

"Roedd yr holl le yn annaearol o fendigedig. Roedd pensaerniaeth yr oes Fictoraidd a maint yr adeilad yn hynod o drawiadol, ond mae blynyddoedd o esgeulusdod yn bendant wedi chwarae ei ran wrth greu diffeithwch.

"Mae'n wir yn siomedig i weld adeilad mor hanesyddol i bob pwrpas yn syrthio yn ddarnau."

Mae yna gynlluniau erbyn hyn i ddatblygu'r safle. Dydy hi ddim yn glir eto faint o'r bensaerniaeth Fictoraidd fydd yn rhan o'r cynlluniau.

Ond diolch i'r chwilotwyr trefol mae yna gofnod parhaol erbyn hyn o bennod olaf un o ysbytai amlycaf Cymru.

Roedd yr ysbyty yn trin cannoedd o gleifion ar ei anterth. Cafodd y llun hwn ei dynnu tua 1965