S4C: Pwyllgor Seneddol yn galw am gael cadeirydd newydd

Mae Rhodri Williams wedi dweud y byddai'n "hapus iawn" i barhau yn ei swydd

Mae grŵp o Aelodau Seneddol yn San Steffan wedi ysgrifennu at yr Ysgrifennydd Diwylliant yn galw am benodi cadeirydd newydd i arwain S4C.

Bu cadeirydd S4C Rhodri Williams yn rhoi tystiolaeth i'r Pwyllgor Materion Cymreig ddydd Mercher, ble dywedodd y byddai'n "hapus iawn" i barhau yn ei swydd, gan awgrymu nad oes bwriad ganddo i gamu o'r neilltu.

Bu'n ateb cwestiynau aelodau seneddol am y trafferthion sydd wedi wynebu S4C dros y misoedd diwethaf.

Ond yn ddiweddarach dywedodd cadeirydd y pwyllgor, AS Preseli Penfro Stephen Crabb, mewn datganiad fod y sesiwn wedi bod yn "bryder" iddynt.

Doedd S4C na Llywodraeth y DU am wneud sylw.

• Cadeirydd S4C yn 'hapus iawn' i barhau yn ei swydd

• Helynt S4C: Cyhuddo Llywodraeth y DU o 'wneud dim'

• Trafferthion S4C yn 'arfogi pobl sydd am waed y sianel'

Maen nhw'n cyhuddo bwrdd y sianel o "ddiffyg arweinyddiaeth ddiwylliannol".

Mae ffigyrau blaenllaw o fewn y blaid Lafur wedi cyhuddo Llywodraeth y DU a'r Ysgrifennydd Diwylliant o wneud dim i fynd i'r afael â'r argyfwng yn S4C.

'Pryder am allu yr arweinyddiaeth'

Llywodraeth y DU sydd â rheolaeth dros ddarlledu yng Nghymru, ac mae'r cadeirydd yn cael ei benodi gan yr Ysgrifennydd Diwylliant, sef Lucy Frazer ar hyn o bryd.

Mae tymor y cadeirydd yn dod i ben ym mis Mawrth, ond fe wrthododd Rhodri Williams awgrym y byddai hi o fudd i S4C iddo adael.

"Mae angen proses o ailadeiladu, boed hynny gyda fi yn gadeirydd ai peidio," meddai.

Nid yw galwad y pwyllgor yn manylu os ydyn nhw'n awyddus i weld Mr Williams yn gadael yn syth ynteu ar ddiwedd ei dymor ddiwedd mis Mawrth.

Roedd cadeirydd S4C Rhodri Williams yn rhoi tystiolaeth yn Nhŷ'r Cyffredin ddydd Mercher

Dywedodd Mr Crabb yn ei lythyr at Ms Frazer fod y pwyllgor "yn anfodlon" gyda thystiolaeth Mr Williams, a'u bod yn "bryderus am allu yr arweinyddiaeth bresennol i oruchwylio'r newidiadau sydd eu hangen".

Ychwanegodd nad oedd y pwyllgor yn fodlon fod "y gwahanol gwynion yn erbyn unigolion penodol wedi cael eu trin yn deg".

"O ystyried pwysigrwydd S4C a maint yr her o ran gwella llywodraethiant a diwylliant o fewn y sefydliad, rydym yn argymell i'r llywodraeth benodi cadeirydd newydd i gymryd y gwaith yma yn ei flaen," meddai Mr Crabb.

Beth ydy'r cefndir?

Ym mis Mai 2023 fe gafodd cwmni cyfreithiol annibynnol, Capital Law, ei benodi i ymchwilio i honiadau o fwlio a "diwylliant o ofn" o fewn S4C.

Cafodd y prif weithredwr, Siân Doyle, ei diswyddo gan awdurdod y sianel ym mis Tachwedd oherwydd "natur a difrifoldeb y dystiolaeth" yn ei herbyn - cyhuddiadau mae hi'n eu gwadu.

Cyn hynny, cafodd Llinos Griffin-Williams ei diswyddo o'i rôl fel prif swyddog cynnwys y sianel hefyd wedi honiadau o "gamymddwyn difrifol" mewn bariau yn Ffrainc yn ystod Cwpan Rygbi'r Byd.

Mae Ms Griffin-Williams wedi gwadu camymddwyn ac yn dweud bod ei diswyddiad yn annheg.

Cafodd Siân Doyle a Llinos Griffin-Williams eu diswyddo gan S4C ym misoedd olaf 2023

Dywedodd Rhodri Williams wrth Bwyllgor Dethol Materion Cymreig Tŷ'r Cyffredin nad oes prosesau apêl ffurfiol yn erbyn y diswyddiadau.

Roedd wedi diswyddo Ms Griffin-Williams ei hun, meddai, am fod yr hyn ddigwyddodd yn Nantes wedi "creu effaith andwyol i enw da S4C ar unwaith".

Fe wnaeth Mr Williams amddiffyn penderfyniad y bwrdd i beidio dangos adroddiad Capital Law i Ms Doyle a Ms Griffin-Williams cyn ei wneud yn gyhoeddus ar 6 Rhagfyr.

Roedd yr adroddiad - a glywodd dystiolaeth gan 92 o unigolion - yn cynnwys honiadau bod Ms Doyle wedi ymddwyn mewn modd "unbenaethol" ac yn creu diwylliant o ofn.

Cadarnhaodd Mr Williams na chafodd Ms Doyle na Ms Griffin-Williams weld yr adroddiad cyn ei gyhoeddi - yn rhannol, meddai, am nad oedden nhw'n cael eu cyflogi gan S4C ar y pryd.

'Rhyfeddol

Pan ofynnodd Mr Crabb i Rhodri Williams ddydd Mercher a oedd wedi cyfarfod gyda'r Ysgrifennydd Diwylliant Lucy Frazer yn ystod ei gyfnod wrth y llyw, dywedodd Mr Williams nad oedd wedi gwneud hynny.

"Dwi'n gweld hynny'n rhyfeddol," meddai Mr Crabb.

Dyma'r tro cyntaf i ni glywed gan Rhodri Williams ers i Siân Doyle a Llinos Griffin-Williams gael eu diswyddo, ac mae'n glir ei fod o'n credu iddo wneud y peth iawn.

Ond a oedd o wedi mynd trwy'r prosesau cywir? Roedd yna amheuaeth ymysg aelodau'r pwyllgor, gyda'r cadeirydd Stephen Crabb yn ei gyhuddo o ymddwyn fel "judge, jury and executioner".

Mi fynegwyd pryder hefyd gan AS Plaid Cymru, Ben Lake, oedd yn credu nad oedd yn briodol na chafodd Ms Doyle na Ms Griffin-Williams weld yr adroddiad oedd yn eu beirniadu, cyn iddo gael ei gyhoeddi.