Tymor newydd i ranbarthau Cymru, ond ai hwn fydd yr olaf?

Mae hi wedi bod yn haf cythryblus i'r rhanbarthau, wrth i Undeb Rygbi Cymru (URC) ystyried torri nifer y timau o bedwar i ddau fel rhan o'u hadolygiad i'r gêm elît.

Mae cyfnod ymgynghori ar y cynlluniau, sy'n bygwth dyfodol Caerdydd, y Dreigiau, y Gweilch a'r Scarlets, yn cau ar ddiwedd y mis, gyda'r cyfle i ymateb i arolwg agored wedi dod i ben ddydd Gwener.

Wrth i dymor newydd y Bencampwriaeth Rygbi Unedig ddechrau y penwythnos hwn, bydd pedwar rhanbarth Cymru yn dyfalu, ai hwn fydd yr olaf iddyn nhw?

Cymaint yw'r cryfder teimlad yn erbyn yr awgrymiadau, mae cyn-chwaraewr sydd bellach yn ohebydd yn credu y gallai URC wneud tro pedol.

Mae'r undeb yn mynnu nad oes penderfyniad terfynol wedi'i wneud, ond mae disgwyl eglurder o ran beth fydd dyfodol rhanbarthau Cymru yn yr hydref.

Fe symudodd Jac Morgan i'r Gweilch o'r Scarlets yn 2021

Ddydd Iau daeth i'r amlwg fod Jac Morgan - capten y tîm cenedlaethol - wedi dweud wrth URC ei fod yn barod i adael y wlad pe bai'r Gweilch yn diflannu.

Daeth y manylion i'r amlwg yn ystod sesiwn drafod rhwng swyddogion y Gweilch a'r cefnogwyr yr wythnos hon.

Gyda chytundeb Morgan yn dod i ben ddiwedd y tymor mae prif hyfforddwr y Gweilch, Mark Jones, yn awyddus i'w weld yn aros.

"Mae'n fachgen gonest iawn ac mae'n caru'r Gweilch.

"Dyw e ddim wedi dweud hynny wrtha i'n swyddogol ond os yw e wedi, yna mae'n dangos faint mae'n caru ei gyd-chwaraewyr a faint mae e'n caru'r Gweilch.

"Dwi'n meddwl y dylai gael ei ganmol am hynny - os yw wedi dweud hynny.

"Byddai rygbi Cymru a'r Gweilch wrth eu boddau yn cael Jac yn y tîm hwn am flynyddoedd i ddod."

'Dan bwysau o bob cyfeiriad'

Mae'r cyn-chwaraewr a'r gohebydd rygbi, Rhodri Gomer, o'r farn y gallai pethau newid.

"Mae rhyw deimlad gyda fi fod 'na rywfaint o dro pedol yn mynd i ddod.

"Maen nhw o dan bwysau o bob cyfeiriad... falle tamed bach yn naïf i feddwl bo' nhw'n gallu gwthio hyn trwyddo mor hawdd.

"Os y'n nhw yn newid eu meddyliau, mae'n rhaid i chi eu canmol am hynny, a fi wir yn gobeithio 'na awn ni lawr i ddau ranbarth."

Pen arall i Afon Llwchwr, yr un yw'r pryder ynglŷn â'r cynigion radical i ailwampio rygbi proffesiynol.

Mae'r argymhellion wedi achosi llawer o ansicrwydd, yn enwedig ymhlith chwaraewyr a hyfforddwyr - pobl y mae eu bywoliaeth yn ddibynnol ar y gêm.

Dywedodd Dwayne Peel, prif hyfforddwr y Scarlets ei fod yn "credu bod pryder ymhlith y staff a'r chwaraewyr a'r cefnogwyr".

"Ni 'di trio bod yn glir gyda'r chwaraewyr beth y'n ni'n trafod a beth yw trafodaethau'r clwb gyda'r undeb.

"I fod yn deg, mae'r trafodaethau wedi bod yn iach hyd yn hyn."

Ychwanegodd ei fod yn "gweld dim synnwyr bod y gêm yn mynd 'mlaen yng Nghymru heb glwb fel y Scarlets".

Mae'n rhaid i chwaraewyr "ganolbwyntio ar y gêm dydd Sadwrn, wythnos nesaf a'r wythnos ar ôl", medd Josh Macleod

Dywedodd Josh Macleod, capten y Scarlets, nad y chwaraewyr sy'n gwneud y penderfyniad.

"Mae just rhaid i ni ganolbwyntio ar beth sy'n digwydd o ddydd i ddydd," meddai.

"So, mae'n rhaid i ni ganolbwyntio ar y gêm dydd Sadwrn, wythnos nesaf a'r wythnos ar ôl.

"Beth bynnag sy'n dod mas o' fe - ni'n gallu delio gyda fe wedyn," meddai Macleod.

Bydd barn cefnogwyr y Scarlets i'w chlywed yn glir brynhawn Sadwrn, wrth i orymdaith gael ei threfnu cyn y gêm yn erbyn Munster.

Yn ôl Filo Tiatia, mae carfan y Dreigiau'n canolbwyntio ar yr hyn y maen nhw'n gallu ei reoli

Wedi gemau cyfeillgar yr haf, mae'r Dreigiau'n edrych ymlaen at eu gêm gystadleuol gyntaf o'r tymor nos Wener oddi cartref yn erbyn Ulster.

Mae'n gyfle i ganolbwyntio ar faterion ar y cae yn lle'r holl drafod cyhoeddus a dyna maen nhw'n canolbwyntio arno, yn ôl y Prif Hyfforddwr, Filo Tiatia.

"Rydym yn canolbwyntio ar wella ein crefft fel grŵp a dyna beth allwn ei reoli" meddai.

Dywedodd fod ganddyn nhw chwaraewyr sydd wedi bod yn rhan o'r ymgynghoriad ac yn rhan o Gymdeithas Chwaraewyr Rygbi Cymru (WRPA).

"O ran beth sy'n digwydd gyda URC, ni am adael hwnna i'n Cadeirydd a'n Prif Swyddog Gweithredol ac fe newn nhw ymladd y frwydr" meddai.

Mae Hannah (chwith), chwaer Gareth (dde) yn poeni y bydd yn colli rhan ohoni hi ei hun pe bai'r Dreigiau'n diflannu

Mae Gethin wedi bod yn rhan o gymuned y Dreigiau ers 12 mlynedd ac yn chwarae dros y tîm dan 18 oed.

Dywedodd fod "hyfforddwyr fel Ceri Jones yn helpu hybu fy nhalent a fy niddordeb mewn rygbi ac mae hwn yn rhywbeth all ddiflannu - oherwydd mae'r timau yn mynd lawr i ddau.

"Os neith hynny ddigwydd gall gyrfa neu gyrfa potensial fi mewn rygbi ddiflannu o fewn eiliadau" meddai.

Mae ei chwaer, Hannah, yn poeni am golli'r gwmnïaeth sydd ynghlwm â'r rhanbarth:

"Mae'n teimlo fod colli'r Dreigiau fel colli rhan o'n teulu ni. Mae'n rhywbeth ni'n neud sy'n dod â ni at ein gilydd ac mae'n rhywbeth fi a Geth yn gallu siarad amdano a bron bondo dros.

"Ac mae'n teimlo fel bod rhan o' fi yn cael ei golli wrth golli'r Dreigiau.

"Dwi ddim yn chwarae ond dwi'n cefnogi a fi'n rhan o'r gymuned ac mae mor bwysig i'r teulu a fi methu dychmygu colli hwnna," ychwanegodd.

Mae Josh Adams yn dweud bod ymarfer wedi bod yn dda a bod y garfan yn edrych ymlaen at chwarae

Yn y brif ddinas, mae tipyn o newidiadau wedi bod eisoes - yr undeb sydd yng ngofal y rhanbarth bellach ar ôl i'r clwb fynd i ddwylo'r gweinyddwyr.

Hefyd, ddeuddydd yn ôl fe adawodd eu prif hyfforddwr Matt Sheratt er mwyn ymuno â thîm hyfforddi Cymru'n llawn amser gyda rhai'n cwestiynu amseriad y cyhoeddiad.

Yn ôl asgellwr Cymru a Chaerdydd, Josh Adams, "'sdim amser perffaith i ddweud y gwir, os mae'n cael ei wneud dechrau'r tymor, diwedd y tymor, hanner ffordd trwyddo - mae'n mynd i ddigwydd".

Ond, o ran "y ffordd ni'n ware nawr bydd dim byd yn newid," ychwanegodd.

"Mae'n bwysig fod pawb yn cael llais yn hwn (yr ymgynghoriad) a s'mo fi'n credu bod e'n newid ysbryd ni, ni'n really edrych 'mlaen at ware a ni moyn dechre'n dda.

"Mae ymarfer 'di bod yn dda, mae chwaraewyr just ishe ware rygbi," pwysleisiodd.

Dilynwch Cymru Fyw ar Facebook, X, Instagram neu TikTok.

Anfonwch unrhyw syniadau am straeon i [e-mail] neu cysylltwch drwy WhatsApp ar 07709850033.

Lawrlwythwch yr ap am y diweddaraf o Gymru ar eich dyfais symudol.