Ceidwadwyr eisiau gorfodi pob sir i gynnig addysg yn Gymraeg a Saesneg

Darren Millar
Disgrifiad o’r llun,

Dywedodd Darren Millar y dylai cynghorau "barchu hawl y rhiant i ddewis"

  • Cyhoeddwyd

Fe fyddai'r Ceidwadwyr Cymreig yn newid y gyfraith i sicrhau bod addysg ar gael yn Gymraeg ac yn Saesneg ymhob sir yn y wlad, petawn nhw mewn grym.

Yn gynharach eleni fe wnaeth Cyngor Gwynedd gyhoeddi cynlluniau i gael gwared ar ffrydiau cyfrwng Saesneg yn ysgolion uwchradd y sir.

Dywedodd Darren Millar AS, arweinydd y grŵp Ceidwadol yn y Senedd, y dylai'r cyngor "barchu hawl y rhiant i ddewis".

Dywedodd Cyngor Gwynedd bod y polisi yn sicrhau disgyblion yn barod i "gamu'n hyderus i mewn i fyd dwyieithog".

'Angen parchu yr hawl i ddewis'

Wrth siarad ar banel yn ystod cynhadledd y Blaid Geidwadol ym Manceinion, dywedodd Mr Millar ei fod yn cefnogi addysg cyfrwng Cymraeg a Saesneg, ond dylai bod gan rieni yr hawl i ddewis.

Yng Ngwynedd, lle mae'r mwyafrif yn gallu siarad Cymraeg, mae cynlluniau i gael gwared ar addysg cyfrwng Saesneg yn y rhan fwyaf o ysgolion uwchradd.

Maen nhw'n gobeithio gweld disgyblion yn dilyn 70% o'r cwricwlwm drwy gyfrwng y Gymraeg.

Ond dywedodd Mr Millar wrth BBC Cymru ei fod yn "siomedig" gyda Chyngor Gwynedd.

"Dwi'n meddwl fod angen iddyn nhw barchu hawl pobl i ddewis, i rieni ddewis, a disgyblion i ddewis i gael eu haddysgu mewn ysgol cyfrwng Saesneg," meddai.

"Buaswn i'n gwneud hynny'n orfodol i bob awdurdod lleol, neu newid y gyfraith os oes angen, er mwyn sicrhau fod hynny yn digwydd", meddai.

Adeilad Cyngor GwyneddFfynhonnell y llun, Google

Mae Cyngor Gwynedd yn dweud bod y polisi addysg yn "rhan ganolog" o strategaeth iaith ehangach y sir, ac yn cyd-fynd gyda phrif flaenoriaeth y strategaeth o "gynnal a chryfhau'r iaith Gymraeg wrth sicrhau bod ein dysgwyr hefyd yn barod i gamu'n hyderus i mewn i fyd dwyieithog".

"Fe fydd y cyngor yn adeiladu ar y seiliau cadarn sy'n bodoli yma eisoes yn ysgolion Gwynedd, i sicrhau cysondeb o ran darpariaeth."

'Siomi athrawon, rhieni a disgyblion'

Fe ddywedodd Mr Millar hefyd y dylid cosbi prif gorff arholi Cymru, CBAC, am ei berfformiad, a chyflwyno mwy o ddewis o gyrff cymhwyso hefyd.

Cafodd CBAC ddirwy o £350,000 yn ystod yr haf ar ôl i gannoedd o ddisgyblion yn Lloegr dderbyn canlyniadau anghywir.

Mae disgwyl i holl ysgolion gwladol Cymru i ddefnyddio cymwysterau'r bwrdd, ac mae hynny'n rhywbeth "gwael" yn ôl Mr Millar.

Ers cyflwyno'r cwricwlwm TGAU newydd ym mis Medi, dywedodd Mr Millar nad oedd CBAC wedi cynhyrchu llawlyfrau ac adnoddau dysgu yn ddigon sydyn i gyd-fynd â'r arholiadau newydd.

Maen nhw "wedi siomi athrawon, siomi rhieni, a siomi disgyblion", meddai.

Ychwanegodd: "Dwi'n meddwl y dylid rhoi sancsiwn iddyn nhw, dwi ddim yn meddwl bod yr hyn y maen nhw wedi ei wneud yn dderbyniol."

Roedd hefyd o'r farn bod y cwricwlwm newydd wedi ei gyflwyno yn rhy gyflym.

Dywedodd CBAC mai nhw ydy'r unig gorff arholi "sydd wedi ymrwymo i ddarparu cymwysterau dwyieithog" i Gymru.

"Tra bod cyrff arholi eraill yn cynnig cymwysterau yng Nghymru, does neb wedi dewis cynnig TGAU sy'n cyrraedd gofynion Cymwysterau Cymru", meddai llefarydd.

Dywedodd y llefarydd bod cyhoeddiad deunyddiau wedi ei gytuno ymlaen llaw gyda Chymwysterau Cymru, a bod yr "holl feini prawf" wedi eu cyrraedd ar gyfer y cymwysterau TGAU.

Ychwanegodd bod CBAC wedi cefnogi ysgolion a cholegau gyda phecyn cymorth, a bod yr ymateb wedi bod yn "bositif dros ben".

Yn ystod y panel, fe wnaeth llefarydd y blaid ar Gymru Mims Davies AS hefyd ddweud y byddai'r Ceidwadwyr yn cyflwyno ysgolion rhydd ac academïau, fel sy'n digwydd yn Lloegr, petawn nhw'n ffurfio llywodraeth.

Ychwanegodd y byddai'n yn gwella perfformiad ac yn taclo problemau ymddygiad.