Effaith 'anferth' colli swyddi dur, ond 'rhaid bod yn bositif'
- Cyhoeddwyd
Mae yna bryderon mawr y gallai colli swyddi yng ngwaith dur Tata ym Mhort Talbot gael effaith "anferth" ar fywyd y gymuned leol.
Gallai nifer o weithwyr gael eu gorfodi i chwilio am waith ymhell o'r ardal wrth i ddwy ffwrnes chwyth gau, a 2,000 o swyddi yn diflannu gyda nhw.
Mae rhai gweithwyr wedi penderfynu arallgyfeirio’n barod, yn eu plith mae Cassius Walker-Hunt sydd wedi agor caffi yn y dref.
Ar ôl gorffen ei waith am 06:00, mae Cassius yn gwneud ei ffordd i ganolfan siopa Aberafan i agor Portablo Coffi.
Gan ei fod yn gweithio ar linell gynhyrchu'r ffwrnes chwyth ei hun, mae'n gwybod nad oes dyfodol iddo yn y gwaith dur.
"Fi’n teimlo’n anhapus, ac yn emosiynol oherwydd ma' lot o deuluoedd sy’n mynd i gael trafferthion mawr," meddai'r gweithiwr dur 27 oed.
"Fi just wedi [agor caffi] oherwydd ma' 3,000 o bobl yn mynd i fynd mas o waith ar yr un pryd, so fi just yn mynd i fod ychydig yn gynnar yn neud e."
Mae'n ffyddiog bod dyfodol i'r dref os all pawb "gadw'n bositif".
- Cyhoeddwyd19 Ionawr
- Cyhoeddwyd3 Mai
- Cyhoeddwyd18 Ionawr
Yng nghlwb rygbi Cwins Aberafan, mae Joshua Pugh, 33, yn egluro ei fod wedi colli ei swydd yng ngwaith dur y Morfa ar ôl 14 o flynyddoedd.
Caeodd y ffwrnais golosg yno yn sgil pryderon cwmni Tata am ddiogelwch.
Mae’n rhan o’r tîm sy’n datgomisiynu’r ffwrneisi, ond mae’n disgwyl bod yn ddi-waith erbyn diwedd Gorffennaf.
Mae e, fel eraill sy’n cael eu heffeithio gan y cau, wedi cael cynnig ail-hyfforddiant gan Tata. Ond all Joshua ddim fforddio’r cyflog sylweddol is.
“Mae babi 11 wythnos oed ‘da fi,” meddai, “alla i ddim gwneud prentisiaeth tair blynedd o hyd. Does ‘da fi ddim o’r arian wrth gefn i gynnal hynny.”
Mae hefyd yn poeni am effaith cau’r ffwrneisi ar ei glwb rygbi.
“Fyddwn ni’n gweld yr un bois ni’n arfer gweld bob dydd? Ydyn nhw’n mynd i orfod symud mâs o Bort Talbot neu hyd yn oed o Gymru er mwyn cael gwaith?
“Bydd e’n anferth. Os gollwn ni bump neu chwech o’r bois ar y tîm rygbi, gallai’n bwrw ni ac mae timoedd eraill yn yr un sefyllfa’n gwmws achos mae pawb rownd ffordd hyn yn gweithio yn y gwaith dur.”
'Nôl yn y caffi, mae un o drigolion y dref, Sara Manchipp, yn egluro bod rhyw fath o gyswllt gan bawb yn y dref â'r gwaith dur.
Daeth ei thad-cu hi o Wlad yr Haf i Bort Talbot yn unswydd i weithio yn y gwaith dur.
Mae'n dweud ei fod e "mor drist" dros y gweithwyr sy'n colli eu gwaith.
"Na’th y gwaith dur roi cyfle iddo fe godi teulu, magu teulu a chael arian i’r teulu hefyd," meddai.
"Wedodd e bod e’n cydymdeimlo shwt gyment â’r bobl sy’n colli eu gwaith nawr achos maen nhw’n mynd i golli’r holl brofiade gath e."
'Ffydd yn y gymuned'
Eto i gyd, mae ei wyres yn obeithiol am ddyfodol Port Talbot.
"Ma' pobl yn mynd i fecso achos ma' hwn yn amser caled iawn i shwt gyment o deuluoedd ac maen nhw yn mynd i bryderu ond ma' ffydd 'da fi bod pobl y dref yn mynd i ddod at ein gilydd i sicrhau dyfodol i’n cymuned a’n tref ni."
Mae aelodau undebau Unite a Community eisoes wedi pleidleisio o blaid gweithredu yn ddiwydiannol dros y cynllun ailstrwythuro.
Mae disgwyl i undeb GMB gynnal pleidlais ymysg aelodau yn fuan hefyd.
Methodd yr undebau a Tata ddod i gytundeb ar gynlluniau ail-strwythuro’r cwmni yn gynharach yn y mis, wedi i’r undebau wrthod nifer o gynigion allweddol gan y cwmni o India.
Yn ôl yr undebau, mae’r cwmni wedi “diystyru” effaith y newidiadau ar weithwyr, eu teuluoedd a chymunedau.
Cynllun Tata yw i adeiladu ffwrnes drydan newydd gwerth £1.25bn ym Mhort Talbot. Byddai ffwrnes drydan yn achosi llai o lygredd na ffwrnais chwyth ac angen llai o weithwyr i’w rhedeg.
Yn ôl y cwmni, byddai’r cynllun yn sicrhau dyfodol cynhyrchu dur ar y safle.
Pynciau cysylltiedig
Straeon perthnasol
- Cyhoeddwyd3 Mai
- Cyhoeddwyd25 Ebrill
- Cyhoeddwyd22 Ionawr