Sinemâu newydd am fod 'yn hwb i'r gymuned' wedi cyfnod heriol

Mae Neuadd y Dref Maesteg bellach yn gartref i theatr fodern, sinema, atriwm gwydr, caffi, a llyfrgelloedd

Dyw'r blynyddoedd diwethaf ddim wedi bod yn rhai caredig i sinemâu.

Maen nhw wedi wynebu heriau mawr wrth geisio denu cynulleidfaoedd yn sgil Covid, Brexit, streic actorion ac ysgrifenwyr ffilm yn yr Unol Daleithiau, a chostau byw.

Mae'n anodd cael darlun cyflawn o'r sefyllfa o ran niferoedd sy'n prynu tocynnau gan fod y ffigyrau o ran gwerthiant yng Nghymru wedi eu cynnwys y tu mewn i'r data ar gyfer y Deyrnas Unedig ag Iwerddon yn gyfan.

Ond mae'r ffigyrau diweddaraf yn dangos cynnydd o ychydig dros 2% yn nifer y bobl wnaeth fynd i sinema yn 2024.

Mae'r arwyddion yn obeithiol ond mae'n debyg y bydd rhaid disgwyl tan o leiaf 2026 cyn y bydd y niferoedd yn dychwelyd i'r hyn oedden nhw cyn y pandemig.

Wrth ymateb i'r galw am weld ffilmiau mae nifer o sinemâu newydd yn agor mewn cymunedau ar draws Cymru lle mae'r pwyslais ar yr elfen leol a hefyd y "profiad" o ymweld â sinema.

Dwy enghraifft ddiweddar o ymdrech fawr i ail sefydlu'r sinema wrth galon y gymuned yw Neuadd y Dref Maesteg a Chanolfan y Celfyddydau Pontardawe.

Ym Mhontardawe mae sinema newydd sbon ar fin agor yn y ganolfan gelfyddydau.

Mae'r prosiect, sydd werth tua £2m, wedi derbyn grant sylweddol o £600,000 gan Gyngor y Celfyddydau, cyfraniad ychwanegol gan Lywodraeth Cymru o'r Gronfa Trawsnewid Trefi ac mae gweddill yr arian yn dod gan Gyngor Castell-nedd Port Talbot.

Dywedodd y cynghorydd lleol Nia Jenkins fod "pobl ishe mynd mas ar ôl Covid ac mae'r profiad ma' nhw yn cael mewn sinema fel hyn yn wahanol i be ma' nhw yn gweld yn y tŷ neu ar y ffôn.

"Fi yn credu bo' fe'n mynd i fod yn llwyddiannus iawn. Byddai'n dod 'ma, fi eisoes 'di gofyn os yw Downton Abbey yn dod!"

Ychwanegodd rheolwr y ganolfan, Meirion Gittins, fod yr adnoddau a'r cyfleusterau newydd yn cynnig cyfle i ddangos rhai o'r ffilmiau mawr a'r blockbusters diweddaraf.

"Ry' ni'n mynd i gynnig profiad arbennig i bobl sy'n dod 'ma," meddai.

"Mae gyda ni'r system sain ddiweddaraf, projector laser, a seddi cyfforddus tu hwnt - mae gan hwn y wow factor."

"Nes i neud prentisiaeth fel technegydd sain a nawr fi 'di cael job fan hyn," meddai Olivia Thomas

Mae sinemâu yn dal i ddioddef sgil effeithiau gwahanol heriau dros y blynyddoedd diwethaf, ond mae hyder y bydd y ganolfan fodern yma yn creu adloniant a swyddi i bobl yr ardal.

Mae Olivia Thomas, sy'n byw yn lleol, yn gweithio fel technegydd yn y ganolfan.

"Fe ges i fy magu mewn teulu theatrig, roedd tad-cu yn gweithio yn y theatr yn Aberdâr a mam-gu yn gantores.

"Felly nes i neud prentisiaeth fel technegydd sain a nawr fi di cael job fan hyn a fi yn byw yng Nghastell-nedd jyst lawr yr hewl," meddai.

Fe fydd ffilmiau Cymraeg yn cael eu dangos yn y sinema newydd, meddai Rebecca Phillips

Fe gafodd y sinema newydd groeso gan un o actorion enwocaf Cwm Tawe, Sian Phillips.

"Mae hwn yn wych. Rwy'n cofio dod i'r sinema ym Mhontardawe gyda fy nhad pan o'n i tua chwech oed ac roedd to sinc ar yr adeilad a'r glaw yn tywallt i lawr a braidd oeddech chi yn gallu clywed y ffilm oherwydd sŵn y glaw ar y to," meddai.

"Rwy'n cofio hefyd chwerthin mor uchel yn y ffilm gyntaf a chrio mor uchel yn yr ail nes bod y rheolwr wedi gofyn i fy nhad gadw fi yn dawel!"

Fe fydd mudiadau lleol fel Menter iaith Castell-nedd Port Talbot yn gwneud defnydd o'r sinema newydd, yn ôl Rebecca Phillips o'r fenter.

"Ni'n ffodus ma' gyda ni berthynas dda gyda staff y ganolfan eisoes, a chydweithio yn digwydd eisoes, ond bydd hwn yn atynnu pobl newydd mewn yn enwedig gan fod ffilmiau Cymraeg yn mynd i gael eu dangos yma fydd yn dangos fod y Gymraeg yn iaith fyw."

Arwydd sydd wedi ei osod ar wal Neuadd y Dref Maesteg

Mae trefnwyr y fenter newydd yng Nghwm Tawe yn cadw llygad gofalus ar yr hyn sy'n digwydd mewn sinemâu eraill yn lleol o ran cefnogaeth ac arlwy.

Y llynedd, yng Nghwm Llynfi agorodd drysau Neuadd y Dref Maesteg ar ei newydd wedd, ar ôl cynllun ailddatblygu pum mlynedd hynod uchelgeisiol gwerth bron i £10m, a gyflawnwyd gan y Cyngor a'i bartneriaid yn Ymddiriedolaeth Ddiwylliannol Awen.

Mae'r adeilad carreg drawiadol yn cynnwys sinema newydd sbon 74 sedd o'r enw 'Y Bocs Oren'.

"Mae hwn yn hwb i'r gymuned a chanol y cwm," meddai Aled Williams

Mae Aled Williams, rheolwr marchnata'r ganolfan, yn disgrifio'r adeilad fel ail gartref iddo gan ei fod wedi actio, canu a chyfarwyddo yna ers pan oedd e yn chwech oed.

"Pan agorwyd y neuadd yn 1881 y pwrpas oedd creu canolfan i'r gymuned gyfan nid just i un garfan o bobl - ac mae hynny mor wir heddi ag erioed," meddai.

Ar ôl cael ei weddnewid mae gan y ganolfan theatr fodern, sinema 'Y Bocs Oren, atriwm gwydr, caffi, llyfrgell y dre a llyfrgell hanes a threftadaeth.

"Mae hwn yn hwb i'r gymuned a chanol y cwm gyda dros 30 o ddigwyddiadau yn cael eu cynnal yma mis yma yn unig," esboniodd.

Wrth weld y niferoedd sy'n mynychu'r sinema yn cynyddu mae sinemâu newydd mewn trefi fel Maesteg a Phontardawe yn ceisio creu cyfleusterau adloniant a diwylliant newydd, a hefyd sicrhau hwb i'r economi.

Dilynwch Cymru Fyw ar Facebook, X, Instagram neu TikTok.

Anfonwch unrhyw syniadau am straeon i [e-mail] neu cysylltwch drwy WhatsApp ar 07709850033.

Lawrlwythwch yr ap am y diweddaraf o Gymru ar eich dyfais symudol.