'Pris i'w dalu' heb fwy o bwerau i'r Ombwdsmon

Pleidleisiodd Aelodau Cynulliad ym mis Mawrth o blaid mesur i ehangu ei bwerau

Mae Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru yn rhybuddio y bydd "pris i'w dalu" os na fydd Llywodraeth Cymru yn cymeradwyo deddfwriaeth newydd i ehangu ei bwerau mewn da bryd.

Pe bai'r drefn newydd yn cael ei dderbyn, byddai hawl gan Nick Bennett ystyried cwynion am ofal iechyd preifat yn ogystal â dechrau ymchwiliadau ar ei liwt ei hun.

Ond mae pryderon na fydd Mesur Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus (Cymru) yn gweld golau dydd gan na fydd cytundeb ynglŷn â strwythur cyllido'r ddeddfwriaeth.

Mae Llywodraeth Cymru yn dweud bod angen "dealltwriaeth lawn" o'r costau sydd ynghlwm â'r newidiadau posib.

'Tair blynedd o waith'

Pleidleisiodd aelodau'r Cynulliad o blaid y mesur ar 21 Mawrth, ond mae angen i'r Ysgrifennydd Cyllid, Mark Drakeford ei gymeradwyo o fewn chwe mis.

Wrth siarad gyda BBC Cymru, dywedodd yr Ombwdsmon ei fod yn gofidio bod deufis wedi mynd heibio eisoes a bod gwyliau'r haf yn prysur agosáu.

Dywedodd Mr Bennett: "Mae 'na gymaint o dystiolaeth wedi cael ei gymryd gan y Cynulliad, a chymaint o waith 'di digwydd hefyd gan y pwyllgor a hefyd gan swyddogion.

"Mae hyn yn adlewyrchu gwaith dros ryw dair blynedd a dwi'n meddwl y bydd y pedair wythnos nesaf yn penderfynu'r dyfodol.

"Os 'da ni ddim yn cymryd y cyfle yma, fe fydd 'na bris i'w dalu, ac yn y pendraw defnyddwyr o wasanaethau cyhoeddus yng Nghymru fydd yn talu'r pris yna."

Mae'r mesur yn cynnwys darpariaeth sy'n gosod pwerau newydd i'r Ombwdsmon fydd yn ei alluogi i:

• dderbyn cwynion llafar;

• ymchwilio ar ei liwt ei hun;

• ymchwilio i driniaeth feddygol breifat pan mae'n cael ei gyfuno gyda thriniaeth ar y gwasanaeth iechyd;

• ymgymryd â rôl mewn perthynas â safonau a gweithdrefnau o ran ymdrin â chwynion.

Dywedodd Simon Thomas nad yw'n "ddymuniad gan neb i golli'r bil"

Dywedodd Simon Thomas AC - cadeirydd y pwyllgor cyllid, sy'n noddi'r mesur - bod trafodaethau wedi bod yn "bositif" hyd yma.

"Dwi ddim yn meddwl fod e'n ddymuniad gan neb i golli'r bil," meddai.

"Yr unig ffordd y bydd bil yn cael ei golli yw bod ni'n rhedeg mas o amser neu fod yna anghytuno neu ddiffyg dealltwriaeth ynglŷn â rhai o'r gwelliannau sydd angen gwneud i'r bil."

Pe bai'r mesur yn cael ei gymeradwyo, dyma fyddai'r tro cyntaf i bwyllgor lunio mesur llwyddiannus yn hanes y Cynulliad.

'Cydnabod pwysigrwydd y rôl'

Mewn datganiad, dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth Cymru eu bod yn "cydnabod pwysigrwydd rôl Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru".

Fe wnaethon nhw ychwanegu eu bod yn "cydweithio gyda'r Pwyllgor Cyllid."

Pwysleisiodd y llefarydd bod y llywodraeth wedi bod yn "glir bod angen dealltwriaeth lawn ynglŷn â'r costau sydd ynghlwm â'r bil cyn trefnu strwythur cyllido'r ddeddfwriaeth".

Achos Peter Lewis

Aeth Peter Lewis i ysbyty preifat er mwyn cael llawdriniaeth ar ei ben-glin yn 2010.

Ar ôl gadael yr ysbyty fe waethygodd ei gyflwr, ac ar ôl mynd i ysbyty oedd yn cael ei redeg gan y gwasanaeth iechyd, bu farw ym mis Ionawr 2011.

Roedd ei weddw, Ruth eisiau cwyno i'r Ombwdsmon, ond doedd dim modd i Nick Bennett ymchwilio i gwynion gan gleifion ysbytai a chlinigau preifat oni bai bod y driniaeth honno wedi'i ariannu gan GIG.

Cafodd yr achos ei ddefnyddio i danlinellu'r angen am ddeddfwriaeth newydd er mwyn cryfhau hawliau cleifion sy'n derbyn triniaeth breifat yng Nghymru.

Dywedodd Mrs Lewis y byddai'n "siomedig" pe bai'r mesur yn methu, gan ei bod hi wedi gobeithio byddai achos ei gŵr yn gwneud gwahaniaeth.