Galw am fwy o brofion ar y galon wedi marwolaeth marathon

Roedd Ben McDonald yn hoffi eirafyrddio ac roedd wedi treulio dau dymor yn yr Alpau

Mae teulu dyn 25 oed a fu farw funudau ar ôl rhedeg hanner marathon Caerdydd y llynedd yn helpu elusen i godi ymwybyddiaeth ynghylch pwysigrwydd cael profion ar y galon a gosod mwy o ddifibrilwyr.

Fe gofnododd cwest ym mis Chwefror bod Ben McDonald wedi marw o achosion naturiol, wedi iddo gael ataliad ar y galon ar ddiwedd y ras.

Ers y farwolaeth ym mis Hydref, mae perthnasau Ben wedi cael eu sgrinio ar gyfer clefydau'r galon.

Maen nhw'n hefyd yn trefnu digwyddiad yn ei enw i godi arian dros yr elusen Calonnau Cymru, sy'n helpu trefnu i osod diffibrilwyr ar draws Cymru a hyfforddiant ar sut i'w defnyddio.

Dywedodd Ruth McDonald bod ei mab yn berson arbennig oedd yn gwneud i bobl eraill deimlo'n arbennig

Yn ôl y teulu, daeth y crwner i'r casgliad fod Ben wedi marw o'r cyflwr SAD (sudden arrhythmic syndrome).

Dywedodd ei fam, Ruth McDonald o Fro Morgannwg ei fod wedi marw "fwy neu lai yn syth" er yr ymdrechion i'w adfer yn y fan a'r lle ac yn yr ysbyty.

"Roedd yn wirioneddol iach a heini, "meddai.

"Doedd dim arwydd bod hynny'n mynd i ddigwydd.

• Adolygu trefniadau hanner marathon wedi marwolaethau

• 75% yn fwy o ddiffibrilwyr yng nghymunedau Cymru

• Dyfarnwr pêl-droed yn achub bywyd cefnogwr ar ddiwedd gêm

"Fe gurodd yr amser roedd wedi gosod i'w hun, fe gurodd un o'i frodyr ac yna fe gwympodd wrth groesi'r llinell derfyn.

"Fe allai sgrinio fod wedi achub Ben, efallai ddim - ond rydym yn wirioneddol gefnogol i'r ffaith ein bod angen diffibrilwyr.

"Doedden ni ddim yn meddwl y bydde hyn yn digwydd i ni... roedd Ben yn mynd i fod yn iawn a fysan ni'n ei gweld yn priodi a chael plant a heneiddio..."

'Pawb yn dioddef'

Dywedodd brawd Ben, Andrew: "Gallech chi ddim byw eich bywyd wastad yn ofnus ond mae yna bethau allech chi wneud... os gallwch chi gael prawf ar y galon, ewch am brawf ar y galon.

"Os yw [prawf ar y galon] yn arbed bywyd un person, mae hynny'n beth da oherwydd nid dim ond y person sy'n marw sy'n dioddef, mae pawb yn dioddef."

Roedd Ben McDonald (trydydd o'r chwith) yn cystadlu yn y marathon gyda chriw o berthnasau a chyfeillion

Roedd Ben a'i gariad ymhlith grŵp o saith o berthnasau a chyfeillion fu'n paratoi am fisoedd ar gyfer cystadlu yn yr hanner marathon.

Bu farw ail ddyn - Dean Fletcher, 32 oed ac o Gaerwysg - dan amgylchiadau tebyg o fewn munudau i Ben ar ôl gorffen y ras ar 7 Hydref.

Roedd Ben yn rhedeg yr hanner marathon er mwyn cefnogi elusen yn Tanzania, Maternity Africa ac wedi ei farwolaeth fe godwyd bron i £13,000 - ymhell dros ei darged wreiddiol.

Nawr mae'r teulu'n cefnogi Calonnau Cymru trwy drefnu digwyddiad o'r enw BenJam sy'n "ffordd o nodi ei ben-blwydd" gan "wneud pethau roedd e'n eu mwynhau".

Yn ôl chwaer Ben, Vicki Edwards, mae dros 200 o bobl wedi prynu tocynnau ac mae'r teulu'n gobeithio y bydd y digwyddiad yn un flynyddol.

Dywedodd Llywodraeth Cymru eu bod wedi rhoi £586,000 ar gyfer prosiect Save a Life Cymru, sy'n anelu at wella hyfforddiant achub bywyd a chynyddu'r defnydd o ddiffibrilwyr.