Tregaron yn atgyfodi Parêd Gŵyl Ddewi wedi 60 mlynedd

Byddai baneri fel y rhain wedi eu cario yn ystod parêd Gŵyl Ddewi Ysgol Tregaron dros 60 mlynedd yn ôl

Bydd Parêd Gŵyl Ddewi yn cael ei gynnal ar hyd strydoedd Tregaron ddydd Gwener am y tro cyntaf ers 60 mlynedd.

Bydd dros 100 o blant Ysgol Henry Richard yn gorymdeithio o'r ysgol i sgwâr y dref o flaen cerflun Henry Richard ble fydd yna seremoni fer ac adloniant ysgafn.

Yn ôl y trefnwyr y nod yw "i dynnu cymaint o bobl yr ardal a phosib at ei gilydd er mwyn dathlu diwrnod nawddsant cenedlaethol Cymru, ein hunaniaeth Gymreig a'r iaith Gymraeg".

Ond mae busnesau lleol hefyd yn dweud eu bod yn gobeithio y bydd y parêd yn denu pobl i'r dref yn y tymor hir, wrth i siop arall gau ei drysau'r wythnos ddiwethaf.

Bydd yr Eisteddfod Genedlaethol yn cael ei chynnal yn Nhregaron ym mis Awst.

Bydd rhai o strydoedd Tregaron yn cael eu cau er mwyn caniatàu i'r orymdaith gerdded o'r ysgol i'r sgwâr, lle bydd y dathliad

Yn ystod y '50au a '60au roedd disgyblion Ysgol Uwchradd Tregaron yn arfer gorymdeithio yn eu llysoedd adeg Gŵyl Ddewi o'r ysgol i lawr i sgwâr y dref, gyda chapten bob llys yn cario baner arbennig.

Ddydd Gwener mae'r plant o flynyddoedd 5, 6, 7, 8 a 9 Ysgol Henry Richard yn bwriadu adfer y daith honno, ond y tro hwn mewn gwisgoedd lliwgar ac yn cario baneri Cymru neu Dewi Sant.

"Eleni, achos bod y Steddfod ysgol ddim 'mlaen amser Gŵyl Ddewi, fyddwn ni ddim yn gorymdeithio yn ein llysoedd, byddwn ni'n 'neud e fel un ysgol yn lle," meddai Elin, un o ddisgyblion Ysgol Henry Richard.

"Ma' côr y cynradd, sy'n paratoi i'r Eisteddfod, yn mynd i ganu lawr ar y sgwâr a hefyd ein band ukelele, y Pictôns, yn mynd i ganu ambell gân."

Dywedodd Elin a Gwenno eu bod nhw wedi eu cyffroi bod parêd i gael ei gynnal yn y dref

"Ma' fe'n newyddion gwych bod gyda Thregaron parêd, achos ry'n ni'n gallu dweud bo' ni'n dod o Gymru a bo' ni'n siarad Cymraeg."

"Mae'n rhaid dathlu bod 'da ni Sant," meddai Gwenno, disgybl arall fydd yn yr orymdaith.

"Bydd e'n neis bod pawb yn dod at ei gilydd ac i ddathlu, ac ma' fe'n neis hefyd bo' ni'n cael cymryd rhan yn yr un cyntaf ers sbel."

Ymhen ychydig dros 100 diwrnod bydd yr Eisteddfod Genedlaethol yn cael ei chynnal yn y dref am y tro cyntaf erioed.

"Os byddwn ni'n 'neud y pared yn un mawr, a bod pawb yn gweld bod bwrlwm, yna bydd pawb yn meddwl bod e'n un da, a bydd yr Eisteddfod yn un da hefyd, a bydd pobl yn dod yma wedyn," meddai Elin.

Pedwar parêd yng Ngheredigion

Tregaron ydy'r dref ddiweddaraf i gael parêd ar gyfer dathlu Gŵyl Ddewi Sant. Mae trefi Aberystwyth, Aberteifi a Llanbedr Pont Steffan wedi bod yn cynnal gorymdeithiau ers rhai blynyddoedd.

"Ma' Tregaron wastad wedi bod yn rhan o'r cynlluniau i gael parêd," meddai Rhodri Francis o Fenter Iaith Cered.

"Mae'r ffaith bod yr Eisteddfod Genedlaethol yn dod i'r dre' yn ysgogiad pellach, ac mae'r parêd yn mynd i fod yn rhan o'r build-up i'r Brifwyl.

"Dwi'n meddwl ei bod hi'n galonogol gweld bod sawl un o fusnesau'r dre' wedi cefnogi ein cais ni i addurno eu ffenestri yn barod ar gyfer dydd Gwener.

"Doedden ni ddim yn siŵr beth fyddai'r ymateb, ond mae'r rhan fwyaf wedi bod yn awyddus i gymryd rhan, ac i ddangos posteri yn hysbysebu'r digwyddiad."

Fe gaeodd un o siopau adnabyddus Tregaron, Medical Hall, yn ddiweddar

"Wy'n credu ei bod hi'n bwysig i bobl wybod bod ni, y Cymry, dal 'ma," medda David Bennett

"Mae'n newyddion gwych i'r dref bo' nhw'n atgyfodi'r parêd," meddai David Bennett sy'n berchen ar siop anrhegion.

"Mae'n mynd i ddangos ein Cymreictod ond hefyd bydd yn dod â bwrlwm i'r dre.

"Mae'r dre'n dawel iawn ar hyn o bryd - ac mae'n gallu bod yn anodd iawn i fusnesau 'ma.

"Ry'n ni wir yn gobeithio bod yr Eisteddfod yn mynd i wneud gwahaniaeth."

Ddydd Sadwrn diwethaf fe gaeodd un o siopau mwyaf adnabyddus y dref, Medical Hall, wedi degawdau o wasanaeth yn gwerthu papurau newydd a nwyddau eraill.

Cyngor Tref Tregaron, Menter Iaith Cered ac Ysgol Henry Richard sydd wedi trefnu'r orymdaith.

"Mae'r digwyddiad yma yn gyfle i ni ddathlu dydd ein Nawddsant ac i ymfalchïo yn ein treftadaeth a diwylliant," meddai Cynghorydd Tregaron, Catherine Hughes.

"Dwi'n gobeithio daw tyrfa dda i gefnogi'r orymdaith."