Rhybudd y gallai 'cannoedd' o fyfyrwyr orfod gadael eu cwrs

Gallai cannoedd o fyfyrwyr oedd mewn gofal neu'n byw i ffwrdd o'u teuluoedd orfod gadael y brifysgol oherwydd y pandemig coronafeirws.

Dyna rybudd elusen Unite Foundation, sy'n dweud bod swyddi'n brin ac nad yw'r myfyrwyr hynny'n gallu dibynnu ar symud adref at "fanc mam a dad".

Maen nhw eisiau i Gymru a Lloegr efelychu grant brys fel sydd wedi'i gynnig yn yr Alban.

Mewn ymateb dywedodd Llywodraeth Cymru eu bod wedi cynnig y "pecyn cymorth i fyfyrwyr mwyaf hael yn y DU".

Ychwanegodd Llywodraeth y DU eu bod wedi darparu £23m ar gyfer cronfa caledi myfyrwyr ym mis Mehefin a Gorffennaf.

'Gwasgfa o ddau gyfeiriad'

Yn ôl ffigyrau o fis Rhagfyr gan y Cwmni Benthyciadau Myfyrwyr, roedd tua 340 o fyfyrwyr yng Nghymru wedi colli cyswllt â'u teuluoedd.

Gall hynny fod am sawl rheswm, gan gynnwys trais teuluol, anghydweld ar werthoedd, a phobl ifanc ddim yn cael eu derbyn am eu rhywioldeb.

Fe aeth Stacey Watson, 20, i mewn i ofal maeth pan oedd hi'n 12 oed, ac fe wnaeth elusen Fabric o Abertawe ei helpu i sicrhau lle yn y brifysgol yn astudio gofal mamolaeth.

Mae hi wedi bod yn gweithio i gynnal ei hun drwy ei hastudiaethau, ac yn dweud ei bod hi'n lwcus fod dal ganddi swydd yn ystod y pandemig.

"Heb y gefnogaeth deuluol, allwch chi ddim gweld neb, gwneud unrhyw beth, a 'dych chi ar eich pen eich hun," meddai Stacey.

Dywedodd Stacey Watson ei bod hi'n anodd canolbwyntio yn yr ysgol pan oedd hi'n gorfod symud "saith neu wyth gwaith mewn blwyddyn"

"Ie, mae gennych chi amser i astudio ond 'dych chi hefyd yn meddwl, sut allai fforddio i siopa bwyd wythnos 'ma neu wythnos nesa' os allai ddim gweithio i gael yr arian yna?"

Mae ymchwil eisoes yn dangos bod y myfyrwyr hyn yn fwy tebygol o stopio'u hastudiaethau, yn ôl cyfarwyddwr yr elusen Eluned Parrott, ac mae'r pandemig ond wedi gwaethygu hynny.

"Pan wnaeth pawb arall bacio lan a gadael y campws, doedd rhai pobl methu mynd adref achos doedd ganddyn nhw nunlle i fynd," meddai.

"Yn gyffredinol, mae'r rhan fwyaf o lefydd fyddai fel arfer yn cyflogi myfyrwyr hefyd wedi cau. Felly mae'n wasgfa o ddau gyfeiriad."

Ychwanegodd: "Does dim llawer o lefydd eraill ganddyn nhw i droi."

'Pecyn cymorth hael'

Dywedodd Ms Parrott fod rhai'n gorfod cysgu ar soffas, mynd i ragor o ddyled, neu adael y brifysgol yn gyfan gwbl.

Doedd cronfeydd caledi prifysgolion, sydd fel arfer yn un taliad o ychydig gannoedd o bunnoedd, ddim chwaith yn ddigon i wneud gwahaniaeth, meddai.

• CANLLAW: Rhif R: Beth ydy o a pham ei fod yn bwysig

• AMSERLEN: Llinell amser coronafeirws yng Nghymru

• Y GIG: Sâl? Mae'r GIG 'dal ar agor' er gwaethaf y pandemig

• IECHYD MEDDWL: Claf cyntaf Cymru'n annog positifrwydd

Dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth Cymru fod ganddynt y pecyn cymorth i fyfyrwyr mwyaf hael yn y DU, gan gynnwys grantiau o hyd at £10,124 i bobl sy'n gadael gofal.

"Ni yw'r unig wlad yn Ewrop gyfan sy'n darparu grantiau a benthyciadau o flaen llaw ar gyfer costau byw i fyfyrwyr israddedig ac uwchraddedig llawn amser a rhan amser," meddai.

Dywedodd llefarydd ar ran Adran Addysg Llywodraeth y DU: "Er mwyn helpu'r rheiny sydd fwyaf mewn angen, rydyn ni wedi gweithio gyda'r Swyddfa Myfyrwyr i helpu prifysgolion i ddefnyddio'r £23m y mis ar gyfer Mehefin a Gorffennaf tuag at gronfeydd caledi myfyrwyr."